Zakon o budžetskom sistemu Republike Srpske

1. Februara 2020.

ZAKON O BUDŽETSKOM SISTEMU REPUBLIKE SRPSKE

(“Sl. glasnik RS”, br. 121/2012, 52/2014, 103/2015 i 15/2016)

I – OSNOVNE ODREDBE

Član 1

Ovim zakonom uređuju se budžetski sistem Republike Srpske (u daljem tekstu: Republika), priprema, planiranje, način izrade, donošenje i izvršenje budžeta Republike Srpske (u daljem tekstu: budžet Republike), budžeta opština, gradova i fondova, zaduživanje i otplata duga, računovodstvo, izvještavanje i kontrola budžeta Republike, opština, gradova i fondova.

Član 2

Pojmovi upotrijebljeni u ovom zakonu imaju sljedeće značenje:

a) budžet je procjena budžetskih sredstava i budžetskih izdataka za jednu fiskalnu godinu,

b) fiskalna godina obuhvata period od 12 mjeseci, koji počinje 1. januara, a završava se 31. decembra kalendarske godine,

v) budžetski korisnici su organi, organizacije i drugi subjekti javnog sektora (osim javnih preduzeća) koji se finansiraju iz budžeta Republike, opština, gradova i fondova i koji su pod njihovom kontrolom u skladu sa zakonom,

g) fondovi u smislu ovog zakona su: Fond zdravstvenog osiguranja Republike Srpske, Javni fond za dječiju zaštitu Republike Srpske i Zavod za zapošljavanje Republike Srpske,

d) račun javnih prihoda je račun na koji se vrše uplate javnih prihoda Republike, opština, gradova i fondova i sa koga se vrši raspodjela na račune korisnikajavnih prihoda,

đ) Jedinstveni račun trezora je račun na koji se vrše uplate sredstava na ime Republike, opština, gradova i fondova sa računa javnih prihoda ili direktno, kao i sve isplate u ime Republike, opština, gradova i fondova, a sistem Jedinstvenog računa trezora sastoji se od računa javnih prihoda, investicionih računa, transakcionih računa, te računa za posebne namjene,

e) račun posebnih namjena je račun koji na zahtjev budžetskog korisnika otvaraju trezor Republike i trezori opština, gradova i fondova na koji se vrše uplate sredstava posebnih namjena, kao i sve isplate po namjenama ili projektima,

ž) jedinstveni račun za indirektne poreze koji vodi Uprava za indirektno oporezivanje BiH (u daljem tekstu: Jedinstveni račun UIO) je račun na koji se uplaćuju indirektni porezi i

z) javne investicije predstavljaju dio planiranih sredstava budžeta Republike koji se ne raspoređuje unaprijed, već na osnovu posebnih odluka Vlade Republike Srpske (u daljem tekstu: Vlada), a podrazumijevaju ulaganja u značajno povećanje vrijednosti nefinansijske imovine kroz sticanje infrastrukture opšteg značaja, lokalne infrastrukture, građevinskih objekata, zemljišta i opreme.

II – BUDžETSKI SISTEM REPUBLIKE SRPSKE

Član 3

Budžetski sistem Republike čine budžet Republike, budžeti opština i gradova i budžeti – finansijski planovi fondova (u daljem tekstu: budžeti fondova).

Član 4

U skladu sa ovim zakonom, jedinstvenost budžetskog sistema Republike obezbjeđuje se zajedničkim pravnim uređenjem, jedinstvenom budžetskom klasifikacijom, upotrebom jedinstvene budžetske dokumentacije za izradu budžeta Republike, opština, gradova i fondova, jedinstvenim sistemom budžetskog računovodstva, jedinstvenim kriterijumima za budžetsku kontrolu i jedinstvenim principima na kojima se zasniva budžetski postupak.

Član 5

(1) Budžetska sredstva u jednoj fiskalnoj godini čine budžetski prihodi i primici za nefinansijsku imovinu, primici od finansijske imovine i zaduživanja tekuće fiskalne godine, neutrošena namjenska sredstva budžetskih grantova i transfera iz ranijih perioda i suficit raspoređen odlukom nadležnog organa.

(2) Budžetska sredstva se koriste za finansiranje funkcija budžetskih korisnika, za izvršavanje njihovih zadataka i ostale namjene koje su u skladu sa Ustavom i zakonom, kao i propisima organa jedinica lokalne samouprave i fondova.

(3) Budžetske prihode čine javni prihodi, tekući i kapitalni grantovi iz zemlje i inostranstva i transferi primljeni od drugih budžetskih jedinica.

(4) Javni prihodi su prihodi utvrđeni u skladu sa zakonom i ostvareni po osnovu poreza, taksa, doprinosa, naknada i drugih prihoda kojima se finansiraju prava i dužnosti Republike, opština, gradova i fondova.

(5) Budžetski grantovi su bespovratna finansijska sredstva dobijena od domaćih ili stranih fizičkih i pravnih lica, koja su uključena u prihode budžeta.

(6) Finansiranje predstavlja način pokrića planiranog ili ostvarenog budžetskog deficita, odnosno način raspodjele planiranog ili ostvarenog budžetskog suficita.

(7) Neto finansiranje predstavlja razliku između primitaka od finansijske imovine i zaduživanja i izdataka za finansijsku imovinu i otplatu dugova.

Član 6

(1) Planirana budžetska sredstva i planirani budžetski izdaci moraju biti uravnoteženi.

(2) Budžetske izdatke čine budžetski rashodi, izdaci za nefinansijsku imovinu i izdaci za finansijsku imovinu i otplatu dugova.

(3) Budžetske rashode čine rashodi za lična primanja, rashodi po osnovu korišćenja robe i usluga, rashodi finansiranja i drugi finansijski rashodi, subvencije. grantovi, doznake na ime socijalne zaštite i transferi drugim budžetskim korisnicima.

(4) Pojam budžetskih prihoda i budžetskih rashoda nije ekvivalentan pojmu prihoda i rashoda koji je definisan u Međunarodnim računovodstvenim standardima za javni sektor i koji je relevantan za izradu finansijskog izvještaja na određenom nivou vlasti u Republici.

Član 7

(1) Budžetska sredstva koja pripadaju budžetu Republike i koja se dijele između budžeta Republike i budžeta opština i gradova uplaćuju se sa računa javnih prihoda.

(2) Budžetska sredstva koja u cijelosti pripadaju budžetu opštine ili grada, a koja predstavljaju njihove izvorne prihode. uplaćuju se sa računa javnih prihoda opštine. odnosno grada.

Član 8

Prihodi budžeta Republike su:

a) dio prihoda od indirektnih poreza uplaćen u budžet Republike sa Jedinstvenog računa UIO, utvrđen u skladu sa principima raspodjele definisanim ovim zakonom. koji nakon raspodjele sa drugim korisnicima u Republici pripadaju budžetu Republike;

b) porez na dobit;

v) porez na dohodak:

1) porez na dohotke od autorskih prava, prava srodnih autorskim pravima i prava industrijske svojine.

2) porez na prihode od kapitala.

3) porez na prihode od kapitalnih dobitaka;

g) porezi na upotrebu, držanje i nošenje dobara:

1) porez na upotrebu motornih vozila,

2) porez na upotrebu čamaca, plovećih postrojenja i jahti,

3) porez na upotrebu vazduhoplova i letjelica,

4) porez na držanje i nošenje oružja;

d) takse:

1) republičke administrativne takse,

2) republičke sudske takse,

3) posebna republička taksa;

đ) naknade:

1) koncesione naknade za ustupljeno pravo za koncesije koje dodjeljuje Vlada Republike Srpske.

2) naknade. odnosno sredstva za zaštitu okoline.

3) naknade za korišćenje prirodnih i drugih dobara od opšteg interesa.

4) naknade za priređivanje igara na sreću;

e) novčane kazne, izuzev kazni utvrđenih aktima grada, odnosno opštine;

ž) prihodi od nezakonito stečene imovine i imovinske koristi;

z) prihodi od grantova;

i) prihodi koje budžetski korisnici ostvare vršenjem redovne i dopunske djelatnosti u skladu sa zakonom, u procentu utvrđenom zakonom kojim se uređuje izvršenje budžeta,

j) doprinos za penzijsko i invalidsko osiguranje i

k) ostali prihodi budžeta Republike.

Član 9

Prihodi koji se dijele između budžeta Republike, budžeta opština i gradova i drugih korisnika su:

a) prihodi od indirektnih poreza, uplaćeni u budžet Republike sa Jedinstvenog računa UIO, koji se nakon izdvajanja dijela sredstava za servisiranje spoljnog duga Republike dijele na sljedeći način:

1) budžet Republike 72%,

2) budžeti opština i gradova 24%,

3) JP “Putevi Republike Srpske” 4%;

b) prihodi od poreza na dohodak:

1) porez na prihode od samostalne djelatnosti, koji se dijeli između budžeta Republike i budžeta opština i gradova u srazmjeri 75 : 25,

2) porez na lična primanja, koji se dijeli između budžeta Republike i budžeta opština i gradova u srazmjeri 75 : 25;

v) izuzetno od raspodjele iz tačke b) ovog člana, porez na prihode od samostalne djelatnosti i porez na lična primanja dijeli se između budžeta Republike i budžeta područja od posebne brige Republike, koja su kao takva određena zakonom kojim se uređuje Fond solidarnosti za obnovu Republike Srpske, u srazmjeri 50 : 50,

g) prihodi od naknada za promjenu namjene poljoprivrednog zemljišta, koji se dijele između budžeta Republike i budžeta opština i gradova u srazmjeri 30 : 70;

d) prihodi od zakupnine zemljišta u svojini Republike, koji se dijele između budžeta Republike i budžeta opština i gradova u srazmjeri 50 : 50;

đ) koncesione naknade za korišćenje, za koncesije koje dodjeljuje Vlada Republike Srpske, dijele se između budžeta Republike i budžeta opština i gradova na čijoj teritoriji se obavlja koncesiona djelatnost u srazmjeri:

https://www.anwalt-bih.de

1) 30 : 70 za razvijene jedinice lokalne samouprave,

2) 30 : 70 za srednje razvijene jedinice lokalne samouprave,

3) 20 : 80 za nerazvijene jedinice lokalne samouprave,

4) 10 : 90 za izrazito nerazvijene jedinice lokalne samouprave,

e) prihodi od posebnih vodnih naknada:

1) naknade za zahvatanje površinskih i podzemnih voda, koje se dijele između budžeta Republike i budžeta opština i gradova u srazmjeri 70 : 30,

2) naknade za proizvodnju električne energije dobijene korišćenjem hidroenergije, koje se dijele između budžeta Republike i budžeta opština i gradova u srazmjeri 70 : 30,

3) naknade za vađenje materijala iz vodotoka, koje se dijele između budžeta Republike i budžeta opština i gradova u srazmjeri 70 : 30,

4) naknade za zaštitu voda, koje se dijele između budžeta Republike, budžeta opština i gradova i Fonda za zaštitu životne sredine Republike Srpske u srazmjeri 55 : 30 : 15 i

ž) oduzeta imovinska korist i sredstva dobijena od prodaje oduzetih predmeta iz nadležnosti Republičke uprave za inspekcijske poslove, koja se dijeli između budžeta Republike i budžeta opština i gradova u srazmjeri 70 : 30.

z) i i) (brisano)

Član 10

(1) Pojedinačno učešće opština i gradova u raspodjeli prihoda iz člana 9. tačka a) ovog zakona vrši se u skladu sa sljedećim kriterijumima:

a) 75% na osnovu broja stanovnika opštine i grada,

b) 15% na osnovu površine opštine i grada i

v) 10% na osnovu broja učenika u srednjim školama.

(2) Sredstva doznačena opštinama i gradovima smatraju se opštim transferom, tako da ih opštine i gradovi koriste u skladu sa svojim budžetom.

(3) Sistem raspodjele između opština i gradova iz člana 9. tačka a) ovog zakona sprovodi se do 2016. godine, prema formuli:

1. godina: X(i) = a (i) · 0,85 + b (i) · 0,15

2. godina: X(i) = a (i) · 0,80 + b (i) · 0,20

3. godina: X(i) = a (i) · 0,70 + b (i) · 0,30

4. godina: X(i) = a (i) · 0,60 + b (i) · 0,40

5. godina: X(i) = a (i) · 0,50 + b (i) · 0,50

6. godina: X(i) = a (i) · 0,40 + b (i) · 0,60

7. godina: X(i) = a (i) · 0,30 + b (i) · 0,70

8. godina: X(i) = a (i) · 0,20 + b (i) · 0,80

9. godina: X(i) = a (i) · 0,10 + b (i) · 0,90

10. godina: X(i) = b (i) · 1

pri čemu je:

H(i) – udio koji opština i grad imaju u iznosu sredstava određenom za opštine i gradove u skladu sa članom 9. tačka a) ovog zakona,

a (i) – istorijski udio koji je određena opština i grad imala u prihodima od poreza na promet i akcizama u 2005. godini,

b (i) – udio koji određena opština i grad imaju u iznosu sredstava određenom za opštine i gradove nakon primjene kriterijuma iz stava 1. ovog člana.

(4) Koeficijenti raspodjele u skladu sa formulom iz stava 3. ovog člana utvrđuju se odlukom Vlade.

Član 11

Prihodi budžeta opština i gradova su:

a) porez na imovinu, odnosno nepokretnosti;

b) novčane kazne izrečene u prekršajnim postupcima za prekršaje utvrđene aktima gradova, odnosno opština;

v) opštinske administrativne takse;

g) komunalne takse;

d) posebne vodne naknade – naknade za zaštitu od voda;

đ) opštinske naknade za korišćenje prirodnih i drugih dobara od opšteg interesa;

e) porez na dobitke od igara na sreću;

ž) boravišne takse;

z) koncesione naknade za ustupljeno pravo za koncesije koje dodjeljuju jedinice lokalne samouprave;

i) koncesione naknade za korišćenje za koncesije koje dodjeljuju jedinice lokalne samouprave;

j) ostali prihodi, kao što su:

1) prihodi od grantova, transfera i prihodi koje budžetski korisnici ostvare obavljanjem redovne i dopunske djelatnosti u skladu sa zakonom, u procentu koji je utvrđen odlukom o izvršenju budžeta i

2) ostali opštinski prihodi.

Član 12

Prihodi budžeta fondova su:

a) doprinos za zdravstveno osiguranje, doprinos za osiguranje od nezaposlenosti i doprinos za dječju zaštitu,

b) transferi iz budžeta,

v) grantovi i

g) ostali prihodi.

Član 13

Uvođenje novih, ukidanje postojećih i izmjena kriterijuma za raspodjelu prihoda budžeta Republike, opština, gradova i fondova iz čl. 8, 9, 11. i 12. može se vršiti samo u skladu sa zakonom.

Član 14

(1) Budžetski okvir predstavlja iznos budžetskih izdataka u jednoj fiskalnoj godini planiranih u svrhu finansiranja budžetskih rashoda i izdataka za nefinansijsku imovinu, uvećan za iznos negativnog neto finansiranja.

(2) Budžetski suficit predstavlja pozitivnu razliku između zbira budžetskih prihoda i primitaka za nefinansijsku imovinu i zbira budžetskih rashoda i izdataka za nefinansijsku imovinu.

(3) Budžetski deficit predstavlja negativnu razliku između zbira budžetskih prihoda i primitaka za nefinansijsku imovinu i zbira budžetskih rashoda i izdataka za nefinansijsku imovinu.

(4) Godišnjim budžetom određuje se način korišćenja planiranog budžetskog suficita, odnosno način finansiranja planiranog budžetskog deficita.

(5) Nije dozvoljeno predlaganje budžeta koji sadrži planirani nepokriveni budžetski deficit ili planirani neraspoređeni budžetski suficit.

(6) Ostvareni neraspoređeni suficit budžeta iz prethodnih fiskalnih godina može se raspoređivati samo na osnovu odluke Narodne skupštine Republike Srpske (u daljem tekstu: Narodna skupština), odnosno odluke skupštine opštine, grada ili nadležnog organa uprave fonda, tek nakon sprovedene analize kojom se utvrđuje iznos sredstava stvarno raspoloživih za raspodjelu, na koju je Ministarstvo finansija (u daljem tekstu: Ministarstvo) dalo saglasnost.

(7) Odluka o raspodjeli neraspoređenog budžetskog suficita iz prethodnih fiskalnih godina predstavlja izmjenu strukture i/ili proširenje budžetskog okvira.

(8) Nepokriveni budžetski deficit utvrđen u toku fiskalne godine može se pokriti smanjenjem tekuće budžetske potrošnje, smanjenjem izdataka za nefinansijsku imovinu, zaduživanjem u zemlji ili inostranstvu ili na drugi način u skladu sa zakonom.

(9) Izmirenje obaveza nepokrivenog budžetskog deficita utvrđenog u prethodnim fiskalnim godinama u tekućoj fiskalnoj godini iskazuje se kao otplata duga.

III – PRIPREMA I DONOŠENjE BUDžETA

Član 15

(1) Budžet se priprema, donosi i izvršava na osnovu standardnih budžetskih klasifikacija.

(2) Standardne budžetske klasifikacije obuhvataju fondovsku, organizacionu, ekonomsku, podekonomsku (subanalitičku), funkcionalnu i programsku (projektnu) klasifikaciju.

(3) Ministar finansija (u daljem tekstu: ministar) donosi pravilnik kojim se definišu standardne budžetske klasifikacije.

(4) Budžet Republike, opština, gradova i fondova obavezno se donosi na nivou opšteg računovodstvenog fonda, budžetskih organizacija ili potrošačkih jedinica, sintetičkih ekonomskih kodova i odjeljaka funkcionalne klasifikacije.

Član 16

(1) Priprema i izrada budžeta zasniva se na Dokumentu okvirnog budžeta (u daljem tekstu: DOB).

(2) DOB je akt koji sadrži makroekonomske projekcije i prognoze budžetskih sredstava i izdataka za sljedeću godinu i naredne dvije fiskalne godine.

(3) DOB usvaja Vlada.

Član 17

(1) Program javnih investicijaje akt koji sadrži pregled javnih investicija u Republici za sljedeću godinu i naredne dvije fiskalne godine, a obuhvata:

a) investicije koje su u toku, za čiju su realizaciju obezbijeđeni izvori finansiranja,

b) prioritetne investicije za čije finansiranje je izvjesno da će sredstva biti obezbijeđena i

v) prioritetne investicije za koje nisu obezbijeđeni izvori finansiranja u momentu izrade programa.

(2) Vlada donosi odluku kojom se usvaja Program javnih investicija.

Član 18

U postupku iniciranja, predlaganja i donošenja zakonskih, podzakonskih i drugih akata, potpisivanja sporazuma i ugovora i planiranja drugih aktivnosti, predlagači su dužni da imaju u vidu realne mogućnosti finansiranja navedenih aktivnosti, u skladu sa planiranim budžetskim okvirom za tekuću fiskalnu godinu, te projekcijama za naredne dvije godine datim u DOB-u.

Član 19

(1) U postupku predlaganja zakonskih, podzakonskih i drugih akata, predlagač je dužan da sačini obrazloženje koje obavezno sadrži procjenu finansijskih efekata koje će na budžet imati realizacija predloženog akta.

(2) Procjena iz stava 1. ovog člana obavezno sadrži podatke o tome da li se predloženim zakonskim, podzakonskim i drugim aktom povećavaju ili smanjuju budžetska sredstva.

(3) Procjena iz st. 1. i 2. ovog člana obavezno sadrži:

a) predviđene promjene u budžetskim sredstvima za tekuću godinu i naredne dvije fiskalne godine,

b) prijedloge za obezbjeđenje izvora sredstava za povećane izdatke i

v) prijedloge za obezbjeđenje izvora finansiranja u slučaju smanjenja budžetskih sredstava, koje je rezultat predloženog akta iz stava 1. ovog člana.

Član 20

Budžet se priprema i donosi prema budžetskom kalendaru.

Član 21

Priprema i donošenje budžeta Republike vrši se prema sljedećem budžetskom kalendaru:

a) 15. februar – Ministarstvo budžetskim korisnicima dostavlja instrukciju o načinu i elementima izrade DOB-a,

b) 30. april – budžetski korisnici dostavljaju Ministarstvu prijedloge prioriteta za izradu DOB-a,

v) 30. jun – Vlada usvaja DOB,

g) 1. jul – Ministarstvo dostavlja DOB opštinama, gradovima i fondovima,

d) 1. jul – Ministarstvo budžetskim korisnicima dostavlja instrukciju o načinu i elementima izrade nacrta budžeta za sljedeću fiskalnu godinu,

đ) 1. septembar – budžetski korisnici Ministarstvu dostavljaju budžetske zahtjeve za narednu fiskalnu godinu,

e) 15. oktobar – Ministarstvo dostavlja Vladi nacrt budžeta Republike za narednu fiskalnu godinu,

ž) 5. novembar – Vlada utvrđuje nacrt budžeta Republike za narednu fiskalnu godinu i dostavlja ga Narodnoj skupštini,

z) 15. novembar – Narodna skupština se izjašnjava o nacrtu budžeta Republike za narednu fiskalnu godinu,

i) 1. decembar – Vlada utvrđuje prijedlog budžeta Republike za narednu fiskalnu godinu i dostavlja ga Narodnoj skupštini i

j) 15. decembar – Narodna skupština donosi odluku o usvajanju budžeta Republike za narednu fiskalnu godinu.

Član 22

Postupak pripreme i donošenja budžeta Republike počinje dostavljanjem instrukcije o načinu i elementima izrade DOB-a, koja sadrži:

a) osnovne ekonomske pretpostavke i smjernice za pripremu DOB-a,

b) tabele pregleda prioriteta budžetskih korisnika i

v) dinamiku i rokove pripreme DOB-a.

Član 23

U skladu sa DOB-om, Ministarstvo budžetskim korisnicima dostavlja instrukciju o načinu i elementima izrade nacrta budžeta Republike, koja sadrži:

a) osnovne ekonomske pretpostavke i smjernice za pripremu budžeta Republike,

b) procjenu sredstava budžeta Republike za narednu fiskalnu godinu,

v) prijedlog okvirnog iznosa budžetskih izdataka za svakog budžetskog korisnika u narednoj fiskalnoj godini i

g) postupak i dinamiku pripreme budžeta Republike i izrade budžetskih zahtjeva budžetskih korisnika za narednu fiskalnu godinu.

Član 24

(1) Budžetski korisnici koji u svojoj nadležnosti imaju niže budžetske jedinice obavezni su da im proslijede instrukcije iz čl. 22. i 23. ovog zakona.

(2) Budžetski korisnici iz stava 1. ovog člana obavezni su da izrade zbirni budžetski zahtjev za sve budžetske jedinice u svojoj nadležnosti, a prema instrukciji Ministarstva.

Član 25

(1) Na osnovu instrukcije iz člana 23. ovog zakona, budžetski korisnici izrađuju budžetski zahtjev koji se sastoji od:

a) zahtjeva za budžetske izdatke, sa podacima o postojećim aktivnostima i uslugama budžetskog korisnika i

b) zahtjeva za dodatna sredstva za budžetske izdatke čije finansiranje ne može da se uskladi sa ograničenjima sadržanim u instrukcijama Ministarstva, sa prijedlogom prioriteta koji treba da budu razmotreni u postupku donošenja budžeta za narednu fiskalnu godinu.

(2) Uz zahtjev iz stava 1. ovog člana obavezno se dostavlja obrazloženje u pisanoj formi koje sadrži podatke o organizacionoj strukturi budžetskog korisnika, njegovim aktivnostima i uslugama, pregled sredstava i zaposlenih koji su neophodni za obavljanje aktivnosti i pružanje usluga u okviru budžetskih izdataka, kao i opis i razloge obavljanja aktivnosti za koje se traže dodatna sredstva.

Član 26

Ministarstvo razmatra zahtjeve budžetskih korisnika, imajući pritom u vidu raspoloživa sredstva i planirane izdatke, kao i podatke i obrazloženja pribavljena u skladu sa članom 25. ovog zakona, po potrebi obavlja konsultacije sa budžetskim korisnicima i priprema nacrt budžeta Republike za narednu fiskalnu godinu.

Član 27

Utvrđivanje nacrta i prijedloga budžeta Republike vrši se prema sljedećoj proceduri:

a) Ministarstvo dostavlja Vladi nacrt budžeta Republike za narednu fiskalnu godinu,

b) Vlada, po potrebi, od Ministarstva traži dodatne informacije ili objašnjenja koja se odnose na nacrt budžeta Republike,

v) Vlada utvrđuje nacrt budžeta Republike za narednu fiskalnu godinu i sa usvojenim izmjenama prosljeđuje ga Narodnoj skupštini na razmatranje,

g) Narodna skupština se izjašnjava o nacrtu budžeta Republike za narednu fiskalnu godinu,

d) Vlada utvrđuje prijedlog budžeta Republike za narednu fiskalnu godinu i dostavlja ga Narodnoj skupštini na razmatranje i usvajanje i

đ) Narodna skupština donosi odluku o usvajanju budžeta Republike za narednu fiskalnu godinu.

Član 28

Priprema i donošenje budžeta opština i gradova vrši se prema sljedećem budžetskom kalendaru:

a) 5. jul – opštine i gradovi analiziraju DOB,

b) 20. jul – opštinski i gradski organ uprave nadležan za finansije budžetskim korisnicima dostavlja uputstvo za pripremu nacrta budžeta za narednu fiskalnu godinu,

v) 15. septembar – budžetski korisnici opštinskom i gradskom organu uprave nadležnom za finansije dostavljaju budžetske zahtjeve za narednu fiskalnu godinu,

g) 15. oktobar – opštinski i gradski organi uprave nadležni za finansije pripremaju nacrt budžeta, vodeći računa o smjernicama sadržanim u DOB-u,

d) 1. novembar – nadležni izvršni opštinski i gradski organi uprave utvrđuju nacrt budžeta i dostavljaju ga Ministarstvu radi dobijanja preporuka,

đ) 15. novembar – skupštine opština i gradova se izjašnjavaju o nacrtu budžeta,

e) 20. novembar – izvršni opštinski i gradski organi uprave Ministarstvu dostavljaju prijedlog budžeta na saglasnost,

ž) 5. decembar – prijedlog budžeta opštine i grada za narednu fiskalnu godinu usaglašen sa Ministarstvom izvršni organ opštine i grada dostavlja skupštini opštine i grada na usvajanje,

z) 15. decembar – skupština opštine i grada donosi odluku o usvajanju budžeta za narednu fiskalnu godinu i

i) 24. decembar – opštinski i gradski organi uprave Ministarstvu dostavljaju usvojeni budžet, odluku o usvajanju i odluku o izvršenju budžeta za narednu fiskalnu godinu.

Član 29

Opštinski organ uprave nadležan za finansije, u skladu sa DOB-om, dostavlja budžetskim korisnicima uputstvo za pripremu budžeta opština i gradova za narednu fiskalnu godinu, koje sadrži:

a) osnovne ekonomske pretpostavke i smjernice za pripremu nacrta budžeta opština i gradova za narednu fiskalnu godinu,

b) opis planirane politike jedinica lokalne samouprave,

v) procjene budžetskih sredstava i izdataka opština i gradova za narednu fiskalnu godinu,

g) prijedlog okvirnog iznosa budžetskih izdataka za svakog korisnika sredstava opštinskih i gradskih budžeta u narednoj fiskalnoj godini i

d) postupak i dinamiku pripreme budžeta opština i gradova.

Član 30

Odredbe iz čl. 25. i 26. ovog zakona koje se odnose na pripremu nacrta budžeta Republike shodno se primjenjuju i na postupak donošenja budžeta opština i gradova.

Član 31

Utvrđivanje nacrta i prijedloga budžeta opština i gradova sprovodi se prema sljedećoj proceduri:

a) opštinski i gradski organ uprave nadležan za finansije dostavlja nacrt budžeta opštine, odnosno grada nadležnom izvršnom organu opštine i grada,

b) nadležni izvršni organ opštine i grada po potrebi od opštinskog i gradskog organa uprave nadležnog za finansije zahtijeva dodatne informacije ili obrazloženja koja se odnose na nacrt budžeta opštine i grada za narednu fiskalnu godinu,

v) nadležni izvršni organ opštine i grada utvrđuje nacrt budžeta opštine i grada i dostavlja ga Ministarstvu,

g) Ministarstvo daje preporuke na dostavljeni nacrt budžeta opštine i grada,

d) nadležni izvršni organ opštine i grada dostavlja skupštini opštine i grada nacrt budžeta opštine i grada na izjašnjavanje,

đ) skupština opštine i grada se izjašnjava o nacrtu budžeta opštine i grada,

e) nadležni izvršni organ opštine i grada utvrđuje prijedlog budžeta i dostavlja ga Ministarstvu sa ugrađenim preporukama,

ž) Ministarstvo daje saglasnost na dostavljeni prijedlog budžeta opštine i grada i

z) skupština opštine i grada, nakon pribavljene saglasnosti od Ministarstva, donosi odluku o usvajanju budžeta opštine i grada za narednu fiskalnu godinu.

Član 32

(1) Narodna skupština može da promijeni predloženi budžet Republike, a skupštine opština, odnosno gradova predložene budžete opština, odnosno gradova u skladu sa sljedećim principima:

a) prijedlozi o povećanju budžetskih izdataka moraju da sadrže mjere za povećanje budžetskih sredstava ili za smanjenje ostalih budžetskih izdataka za isti iznos i

b) povećanje budžetskih sredstava mora da bude usklađeno sa opštim makroekonomskim okvirom.

(2) Ako skupštine opština i gradova izvrše promjenu predloženog budžetskog okvira na koji je Ministarstvo prethodno dalo saglasnost, opštine i gradovi su dužni da posebno obrazlože nastale promjene predloženog budžeta i da ih, zajedno sa obrazloženjem, dostave Ministarstvu.

Član 33

(1) Na prijedlog Vlade, Narodna skupština donosi zakon o izvršenju budžeta Republike Srpske.

(2) Na prijedlog izvršnog organa opštine ili grada, skupština opštine ili grada donosi odluku o izvršenju budžeta opštine ili grada.

Član 34

Budžet fonda priprema se i donosi prema sljedećem budžetskom kalendaru:

a) 5. jul – fond analizira DOB,

b) 15. novembar – fond priprema nacrt budžeta za narednu fiskalnu godinu, imajući u vidu smjernice date u DOB-u i dostavlja ga Ministarstvu na mišljenje,

v) 1. decembar – zajedno sa utvrđivanjem prijedloga budžeta Republike, Vlada daje saglasnost na prijedlog budžeta fonda za narednu fiskalnu godinu i

g) 15. decembar – nadležni organ fonda donosi odluku o usvajanju budžeta za narednu fiskalnu godinu.

Član 35

(1) Rebalansom budžeta Republike, opštine, grada ili fonda, koji na prijedlog Vlade, odnosno nadležnog izvršnog organa opštine, grada ili fonda usvaja Narodna skupština, skupština opštine ili grada, odnosno nadležni organ fonda, vrši se usklađivanje budžetskih sredstava i izdataka na nižem, višem ili istom nivou.

(2) Rebalans iz stava 1. ovog člana sprovodi se po postupku identičnom postupku za donošenje budžeta.

Član 36

Izrada Programa javnih investicija realizuje se prema sljedećem kalendaru:

a) 15. februar – Ministarstvo budžetskom korisniku dostavlja informaciju o projektu,

b) 30. april – budžetski korisnici Ministarstvu dostavljaju popunjene obrasce za izradu nacrta Programa javnih investicija,

v) 30. jun – Vlada usvaja nacrt programa javnih investicija,

g) od 1. do 25. septembra – obavljaju se konsultacije između Ministarstva i budžetskih korisnika u vezi sa izradom prijedloga programa javnih investicija,

d) 1. novembar – budžetski korisnici dostavljaju revidirane obrasce za izradu prijedloga programa javnih investicija i

đ) 30. decembar – Vlada usvaja prijedlog programa javnih investicija.

Član 37

(1) Narodna skupština donosi odluku kojom usvaja budžet Republike za svaku fiskalnu godinu.

(2) Skupština opštine, odnosno grada i nadležni organ fonda donosi odluku kojom usvaja budžet za svaku fiskalnu godinu.

(3) Budžet Republike objavljuje se u “Službenom glasniku Republike Srpske”, a budžet opština i gradova objavljuje se u službenim glasilima opština i gradova.

(4) Odluka o davanju saglasnosti na prijedlog budžeta fondova objavljuje se u “Službenom glasniku Republike Srpske”.

Član 38

(1) Budžet se donosi za period od jedne fiskalne godine i važi za godinu za koju je donesen.

(2) U slučaju da budžet ne bude usvojen prije početka naredne fiskalne godine, Narodna skupština, skupština opštine ili grada, odnosno nadležni organ fonda donose odluku o privremenom finansiranju, a najduže za period od 1. januara do 30. juna tekuće fiskalne godine.

(3) Ukoliko odluka iz stava 2. ovog člana ne bude donesena do isteka tekuće fiskalne godine, 1. januara naredne fiskalne godine na snagu stupa privremeno finansiranje prvog kvartala tekuće godine, u visini jedne četvrtine budžeta usvojenog za prethodnu fiskalnu godinu.

(4) Privremeno finansiranje u smislu stava 2. ovog člana vrši se najviše do visine ukupnih budžetskih prihoda ostvarenih u istom periodu prethodne fiskalne godine, umanjenih za primljene grantove u tom periodu.

(5) Struktura i vrsta rashoda u periodu privremenog finansiranja proporcionalno moraju odgovarati strukturi i vrsti ostvarenih rashoda u istom periodu prethodne godine, osim u mjeri u kojoj promjene broja ili statusa pojedinačnih budžetskih korisnika čije finansiranje se vrši iz budžeta mogu da utiču na strukturu i vrstu rashoda u periodu privremenog finansiranja.

(6) Ukoliko izvršni organ opštine ili grada, odnosno nadležni organ fonda, u skladu sa procedurom utvrđenom ovim zakonom, najkasnije do 31. marta tekuće fiskalne godine ne pripremi i ne dostavi prijedlog budžeta na usvajanje skupštini opštine ili grada, odnosno ovlašćenom organu fonda, skupština opštine ili grada, odnosno ovlašćeni organ fonda može u skladu sa procedurom utvrđenom ovim zakonom samostalno da pripremi i usvoji budžet za tekuću fiskalnu godinu.

(7) Ako budžet ne bude usvojen do 30. juna tekuće fiskalne godine, sredstva sa transakcionih računa Republike, opština, gradova i fondova ne mogu se koristiti sve do usvajanja budžeta.

IV – IZVRŠENjE BUDžETA

Član 39

(1) Izvršenje budžeta u jednoj fiskalnoj godini obuhvata budžetska sredstva i budžetske izdatke ostvarene do 31. decembra tekuće fiskalne godine, kao i sredstva i izdatke ostvarene nakon tog datuma, ali ne poslije isteka roka za izradu i dostavljanje godišnjih finansijskih izvještaja, ako su ispunjeni zakonski uslovi da se iznos tih sredstava, odnosno izdataka uključi u budžet tekuće fiskalne godine.

(2) Budžetska likvidnost se planira na osnovu budžetskih sredstava i izdataka, u okviru operativnih finansijskih planova za izvršenje budžeta.

(3) Operativni finansijski planovi za izvršenje budžeta predstavljaju preglede planiranih budžetskih sredstava i izdataka u određenom periodu kraćem od jedne fiskalne godine.

(4) Izvršenje budžeta Republike sprovodi se na osnovu Zakona o izvršenju budžeta, a izvršenje budžeta opština, gradova i fondova na osnovu odluke o izvršenju budžeta.

Član 40

(1) Budžetskim korisnicima i fondovima, definisanim ovim zakonom, dozvoljeno je da stvaraju obaveze i da koriste sredstva samo za namjene i do visine raspoloživih sredstava utvrđenih budžetom.

(2) Budžetski korisnici sa planiranim budžetskim sredstvima raspolažu prema prioritetima utvrđenim operativnim finansijskim planom.

(3) Korisnici budžetskih sredstava dužni su da sredstva utvrđena u budžetu koriste rukovodeći se načelima racionalnosti i štednje.

(4) Ministar donosi pravilnik kojim se uređuju kriterijumi za sticanje statusa budžetskog korisnika u smislu praćenja namjenskog trošenja odobrenih budžetskih sredstava, te pripreme i objavljivanja odgovarajućih izvještaja.

Član 41

(1) Izuzetno od odredaba člana 40. ovog zakona, Zakonom ili odlukom kojima se uređuje izvršenje budžeta može biti predviđena mogućnost preraspodjele (realokacije) budžetskih sredstava u okviru budžetskog korisnika i između budžetskih korisnika.

(2) U slučajevima iz stava 1. ovog člana, Zakonom, odnosno odlukom o izvršenju budžeta obavezno se utvrđuju precizna ograničenja u pogledu visine i namjene sredstava koja mogu biti realocirana.

Član 42

(1) Ako se u toku fiskalne godine izdaci povećaju ili sredstva smanje, Vlada na prijedlog Ministarstva, odnosno nadležni izvršni organ opštine, grada i fonda, na prijedlog organa nadležnog za finansije, mogu donijeti odluku o privremenom obustavljanju izvršenja budžeta u periodu koji nije duži od 45 dana.

(2) Odlukom o privremenom obustavljanju izvršenja može se:

a) zaustaviti stvaranje dijela kratkoročnih obaveza,

b) predložiti produženje ugovornog roka za plaćanje,

v) zaustaviti davanje odobrenja za zaključivanje ugovora i

g) zaustaviti prenos sredstava prema planiranim iznosima za tromjesečje ili neki drugi period.

(3) Mjere privremenog obustavljanja izvršenja moraju biti primijenjene na sve budžetske korisnike.

(4) O odluci iz stava 1. ovog člana Vlada obavještava Narodnu skupštinu, a nadležni izvršni organ opštine, grada ili fonda obavještava skupštinu opštine i grada, odnosno nadležni organ fonda.

Član 43

(1) Budžetska rezerva predstavlja dio planiranih sredstava budžeta koji se raspoređuje na osnovu posebnih odluka Vlade, odnosno izvršnog organa opština, gradova i fondova.

(2) Sredstva budžetske rezerve mogu se koristiti za:

a) pokrivanje nepredviđenih izdataka za koje nisu planirana sredstva u budžetu,

b) budžetske izdatke za koje se u toku godine pokaže da planirana budžetska sredstva nisu bila dovoljna,

v) privremeno izvršavanje obaveza budžeta usljed smanjenog obima budžetskih sredstava i

g) izuzetno za ostale namjene, u skladu sa odlukama Vlade, odnosno izvršnog organa opština, gradova i fondova.

Član 44

(1) Budžetska rezerva planira se u iznosu do 2,5% od ukupno planiranih budžetskih prihoda, umanjenih za planirane grantove za tekuću fiskalnu godinu.

(2) Izvještaj o utrošku sredstava budžetske rezerve polugodišnje se dostavlja Vladi, nadležnom izvršnom organu opštine ili grada, odnosno nadležnom organu fonda.

Član 45

(1) Ministarstvo izvještava Vladu tromjesečno o izvršenju budžeta Republike za tekuću fiskalnu godinu.

(2) Ministarstvo je obavezno da Vladi do 31. maja tekuće fiskalne godine podnese izvještaj o izvršenju budžeta Republike za prvo tromjesečje tekuće fiskalne godine.

(3) Ministarstvo je obavezno da Vladi do 30. novembra tekuće fiskalne godine podnese izvještaj o izvršenju budžeta Republike u periodu od 1. januara do 30. septembra tekuće fiskalne godine.

(4) Izvještaj o izvršenju budžeta Republike od 1. januara do 31. marta, odnosno od 1. januara do 30. septembra tekuće fiskalne godine obavezno sadrži:

a) prikaz fiskalnog stanja i makroekonomskih kretanja,

b) paralelni prikaz planiranih i ostvarenih budžetskih sredstava i izdataka, te objašnjenja mogućih razlika,

v) prikaz zaduživanja Republike,

g) prijedlog mjera za poboljšanje stanja, ako to zahtijevaju okolnosti,

d) podatke o korišćenju budžetske rezerve i

đ) podatke o izvršenim realokacijama.

Član 46

(1) Ministarstvo je obavezno da Vladi do 31. avgusta tekuće fiskalne godine podnese izvještaj o izvršenju budžeta Republike za prvo polugodište tekuće fiskalne godine.

(2) Ministarstvo je obavezno da Vladi do 30. aprila tekuće fiskalne godine podnese izvještaj o izvršenju budžeta Republike za prethodnu fiskalnu godinu.

(3) Vlada polugodišnje i godišnje Narodnoj skupštini podnosi izvještaj o izvršenju budžeta Republike.

(4) Vlada je obavezna da Narodnoj skupštini do 30. septembra tekuće fiskalne godine podnese izvještaj o izvršenju budžeta Republike za prvo polugodište tekuće fiskalne godine.

(5) Vlada je obavezna da Narodnoj skupštini do 31. maja tekuće fiskalne godine podnese izvještaj o izvršenju budžeta Republike za prethodnu fiskalnu godinu.

Član 47

(1) Izvještaj o izvršenju budžeta Republike iz člana 46. ovog zakona obavezno sadrži:

a) pregled budžetskih sredstava i izdataka koje je Narodna skupština odobrila u budžetu Republike u prethodnoj godini,

b) pregled ostvarenih budžetskih sredstava i izdataka u toku prethodne fiskalne godine, koji su prikazani tako da se jasno može vidjeti razlika između odobrenog i izvršenog budžeta,

v) objašnjenje većih odstupanja,

g) podatke o zaduživanju i upravljanju dugom,

d) podatke o korišćenju budžetske rezerve,

đ) podatke o garancijama datim u toku prethodne fiskalne godine,

e) početno i završno stanje jedinstvenih računa trezora i računa posebnih namjena i

ž) podatke o izvršenim realokacijama.

(2) Osim podataka i informacija iz stava 1. ovog člana, u izvještaju o izvršenju budžeta Republike za prethodnu fiskalnu godinu obavezno moraju biti prikazani i podaci o početnom i završnom stanju imovine, obaveza i izvora sredstava.

(3) Ministar donosi pravilnik kojim se uređuju forma i sadržaj budžeta i izvještaj o izvršenju budžeta.

Član 48

(1) Odredbe čl. 45, 46. i 47. ovog zakona shodno se primjenjuju i na opštine, gradove i fondove.

(2) Izvještaji o izvršenju budžeta opština i gradova za svako tromjesečje tekuće fiskalne godine dostavljaju se Ministarstvu u roku od 15 dana od dana njihovog donošenja.

(3) Izvještaji o izvršenju budžeta fondova dostavljaju se Ministarstvu i nadležnom ministarstvu u roku od 15 dana od dana njihovog donošenja.

(4) Nadležno ministarstvo tromjesečno informiše Vladu o izvršenju budžeta fondova.

(5) Pored izvještaja iz st. 2. i 3. ovog člana opštine, gradovi i fondovi dužni su da dostavljaju i druge izvještaje, u skladu sa aktima koje donese Ministarstvo.

Član 49

(1) Za izvršenje budžeta Republike Vlada je odgovorna Narodnoj skupštini.

(2) Za izvršenje budžeta opština i gradova, izvršni organi opština i gradova odgovorni su skupštinama opština i gradova.

(3) Za izvršenje budžeta fondova, fondovi su odgovorni Vladi.

(4) Izvještaj o izvršenju budžeta podnosi se na način koji je određen ovim zakonom.

V – ZADUŽIVANjE I OTPLATA DUGA

Član 50

(1) Zaduživanje predstavlja realizaciju ugovorenih kredita i zajmova, emitovanje hartija od vrijednosti i izdavanje garancija u toku fiskalne godine.

(2) Servisiranje duga obuhvata otplatu glavnice, kamate i servisnih troškova po osnovu kredita i zajmova, obaveza po osnovu emitovanih hartija od vrijednosti, aktiviranih garancija, finansijskog lizinga, drugih finansijskih obaveza, te izmirenje obaveza nepokrivenog deficita utvrđenog u prethodnim fiskalnim godinama.

(3) U budžetu Republike, opština, gradova i fondova planiraju se sredstva po osnovu novog zaduživanja i sredstva za servisiranje glavnice duga, kamate i servisnih troškova, za svaku fiskalnu godinu na koju se odnose, uključujući i procijenjeni iznos aktiviranih datih garancija.

Član 51

Ministarstvo dostavlja Vladi najkasnije do 30. juna tekuće fiskalne godine informaciju o dugu za prethodnu godinu, koju Vlada dostavlja Narodnoj skupštini.

Član 52

Otplata glavnice, kamata i servisnih troškova po osnovu duga Republike vrši se sa Jedinstvenog računa trezora i podračuna za servis spoljnog duga u Centralnoj banci Bosne i Hercegovine.

Član 53

Način i postupak zaduživanja, izdavanja garancija i emisije hartija od vrijednosti Republike, opština, gradova i fondova, obezbjeđenje sredstava za otplatu glavnice duga, kamate i servisnih troškova, vođenje evidencije o dugu, garancijama i hartijama od vrijednosti, kao i druga pitanja koja se odnose na dug, garancije i hartije od vrijednosti uređuju se posebnim zakonom.

VI – BUDžETSKI I RAČUNOVODSTVENI PROPISI I IZVJEŠTAJI, BUDžETSKA INSPEKCIJA, INTERNA KONTROLA I INTERNA REVIZIJA

Član 54

(1) Pojedinačni budžetski korisnici i fondovi obavezni su da godišnji finansijski izvještaj pripreme do kraja februara tekuće godine za prethodnu fiskalnu godinu.

(2) Za istinitost i tačnost informacija prezentovanih u godišnjim finansijskim izvještajima, kao i tačnost i blagovremenost pripreme finansijskih izvještaja pojedinačnih budžetskih korisnika odgovorni su rukovodioci tih budžetskih korisnika i lica zadužena za računovodstvo kod tih budžetskih korisnika.

Član 55

(1) Ministarstva, opštine, gradovi i fondovi obavezni su da konsolidovani godišnji finansijski izvještaj za određeni nivo vlasti u Republici pripreme do 31. marta tekuće godine za prethodnu fiskalnu godinu.

(2) Za tačnost i blagovremenost pripreme i prezentacije konsolidovanih godišnjih finansijskih izvještaja za određeni nivo vlasti u Republici odgovorni su ministar, načelnici opština, odnosno gradonačelnici, direktori fondova i lica zadužena za pripremu tih izvještaja.

Član 56

Opštine, gradovi i fondovi obavezni su da Ministarstvu dostave konsolidovani godišnji finansijski izvještaj do 5. aprila tekuće za prethodnu fiskalnu godinu.

Član 57

Ministarstvo je obavezno da izradi konsolidovani godišnji finansijski izvještaj korisnika budžeta Republike, konsolidovani godišnji finansijski izvještaj korisnika budžeta opština i gradova i konsolidovani godišnji finansijski izvještaj fondova do 30. aprila tekuće godine za prethodnu fiskalnu godinu.

Član 58

Sveobuhvatni konsolidovani godišnji finansijski izvještaj korisnika budžeta Republike, opština, gradova i fondova izrađuje Ministarstvo do 20. maja tekuće godine za prethodnu fiskalnu godinu.

Član 59

(1) Radi sprovođenja odredaba ovog zakona koje se odnose na prezentovanje informacija, računovodstvo i računovodstvene politike, budžetske klasifikacije, finansijsko izvještavanje i drugo, ministar donosi:

a) pravilnik kojim se uređuju načela i principi pripreme i prezentovanja informacija za potrebe ovlašćenih eksternih korisnika,

b) pravilnik o računovodstvu, računovodstvenim politikama i računovodstvenim procjenama budžetskih korisnika,

v) pravilnik o budžetskim klasifikacijama, sadržini računa i primjeni kontnog plana za korisnike prihoda budžeta Republike, opština i gradova i fondova,

g) pravilnik o finansijskom izvještavanju za korisnike prihoda budžeta Republike, opština i gradova i fondova i

d) naredbu o uplaćivanju određenih prihoda budžeta Republike, opština i gradova i fondova.

(2) Ministar donosi uputstva, instrukcije, naredbe, procedure i ostala podzakonska akta od značaja za sprovođenje ovog zakona.

Član 60

(1) Budžetski korisnici dužni su da uspostave sistem interne kontrole u skladu sa opšteprihvaćenim standardima i smjernicama interne kontrole, kojim treba da se obezbijedi zakonito, efikasno, efektivno, odgovorno i transparentno trošenje javnih sredstava.

(2) Praćenje i ocjenjivanje sistema internih kontrola vrši interna revizija, u skladu sa propisima kojima se uređuje oblast interne revizije.

(3) Naknadnu kontrolu zakonitosti trošenja budžetskih sredstava vrši budžetska inspekcija.

(4) Rad budžetske inspekcije zasniva se na godišnjem planu rada i odvija se kontinuirano u toku godine.

(5) Budžetska inspekcija dužna je da najmanje dva puta godišnje sačini izvještaj o radu i dostavi ga nadležnom organu.

(6) Ministar donosi pravilnik kojim se uređuje rad budžetske inspekcije.

Član 61

(1) Ministar donosi rješenje o inspekcijskoj kontroli namjenskog i zakonitog korišćenja sredstava budžetskih korisnika za određeni period.

(2) Inspekcijsku kontrolu iz stava 1. ovog člana vrši budžetski inspektor, kome budžetski korisnici imaju obavezu da daju na uvid svu raspoloživu dokumentaciju od značaja za sprovođenje inspekcijske kontrole u skladu sa rješenjem ministra.

(3) Nakon izvršene inspekcijske kontrole kod budžetskog korisnika, budžetski inspektor sačinjava zapisnik o utvrđenom stanju.

(4) Ako zapisnikom o izvršenoj inspekcijskoj kontroli konstatuje povrede, odnosno nepravilnosti u primjeni zakona, budžetski inspektor je obavezan da u roku od deset dana od dana dostavljanja zapisnika budžetskom korisniku donese rješenje kojim mu nalaže otklanjanje utvrđenih povreda zakona, odnosno nepravilnosti i odredi rok za njihovo otklanjanje, kao i da utvrdi druge zakonom predviđene mjere.

Član 62

(1) Protiv rješenja budžetskog inspektora može se podnijeti žalba u roku od osam dana od dana prijema rješenja.

(2) Žalba se podnosi ministru, posredstvom budžetske inspekcije.

(3) Ministar imenuje članove Odbora za žalbe, kojem budžetska inspekcija prosljeđuje primljenu žalbu sa kompletnim predmetom.

(4) Ministar, na osnovu mišljenja Odbora za žalbe sačinjenog u pisanoj formi, donosi rješenje koje je konačno u upravnom postupku.

(5) Protiv rješenja iz stava 4. ovog člana može se pokrenuti upravni spor pred nadležnim sudom.

Član 63

(1) Ako se naložene mjere po konačnom rješenju ne otklone u ostavljenom roku, ministar, za budžetske korisnike koji ne posjeduju račune otvorene kod banaka koje imaju dozvolu za obavljanje poslova platnog prometa u Republici (budžetski korisnici koji su u potpunosti u sistemu trezorskog poslovanja), donosi rješenje o zabrani raspolaganja budžetskim sredstvima i sredstvima ostalih izvora finansiranja.

(2) Ako se naložene mjere po konačnom rješenju ne otklone u ostavljenom roku, ministar za budžetske korisnike koji posjeduju račune otvorene kod banaka koje imaju dozvolu za obavljanje poslova platnog prometa u Republici (budžetski korisnici koji su djelimično ili potpuno izvan glavne knjige trezora) donosi rješenje o zabrani raspolaganja novčanim sredstvima sa transakcionih računa i računa posebnih namjena.

(3) Rješenje o zabrani raspolaganja sredstvima iz stava 1. ovog člana dostavlja se budžetskom korisniku, Resoru za budžet i javne finansije, Resoru za trezor i nadležnoj službi za finansije jedinica lokalne samouprave i fondova.

(4) Rješenje o zabrani raspolaganja sredstvima iz stava 2. ovog člana dostavlja se budžetskom korisniku, Resoru za budžet i javne finansije, Resoru za trezor i nadležnoj službi za finansije jedinica lokalne samouprave i fondova i bankama kod kojih su otvoreni računi budžetskih korisnika.

(5) Zabrana raspolaganja sredstvima iz st. 1. i 2. ovog člana traje do otklanjanja utvrđenih nepravilnosti.

Član 64

(1) Novčanom kaznom od 300 KM do 1.500 KM kazniće se za prekršaj odgovorno lice:

a) ako prihode koje ostvare budžetski korisnici u zakonom propisanom procentu i u propisanom roku ne uplati u budžet Republike u skladu sa odredbama člana 8. ovog zakona,

b) koje uvede nove ili promijeni postojeće prihode budžeta Republike, opština, gradova i fondova suprotno odredbi člana 13. ovog zakona,

v) koje se u pripremi i donošenju budžeta ne pridržava odredaba čl. 21. do 38. ovog zakona,

g) ako ne osigura da budžet bude pripremljen u skladu sa odredbama člana 15. ovog zakona,

d) koje ne obezbijedi da izvještaji o izvršenju budžeta sadrže dijelove propisane odredbama čl. 45. i 47. ovog zakona,

đ) ako izvještaji o izvršenju budžeta ne budu dostavljeni u rokovima propisanim odredbama čl. 45. i 46. ovog zakona,

e) koje izvrši ili odobri zaduživanje suprotno odredbama člana 53. ovog zakona,

ž) koje se ne pridržava odredaba sadržanih u propisima donesenim u skladu sa ovim zakonom i

z) koje u ostavljenom roku ne otkloni nepravilnosti utvrđene u skladu sa čl. 61. do 63. ovog zakona.

(2) Novčanom kaznom od 4.000 KM do 20.000 KM kazniće se za prekršaj odgovorno lice ako se pri izvršenju budžeta ne pridržava odredaba čl. 39. do 44. ovog zakona.

VII – PRELAZNE I ZAVRŠNE ODREDBE

Član 65

(1) Prihodi naplaćeni po osnovu poreza na promet proizvoda i usluga i drugih javnih prihoda ostvarenih primjenom zakona koji su bili na snazi do 31. decembra 2005. godine i naplaćeni prihodi po reprogramima javnih prihoda raspoređivaće se u skladu sa propisima i pravilima raspodjele koji su se primjenjivali do donošenja ovog zakona.

(2) Prihodi po osnovu poreza na dohodak građana ostvareni primjenom zakona koji je bio na snazi do 31. decembra 2006. godine raspoređivaće se u skladu sa propisima i pravilima raspodjele koji su se primjenjivali do donošenja Zakona o porezu na dohodak.

Član 66

Do donošenja podzakonskih akata propisanih ovim zakonom primjenjivaće se propisi koji su važili do dana stupanja na snagu ovog zakona, ako nisu u suprotnosti sa odredbama ovog zakona.

Član 66a

Finansijski plan Fonda za penzijsko i invalidsko osiguranje Republike Srpske za 2016. godinu čini sastavni dio budžeta Republike Srpske za 2016. godinu.

Član 66b

Prilikom izrade budžeta Republike Srpske za 2016. godinu čl. 21, 22, 23. i 25. ovog zakona, koji se odnose na pripremu budžeta Republike, ne primjenjuju se na Fond za penzijsko i invalidsko osiguranje Republike Srpske.

Član 67

Stupanjem na snagu ovog zakona prestaje da važi Zakon o budžetskom sistemu Republike Srpske (“Službeni glasnik Republike Srpske”, br. 96/03, 14/04, 67/05, 34/06, 128/06, 117/07, 126/08 i 92/09).

Član 68

Ovaj zakon stupa na snagu osmog dana od dana objavljivanja u “Službenom glasniku Republike Srpske”.

Samostalni član Zakona o izmjenama i dopunama
Zakona o o budžetskom sistemu Republike Srpske

(“Sl. glasnik RS”, br. 103/2015)

Član 5

Ovaj zakon objavljuje se u “Službenom glasniku Republike Srpske”, a stupa na snagu 1. januara 2016. godine.

Samostalni član Zakona o izmjenama
Zakona o budžetskom sistemu Republike Srpske

(“Sl. glasnik RS”, br. 15/2016)

Član 3

Ovaj zakon stupa na snagu osmog dana od dana objavljivanja u “Službenom glasniku Republike Srpske”.

Zakon o poljoprivrednom zemljištu Republike Srpske

ePravo.ba

31. Januara 2020.

ZAKON O POLJOPRIVREDNOM ZEMLJIŠTU REPUBLIKE SRPSKE

(“Sl. glasnik RS”, br. 93/2006, 86/2007, 14/2010, 5/2012 i 58/2019 i “Sl. glasnik BiH”, br. 16/2020 – odluka US BiH)

I – OSNOVNE ODREDBE

Predmet zakona

Član 1

(1) Ovim zakonom uređuju se: planiranje, zaštita, uređenje, korišćenje i raspolaganje poljoprivrednim zemljištem, kao i druga pitanja od značaja za poljoprivredno zemljište kao dobro od opšteg interesa.

(2) Poljoprivredno zemljište kao prirodno bogatstvo i dobro od opšteg interesa koristi se za poljoprivrednu proizvodnju i ne može se koristiti u druge svrhe, osim u slučajevima i pod uslovima utvrđenim ovim zakonom.

Značenje izraza

Član 2

Pojedini izrazi upotrijebljeni u ovom zakonu imaju sljedeće značenje:

– “poljoprivredno zemljište” jeste zemljište koje se koristi za poljoprivrednu proizvodnju i zemljište koje je odgovarajućim planskim aktima namijenjeno za poljoprivrednu proizvodnju;

– “uređenje poljoprivrednog zemljišta” je skup mjera kojima se realizuju prostorno-planski dokumenti (prostorni i urbanistički planovi i osnove), postupkom komasacije i melioracije, da bi se poboljšali prirodni i ekološki uslovi na poljoprivrednom zemljištu;

– “zaštita poljoprivrednog zemljišta” je skup mjera koje se preduzimaju radi trajnog obezbjeđenja prirodnih funkcija zemljišta, korišćenja zemljišta u skladu sa njegovom namjenom, očuvanja i unapređivanja namjenskog korišćenja zemljišta;

– “komasacija” je kompleks planskih, organizacionih, pravnih, ekonomskih i tehničkih mjera koje se sprovode radi poboljšanja prirodnih i ekoloških uslova na zemljištu;

– “melioracija” su skup različitih mjera koje se sprovode da bi se popravile fizičke, hemijske i biološke osobine zemljišta, kao i stvaranje i održavanje optimalnog vodno-vazdušnog režima zemljišta, radi obezbjeđenja povoljnih uslova za rast i razvoj gajenih biljaka i postizanje stabilnih prinosa;

– “navodnjavanje” je izgradnja i održavanje objekata i uređaja kojima se blagovremeno i kontinuirano dovodi voda u poljoprivredno zemljište radi dobijanja visokih i stabilnih prinosa poljoprivrednih kultura;

– “odvodnjavanje” je izgradnja i održavanje objekata i uređaja kojima se vrši odvođenje suvišnih površinskih podzemnih voda sa poljoprivrednog zemljišta i redovna primjena određenih mjera koje omogućavaju neprekidno efikasan rad svih objekata i uređaja u odvođenju suvišnih voda;

– “plodnost zemljišta” je sposobnost zemljišta da omogući zadovoljavajuće gajenje usjeva uz minimalno korišćenje đubriva;

– “degradacija” je poseban oblik oštećenja zemljišta koji se manifestuje kroz kvarenje strukture, zbijanje i odnošenje površinskom erozijom plodnog sloja zemljišta usljed nepravilne obrade, neadekvatnog načina korišćenja i gole sječe;

– “erozija” je promjena površinskog sloja zemljišta koja nastaje kao posljedica djelovanja kiše, snijega, mraza, temperaturnih razlika, vjetra, tekućih voda i antropogenih faktora;

– “opasne i štetne materije u zemljištu” jesu grupe neorganskih i organskih jedinjenja, koja obuhvataju toksične, korozivne, zapaljive, samozapaljive i radio-aktivne proizvode i otpad u čvrstvom, tečnom ili gasovitom agregatnom stanju i koja imaju opasne i štetne uticaje na zemljište, vodu, zdravlje biljaka, životinja i ljudi.

Poljoprivredno zemljište

Član 3

(1) Poljoprivrednim zemljištem, u smislu ovog zakona, smatraju se: njive, vrtovi, voćnjaci, vinogradi, livade, pašnjaci, kao i drugo zemljište koje se po svojim prirodnim i ekonomskim osobinama može najracionalnije koristiti za poljoprivrednu proizvodnju.

(2) Poljoprivrednim zemljištem u smislu ovog zakona smatraju se i zemljišta kojima je planskim aktima Republike Srpske (u daljem tekstu: Republike), opština i gradova određena druga namjena, sve dok se za ta zemljišta u postupku privođenja planiranoj namjeni ne plati naknada za promjenu namjene u skladu sa ovim zakonom.

(3) Minirano poljoprivredno zemljište, kao i zemljište za koje se opravdano sumnja da je minirano, smatra se poljoprivrednim zemljištem od dana njegovog deminiranja.

Obradivo zemljište

Član 4

(1) Obradivim poljoprivrednim zemljištem, u smislu ovog zakona, smatraju se: njive, vrtovi, voćnjaci, vinogradi i livade.

(2) Pod obradivim poljoprivrednim zemljištem podrazumijeva se i zemljište u inundacijama (zemljišta između nasipa za odbranu od voda i vodotoka rijeka).

Poljoprivredno zemljište koje je određeno za građevinsko zemljište

Član 5

Poljoprivredno zemljište koje je prostornim ili urbanističkim planom određeno da bude građevinsko zemljište do privođenja planiranoj namjeni koristi se za poljoprivrednu proizvodnju.

II – PLANIRANjE

Osnove zaštite, uređenja i korišćenja poljoprivrednog zemljišta

Član 6

(1) Radi racionalnog korišćenja poljoprivrednog zemljišta za konvencionalnu proizvodnju i proizvodnju “u integralnom lancu za hranu”, unapređivanja životne sredine, kao i rejonizacije poljoprivredne proizvodnje, donose se kao planski dokument Osnove zaštite uređenja i korišćenja poljoprivrednog zemljišta.

(2) Osnove zaštite uređenja i korišćenja poljoprivrednog zemljišta donose se za teritoriju Republike (u daljem tekstu: Osnova Republike) i opštine, odnosno grada (u daljem tekstu: Osnova opštine).

(3) Osnove Republike i opštine, prostorni, urbanistički i ostali planovi moraju biti međusobno usaglašeni.

Osnova Republike

Član 7

Osnovom Republike uređuju se namjena korišćenja poljoprivrednih površina na bazi prirodnih i drugih uslova (mogućnost rejonizacije), stepen erozije poljoprivrednog zemljišta, površine koje se štite kao staništa divljih biljnih i životinjskih vrsta i površine kojima se ne može promijeniti namjena radi očuvanja prirodne ravnoteže.

Osnova za teritoriju opštine

Član 8

Osnovom za teritoriju opštine uređuju se: namjena korišćenja poljoprivrednih površina na bazi prirodnih i drugih uslova (mogućnost rejonizacije), površine koje treba urediti radi racionalnije poljoprivredne proizvodnje (melioracija, komasacija i sl.), stepen erozije poljoprivrednog zemljišta, površine koje se navodnjavaju ili se mogu navodnjavati, površine koje se štite kao staništa divljih biljnih i životinjskih vrsta i površine kojima se ne može promijeniti namjena radi očuvanja prirodne ravnoteže.

Odluka o izradi osnove

Član 9

(1) Odluku o izradi Osnove Republike donosi Vlada Republike Srpske.

(2) Odluku o izradi Osnove opštine donosi Skupština opštine, nakon prethodno pribavljene saglasnosti Ministarstva poljoprivrede, šumarstva i vodoprivrede (u daljem tekstu: Ministarstvo).

(3) Odluka o izradi Osnove Republike, odnosno Osnove opštine priprema se prema programu za izradu osnove i sadrži podatke o: cilju donošenja osnove, području koje je obuhvaćeno osnovom, roku izrade osnove, periodu na koji se donosi osnova, izvorima sredstava za izradu osnove, mjestu održavanja javnog uvida i druge podatke.

(4) Osnove Republike donose se na period do 20 godina, a Osnove opštine na period do deset godina.

(5) Odluka o izradi Osnove Republike objavljuje se u “Službenom glasniku Republike”, a Osnove opštine u službenom glasilu opštine.

Program za izradu osnove

Član 10

(1) Program za izradu Osnove Republike donosi Ministarstvo, a program za izradu Osnove opštine, donosi skupština jedinice lokalne samouprave uz saglasnost Ministarstva.

(2) Ministar poljoprivrede, šumarstva i vodoprivrede (u daljem tekstu: ministar) donosi pravilnik kojim se propisuje sadržaj, način izrade i donošenja programa za izradu osnove.

Izrada osnove

Član 11

Osnovu Republike, odnosno opštine može da izrađuje preduzeće, druga organizacija ili ustanova koja je upisana u registar poslovnih subjekata za obavljanje ove djelatnosti i ako ima najmanje tri zaposlena lica sa visokom stručnom spremom poljoprivredne struke odgovarajućeg smjera, od kojih najmanje jedno lice ima zvanje doktor nauka iz oblasti nauka o poljoprivrednom zemljištu i radno iskustvo od najmanje tri godine na tim poslovima.

Stručna kontrola osnove

Član 12

(1) Prije podnošenja prijedloga Osnove Republike, odnosno opštine, organu nadležnom za njeno donošenje, osnova podliježe stručnoj kontroli i daje se na javni uvid.

(2) Stručna kontrola obuhvata provjeru usklađenosti osnove sa odlukom i programom za izradu osnove i provjeru usklađenosti osnove sa zakonom, standardima i normativima i ostalim propisima donesenim na osnovu zakona.

(3) Stručnu kontrolu Osnove Republike obavlja komisija, koju obrazuje ministar.

(4) Stručnu kontrolu Osnove opštine vrši komisija, koju obrazuje skupština opštine.

(5) O izvršenoj stručnoj kontroli iz st. 3. i 4. ovog člana sastavlja se izvještaj koji sadrži podatke o izvršenoj kontroli, sa svim primjedbama i stavovima o svakoj primjedbi.

(6) Izvještaj iz stava 5. ovog člana dostavlja se nosiocu izrade osnove, koji je dužan da u roku od 30 dana od dana dostavljanja izvještaja postupi prema datim primjedbama.

Javni uvid

Član 13

(1) Izlaganje osnove na javni uvid vrši se poslije izvršene stručne kontrole.

(2) Osnova Republike daje se na javni uvid oglašavanjem u dnevnom listu koji je dostupan na teritoriji cijele Republike, a Osnova opštine oglašava se u jednom listu koji je dostupan na cijeloj teritoriji te opštine i traje 30 dana od dana oglašavanja.

(3) O izvršenom javnom uvidu sastavlja se izvještaj koji sadrži podatke o izvršenom javnom uvidu, sa svim primjedbama i stavovima prema svakoj primjedbi.

(4) Izvještaj iz stava 3. ovog člana sastavni je dio obrazloženja osnove.

Nadležnost za donošenje osnove

Član 14

(1) Vlada Republike Srpske donosi Osnovu Republike koja se objavljuje u “Službenom glasniku Republike Srpske”.

(2) Osnovu za opštinu donosi skupština opštine, uz prethodno pribavljeno mišljenje Ministarstva i ona se objavljuje u službenom glasilu opštine.

(3) Opštine su dužne da Ministarstvu obavezno dostave jedan primjerak Osnova opštine u elektronskom obliku.

Sprovođenje osnove

Član 15

(1) Za sprovođenje Osnove Republike donosi se srednjoročni program zaštite, korišćenja i uređenja poljoprivrednog zemljišta.

(2) Program iz stava 1. ovog člana donosi Ministarstvo.

(3) Za sprovođenje Osnove opštine donosi se godišnji program radova zaštite, uređenja i korišćenja poljoprivrednog zemljišta.

(4) Program iz stava 3. ovog člana donosi organ nadležan za donošenje osnove.

(5) Programom iz st. 1. i 3. ovog člana utvrđuje se vrsta i obim radova koje treba izvršiti u periodu za koji se program donosi, predračun radova, dinamika izvođenja radova i ulaganja sredstava.

Vođenje evidencije o poljoprivrednom zemljištu

Član 16

(1) U svrhu vođenja informacionog sistema o poljoprivrednom zemljištu, odnosno zemljišnog informacionog sistema (ZIS), Ministarstvo vodi podatke o zemljišnom pokrivaču, načinu korišćenja, pedološkim i bonitetnim osobinama, potencijalnoj eroziji, plodnosti zemljišta, promjeni namjene, pogodnosti za uzgoj određenih kultura, površinama poljoprivrednog zemljišta u svojini Republike datim u zakup i koncesiju, monitoringu, degradaciji i druge podatke o stanju poljoprivrednog zemljišta.

(2) U vođenju evidencije o poljoprivrednom zemljištu Ministarstvo ostvaruje saradnju sa organom nadležnim za imovinsko-pravne poslove i institucijama u čijoj nadležnosti je prikupljanje i obrada podataka navedenih u stavu 1. ovog člana.

Zaštita poljoprivrednog zemljišta od oštećenja

Član 16a

(1) Radi očuvanja namjenskog i racionalnog korišćenja poljoprivrednog zemljišta, sprečavanja korišćenja u nepoljoprivredne svrhe, proizvodnje zdravstveno ispravne hrane, zaštite zdravlja ljudi, životinjskog i biljnog svijeta, nesmetanog korišćenja i zaštite životne sredine, vrši se zaštita poljoprivrednog zemljišta od oštećenja.

(2) Oštećenjem poljoprivrednog zemljišta smatra se:

a) degradacija,

b) kontaminacija,

v) erozija,

g) promjena namjene zemljišta.

(3) U svrhu zaštite poljoprivrednog zemljišta od oštećenja vrši se:

a) utvrđivanje stanja oštećenja poljoprivrednog zemljišta i

b) trajno praćenje stanja poljoprivrednog zemljišta koji obuhvataju određene parametre zemljišta (u daljem tekstu: monitoring zemljišta), sa ciljem prikupljanja informacija o promjenama stanja i karakteristikama zemljišta, te identifikaciji oblika i intenziteta oštećenja zemljišta.

(4) Monitoring zemljišta obavlja referentna institucija koju ovlasti Ministarstvo.

(5) Ministar, uz saglasnost ministarstva nadležnog za zaštitu životne sredine, donosi pravilnik kojim se propisuje metodologija za uspostavljanje i praćenje stanja poljoprivrednog zemljišta.

III – ZAŠTITA POLjOPRIVREDNOG ZEMLjIŠTA

Zabrana ispuštanja i odlaganja opasnih i štetnih materija

Član 17

(1) Zabranjeno je ispuštanje i odlaganje opasnih i štetnih materija na poljoprivrednom zemljištu i u kanalima za navodnjavanje i odvodnjavanje, u količini koja može da ošteti i da smanji proizvodnu sposobnost poljoprivrednog zemljišta i kvalitet vode za navodnjavanje.

(2) Zabranjena je nepravilna upotreba mineralnih i organskih đubriva i sredstava za zaštitu bilja koja se odražava na prisustvo opasnih i štetnih materija u poljoprivrednom zemljištu, na poljoprivrednom bilju, u podzemnim vodama i vodotocima.

(3) Ministarstvo utvrđuje, u saradnji sa Ministarstvom zdravlja i socijalne zaštite na osnovu međunarodnih i domaćih normativa i na osnovu pribavljenog mišljenja naučne stručne institucije, normative o dozvoljenim količinama opasnih i štetnih materija u zemljištu i vodi za navodnjavanje i o metodama ispitivanja prisustva ovih materija.

Utvrđivanje opasnih i štetnih materija u poljoprivrednom zemljištu i vodi za navodnjavanje

Član 18

(1) Utvrđivanje opasnih i štetnih materija u poljoprivrednom zemljištu i vodi za navodnjavanje može da vrši preduzeće, druga organizacija ili ustanova koja je upisana u registar poslovnih subjekata za obavljanje te djelatnosti, koja ima najmanje dva zaposlena lica sa visokom stručnom spremom poljoprivredne struke odgovarajućeg smjera, koja raspolaže sa odgovarajućom opremom za rad i koja ima ovlašćenje za rad koje je izdalo Ministarstvo.

(2) Ovlašćena organizacija iz stava 1. ovog člana podnosi Ministarstvu izvještaje o rezultatima ispitivanja i utvrđivanja.

Dekontaminacija i saniranje poljoprivrednog zemljišta

Član 19

(1) Ako se, ispuštanjem opasnih i štetnih materija u količini većoj od dozvoljene, zagadi poljoprivredno zemljište, tada onaj ko je prouzrokovao štetu snosi troškove radova na dekontaminaciji, odnosno sanaciji poljoprivrednog zemljišta.

(2) Pod kontaminacijom zemljišta, iz stava 1. ovog člana, podrazumijeva se unošenje u zemljište različitih čvrstih, tečnih i gasovitih otpadnih materija, kao i radioaktivnih materija, koje dovode do neuslovnosti zemljišta za poljoprivrednu proizvodnju, kao i do akumulacije opasnih i štetnih materija u zemljištu i poljoprivrednom bilju.

Kontrola plodnosti obradivog poljoprivrednog zemljišta i količine mineralnih đubriva i pesticida

Član 20

(1) Radi zaštite i očuvanja hemijskih i bioloških svojstava poljoprivrednog zemljišta i obezbjeđenja pravilne upotrebe mineralnih i organskih đubriva i pesticida, vlasnik, odnosno korisnik minimalno jednog hektara obradivog poljoprivrednog zemljišta, koji je upisan u Registar poljoprivrednih gazdinstava, obavezan je da vrši kontrolu plodnosti poljoprivrednog zemljišta i količine unesenih mineralnih đubriva i pesticida najmanje svake četiri godine.

(2) Utvrđivanje stanja i kontrolu plodnosti obradivog poljoprivrednog zemljišta i količine unesenih mineralnih đubriva i pesticida iz stava 1. ovog člana može da vrši organizacija, preduzeće i ustanova koja ima odgovarajuću opremu i stručne kadrove i koju ovlasti Ministarstvo.

(3) Kontrola plodnosti obradivog poljoprivrednog zemljišta i utvrđivanje količine unesenih mineralnih đubriva i pesticida vrši se pod uslovima, na način i prema metodama utvrđenim posebnim propisom koji donosi Ministarstvo.

(4) Ministarstvo propisuje bliže uslove u pogledu opreme i stručnih kadrova za obavljanje poslova kontrole plodnosti obradivog poljoprivrednog zemljišta i količine unesenih mineralnih đubriva i pesticida.

(5) Organizacija, preduzeće i ustanova iz stava 3. ovog člana dužna je da uz izvještaj o rezultatima ispitivanja daje i preporuku za upotrebu pojedinih vrsta mineralnih i organskih đubriva, kao i mjere za poboljšanje hemijskih i bioloških svojstava zemljišta.

Protiverozivne mjere na poljoprivrednom zemljištu

Član 21

(1) Radi zaštite poljoprivrednog zemljišta od štetnog dejstva erozije i bujica, na erozivnom području preduzimaju se protiverozivne mjere.

(2) Protiverozivne mjere u smislu ovog zakona su:

a) privremena ili trajna zabrana preoravanja livada i pašnjaka i ostalih površina radi njihovog pretvaranja u oranice sa jednogodišnjim usjevom,

b) uvođenje plodosmjena,

v) gajenje višegodišnjih zasada,

g) izgradnja specifičnih građevinskih objekata,

d) način obrade zemljišta,

đ) podizanje i gajenje poljozaštitnih šumskih pojaseva ili sađenje višegodišnjih drvenastih biljaka,

e) zabrana napasanja stoke na određeno vrijeme ili ograničavanje broja grla koja se mogu puštati na određene površine,

ž) zabrana sječe šuma i šumskih zasada iznad ugroženih parcela,

z) i druge mjere.

(3) Vlasnici, odnosno korisnici poljoprivrednog zemljišta u erozivnim područjima Republike dužni su da primijene mjere iz stava 2. ovog člana.

Nadležnost za sprovođenje protiverozivnih mjera

Član 22

Primjenu, kontrolu i sprovođenje protiverozivnih mjera iz člana 21. ovog zakona vrši nadležni organ lokalne samouprave.

Obaveze opštine u sprovođenju protiverozivnih mjera

Član 23

Prilikom utvrđivanja protiverozivnih mjera i njihovog sprovođenja, jedinica lokalne samouprave će obezbijediti:

a) da se dosljedno preduzimaju protiverozivne mjere iz čl. 21. i 22,

b) da se svake godine preduzmu protiverozivne biološke mjere na najmanje četiri odsto novih površina od ukupnih površina napadnutih, podložnih ili ugroženih erozijom.

Troškovi sprovođenja protiverozivnih mjera

Član 24

Troškove sprovođenja protiverozivnih mjera snose pravna i fizička lica čije se zemljište štiti ovim mjerama, ako zakonom nije drukčije određeno.

Poljska šteta

Član 25

(1) Zabranjeno je uništavanje i oštećenje usjeva, sadnica, stabala i poljoprivredne mehanizacije na imanjima, kao i svako drugo oštećenje na poljoprivrednom zemljištu (u daljem tekstu: poljska šteta).

(2) Zabranjeno je spaljivanje organskih ostataka poslije žetve usjeva, kao i drugog otpada na poljoprivrednom zemljištu.

(3) Jedinica lokalne samouprave propisuje mjere za zaštitu od poljske štete i spaljivanja organskih ostataka na poljoprivrednom zemljištu.

(4) Korisnici poljoprivrednog zemljišta dužni su da se uzdržavaju od radnji kojima se pričinjava poljska šteta na poljoprivrednom zemljištu, a vlasnici, odnosno držaoci stoke dužni su da obezbijede da stoka ne pričinjava štetu na poljoprivrednom zemljištu.

Zaštita usjeva od mraza, grada, požara

Član 26

Jedinica lokalne samouprave može propisati i mjere za zaštitu usjeva na poljoprivrednom zemljištu od mraza, grada, požara i drugih elementarnih nepogoda.

Zabrana korišćenja obradivog poljoprivrednog zemljišta u nepoljoprivredne svrhe

Član 27

(1) Promjena namjene poljoprivrednog zemljišta I, II, III i IV katastarske, odnosno bonitetne klase u nepoljoprivredne svrhe vrši se u skladu sa sprovedbenim dokumentima prostornog uređenja.

(2) Izuzetno od stava 1. ovog člana, ukoliko za određeno područje nije donesen sprovedbeni dokument prostornog uređenja ili nije predviđeno njegovo donošenje, promjena namjene poljoprivrednog zemljišta I, II, III i IV katastarske, odnosno bonitetne klase vrši se u skladu sa lokacijskim uslovima, samo za izgradnju:

a) objekata za koje lokacijske uslove izdaje ministarstvo nadležno za poslove građevinarstva,

b) objekata koji su u funkciji poljoprivredne proizvodnje i

v) individualnih stambenih i pomoćnih objekata u okviru poljoprivrednog gazdinstva na tom području.

(3) U toku izrade dokumenata prostornog uređenja Ministarstvo daje smjernice, mišljenja i sugestije na planska rješenja, tako da:

a) prije utvrđivanja nacrta dokumenata iz stava 1. ovog člana, Ministarstvo učestvuje na javnoj raspravi na kojoj se razmatra prednacrt dokumenta u skladu sa propisom o uređenju prostora i građenju,

b) prije utvrđivanja prijedloga dokumenata iz stava 1. ovog člana, Ministarstvo učestvuje na javnoj raspravi na kojoj se razmatra stav nosioca izrade o primjedbama, prijedlozima i mišljenjima na nacrt dokumenta koji je bio na javnom uvidu, u skladu sa propisom o uređenju prostora i građenju.

(4) Promjena namjene poljoprivrednog zemljišta V, VI, VII i VIII katastarske, odnosno bonitetne klase, vrši se u skladu sa strateškim i sprovedbenim dokumentima prostornog uređenja, odnosno lokacijskim uslovima.

(5) Zbog umanjenja vrijednosti i gubitka poljoprivrednog zemljišta kao dobra od opšteg interesa, plaća se naknada za promjenu namjene poljoprivrednog zemljišta u skladu sa ovim zakonom.

Zabrana promjene katastarskih kultura i klasa poljoprivrednog zemljišta

Član 28

(1) Ministarstvo daje ili odbija saglasnost za promjenu katastarske kulture i klase poljoprivrednog zemljišta na osnovu zahtjeva Republičke uprave za geodetske i imovinsko-pravne poslove uz koji se prilaže sljedeća dokumentacija:

a) prepis zapisnika o utvrđivanju ispunjenosti uslova za promjenu katastarskih kultura i klasa poljoprivrednog zemljišta, koji je sačinjen u skladu sa ovim zakonom i podzakonskim aktima Republičke uprave za geodetske i imovinsko-pravne poslove,

b) kopija izvoda iz javne evidencije o nepokretnostima za parcelu za koju se traži saglasnost,

v) kopija zahtjeva stranke i

g) foto-dokumentacija parcele za koju se traži saglasnost.

(2) Zabranjena je promjena katastarskih kultura i katastarskih klasa poljoprivrednog zemljišta radi njegovog korišćenja u nepoljoprivredne svrhe.

(3) Zabranjeno je administrativno mijenjanje katastarskih kultura i klasa poljoprivrednog zemljišta u postupku uplanjenja i građenja objekata, a da prethodno nije sproveden postupak promjene namjene poljoprivrednog zemljišta u nepoljoprivredne svrhe u skladu sa ovim zakonom.

Postupanje nadležnog organa u slučaju promjene katastarske kulture i klase poljoprivrednog zemljišta

Član 29

(1) Kada nadležni organ jedinice lokalne samouprave u postupku izdavanja poljoprivredne saglasnosti, utvrdi da je izmijenjena kultura i klasa poljoprivrednog zemljišta u nepoljoprivredne svrhe, a da prethodno nije sproveden postupak promjene namjene u skladu sa ovim zakonom, dužan je da uzme prethodno stanje katastarske kulture i klase poljoprivrednog zemljišta kao osnov za obračun naknade.

(2) Ako nadležni organ jedinice lokalne samouprave nema raspoložive podatke potrebne za utvrđivanje prethodnog stanja katastarske kulture i klase, zatražiće od stranke da podnese zahtjev za utvrđivanje prethodnog stanja katastarske kulture i klase na predmetnom zemljištu nadležnom organu za imovinsko-pravne poslove, da bi se moglo izvršiti obračunavanje naknade za promjenu namjene poljoprivrednog zemljišta u nepoljoprivredne svrhe u skladu sa ovim zakonom.

(3) Prethodno stanje iz st. 1. i 2. ovog člana utvrđuje se ukoliko je izvršena promjena kulture i klase poljoprivrednog zemljišta nakon 1980. godine.

Promjena namjene poljoprivrednog zemljišta

Član 30

(1) Promjenom namjene poljoprivrednog zemljišta u smislu ovog zakona smatra se svako korišćenje poljoprivrednog zemljišta za izgradnju naselja, industrijskih, energetskih i rudarskih objekata, željezničkih pruga, puteva, vodnih akumulacija, pošumljavanje ili drugi radovi kojima se trajno onemogućava korišćenje tog zemljišta za poljoprivrednu proizvodnju.

(2) Pod promjenom namjene poljoprivrednog zemljišta smatra se i eksploatacija mineralnih sirovina i izvođenje radova na odlaganju jalovine, pepela, šljake, šljunka, kamena, kao i opasnih i štetnih materija na poljoprivrednom zemljištu na određeno vrijeme, nakon čega je korisnik dužan da rekultiviše zemljište u skladu sa projektom rekultivacije.

(3) Rekultivacija poljoprivrednog zemljišta podrazumijeva sistem tehničkih, agrotehničkih i bioloških mjera i postupaka kojim se narušeno zemljište privodi namjeni u skladu sa projektom rekultivacije.

(4) Projekat rekultivacije poljoprivrednog zemljišta treba da sadrži: postupak skidanja i čuvanja humusnog sloja, udaljenost od susjednih parcela, dubinu do koje je dozvoljena eksploatacija mineralnih sirovina, postupak biološke rekultivacije poljoprivrednog zemljišta, rokove izvođenja pojedinih faza biološke rekultivacije poljoprivrednog zemljišta, dinamiku privođenja zemljišta poljoprivrednoj proizvodnji ili drugoj namjeni, hidrotehničke radove kojima se uspostavlja prvobitni vodni režim u zemljištu, postupak i rok ispitivanja opasnih i štetnih materija u rekultivisanom zemljištu i finansijski plan za realizaciju projekta rekultivacije.

(5) Projekat rekultivacije može da izrađuje privredno društvo, druga organizacija ili ustanova koja je upisana u sudski registar za obavljanje ove djelatnosti, ako ima u radnom odnosu najmanje dva lica sa visokom stručnom spremom poljoprivrednog ili šumarskog smjera, odnosno specijaliste za konkretan predmet rekultivacije, sa radnim iskustvom od najmanje tri godine na tim poslovima.

(6) Promjena namjene poljoprivrednog zemljišta vrši se u skladu sa članom 27. Zakona.

(7) Ministar donosi pravilnik kojim se propisuje način vođenja evidencije o promjeni namjene poljoprivrednog zemljišta.

Odobrenje za privremenu promjenu namjene poljoprivrednog zemljišta

Član 31

(1) Poljoprivrednu saglasnost za promjenu namjene poljoprivrednog zemljišta u svrhe iz člana 30. stav 2. ovog zakona izdaje nadležni organ jedinice lokalne samouprave uz prethodno pribavljene smjernice Ministarstva.

(2) Organ jedinice lokalne samouprave dužan je da pribavi smjernice Ministarstva podnoseći zahtjev, uz koji prilaže:

a) izvod iz važećeg dokumenta prostornog uređenja iz kojeg se vidi namjena površine,

b) lokacijske ili urbanističko-tehničke uslove ovjerene od organa uprave nadležnog za poslove uređenja prostora,

v) kopiju rješenja o upisu u registar poslovnih subjekata ili rješenja o registraciji preduzetnika,

g) izvod iz javne evidencije o nepokretnostima za vlastito zemljište, odnosno ugovor o zakupu za zakupljeno zemljište,

d) kopiju katastarskog plana ili ažurnu geodetsku podlogu predmeta obuhvata,

đ) projekat rekultivacije poljoprivrednog zemljišta i

e) kopiju ugovora o koncesiji (samo za eksploataciju mineralnih sirovina).

Naknada za promjenu namjene poljoprivrednog zemljišta

Član 32

(1) Za promjenu namjene poljoprivrednog zemljišta investitor plaća jednokratnu naknadu, osim u slučajevima oslobađanja od plaćanja naknade propisanih ovim zakonom.

(2) Poljoprivredno zemljište ne može se koristiti u nepoljoprivredne svrhe dok se ne izvrši uplata naknade iz stava 1. ovog člana.

(3) Jedinice lokalne samouprave ne mogu utvrđivati opšti interes, niti mogu svojim odlukama oslobađati od plaćanja dijela naknade koji njima pripada.

(4) Naknada zbog promjene namjene plaća se za cijelu građevinsku parcelu koja je definisana lokacijskim i urbanističko-tehničkim uslovima ovjerenim od organa uprave nadležnog za poslove uređenja prostora.

(5) Izuzetno od stava 4. ovog člana, kada se promjena namjene vrši za objekat koji je predmet legalizacije, a za koji ne postoji obaveza pribavljanja lokacijskih niti izrada urbanističko-tehnički uslova, podaci o parceli potrebni za obračun naknade za promjenu namjene, utvrđuje se na osnovu geodetskog snimka situacije stvarno izvedenog stanja bespravno izgrađenog objekta, izrađenog od ovlašćenog lica za poslove premjera i katastra nepokretnosti.

Visina naknade za promjenu namjene poljoprivrednog zemljišta

Član 33

(1) Naknada za promjenu namjene poljoprivrednog zemljišta utvrđuje se u visini katastarskog prihoda za to zemljište za tekuću godinu, uvećano za:

a) 500 puta za I katastarsku klasu,

b) 400 puta za II katastarsku klasu,

v) 300 puta za III katastarsku klasu,

g) 200 puta za IV katastarsku klasu,

d) 100 puta za V, VI, VII i VIII katastarsku klasu.

(2) Izuzetno od stava 1. ovog člana, naknada za promjenu namjene poljoprivrednog zemljišta iz člana 30. stav 2. ovog zakona utvrđuje se u iznosu od 50% od visine naknade iz stava 1. ovog člana, ukoliko je projektom rekultivacije planirano da se zemljište koristi kao poljoprivredno.

Nadležnost organa za utvrđivanje naknade

Član 34

(1) Obavezu plaćanja i visinu naknade za promjenu namjene poljoprivrednog zemljišta u svrhe iz člana 30. ovog zakona, rješenjem utvrđuje nadležni organ jedinice lokalne samouprave.

(2) Protiv rješenja iz stava 1. ovog člana dozvoljena je žalba Ministarstvu.

(3) Naknadu za promjenu namjene poljoprivrednog zemljišta investitor je dužan da plati prije izdavanja poljoprivredne saglasnosti.

(4) Uz zahtjev za izdavanje poljoprivredne saglasnosti za promjenu namjene poljoprivrednog zemljišta investitor podnosi:

a) lokacijske uslove ili urbanističko-tehničke uslove ovjerene od uprave nadležnog za poslove uređenja prostora,

b) kopiju geodetskog snimka situacije stvarno izvedenog stanja izrađenog od ovlašćenog lica za poslove premjera i katastra nepokretnosti, samo u slučaju legalizacije bespravno izgrađenog objekta,

v) posjedovni list ili list nepokretnosti za parcelu za koju se traži saglasnost,

g) kopiju katastarskog plana ili ažurnu geodetsku podlogu predmeta obuhvata,

d) dokaz o pravnom osnovu za korišćenje zemljišta, ako investitor nije vlasnik poljoprivrednog zemljišta,

đ) dokaz nadležnog organa o prethodnom stanju, ukoliko se u posjedovnom listu predmetno zemljište vodi kao nepoljoprivredno.

(5) Nadležni organ jedinice lokalne samouprave, na osnovu dokumentacije iz stava 4. ovog člana i dokaza o izvršenoj uplati naknade za promjenu namjene, donosi rješenje o poljoprivrednoj saglasnosti za promjenu namjene poljoprivrednog zemljišta.

(6) Osim elemenata koju su utvrđeni propisom kojim se uređuje opšti upravni postupak, rješenje o poljoprivrednoj saglasnosti iz stava 5. ovog člana obavezno sadrži i svrhu ili namjenu za koju se izdaje, oznaku katastarske čestice, katastarsku kulturu i klasu, površinu za koju je obračunata i uplaćena naknada i iznos pripadajuće naknade.

(7) Rješenje o poljoprivrednoj saglasnosti donosi se u roku od 30 dana od dana podnošenja zahtjeva, a primjerak tog rješenja obavezno se dostavlja Ministarstvu, Republičkoj upravi za inspekcijske poslove i nadležnom organu za imovinsko-pravne poslove.

(8) Poljoprivrednu saglasnost investitor pribavlja prije dobijanja građevinske dozvole.

(9) Protiv rješenja o poljoprivrednoj saglasnosti dozvoljena je žalba Ministarstvu.

Uplata i korišćenje sredstava naknade

Član 35

(1) Naplaćena naknada po osnovu promjene namjene poljoprivrednog zemljišta u nepoljoprivredne svrhe usmjerava se u odnosu 30% u budžet Republike Srpske, a 70% u budžet opštine na čijem se području nalazi zemljište.

(2) Sredstva od naplaćene naknade po osnovu promjene namjene poljoprivrednog zemljišta u nepoljoprivredne svrhe, sredstva od zakupnine i koncesione naknade za korišćenje zemljišta u svojini Republike, koja su prihod budžeta jedinice lokalne samouprave, koriste se za sljedeće namjene:

a) izradu Osnova opštine,

b) osposobljavanje i uređenje poljoprivrednih zemljišta koja su degradirana, zapuštena, koja su lošijeg kvaliteta ili su neplodna,

v) za popravku i poboljšanje plodnosti zemljišta,

g) za sprovođenje protiverozivnih mjera i melioracije poljoprivrednog zemljišta slabijeg kvaliteta,

d) za sprovođenje postupka komasacije i

đ) za sprovođenje postupka dodjele poljoprivrednog zemljišta u svojini Republike u zakup.

(3) Sredstva od naplaćene naknade po osnovu promjene namjene poljoprivrednog zemljišta u nepoljoprivredne svrhe i zakupnine za zemljište u svojini Republike, koja su prihod budžeta Republike, koriste se za sljedeće namjene:

a) izradu i sprovođenje Osnova Republike i srednjoročnog programa zaštite, korišćenja i uređenja poljoprivrednog zemljišta,

b) pripremne radnje u sprovođenju postupka dodjele poljoprivrednog zemljišta u svojini Republike Srpske posredstvom koncesije (identifikacija zemljišta, izrada studije i drugo) i

v) za sprovođenje postupka komasacije.

(4) Jedinice lokalne samouprave dostavljaju Ministarstvu godišnje izvještaje o korišćenju sredstava iz stava 2. ovog člana do 31. marta tekuće godine za prethodnu godinu.

Oslobađanje od plaćanje naknade za promjenu namjene poljoprivrednog zemljišta

Član 36

(1) Naknada za promjenu namjene poljoprivrednog zemljišta ne plaća se u slučaju:

a) izgradnje, rekonstrukcije ili legalizacije stambene zgrade porodičnog poljoprivrednog gazdinstva površine do 500 m² u cilju poboljšanja uslova stanovanja tog domaćinstva, samo u slučaju da se poljoprivredno zemljište na kome se vrši promjena namjene nalazi u seoskom području, odnosno van gradske zone,https://www.anwalt-bih.de

b) izgradnje objekata u oblasti poljoprivrede, prehrambene, tekstilne industrije i industrije za proizvodnju obuće i namještaja, samo u slučaju da se poljoprivredno zemljište na kome se vrši promjena namjene nalazi u seoskom području, odnosno van gradske zone,

v) određivanja lokacije za groblje ili proširenje groblja, kao i za izgradnju vjerskih objekata,

g) izgradnje objekata koji služe za odbranu od poplava, za odvodnjavanje i navodnjavanje zemljišta ili za uređenje bujica,

d) regulacije vodotoka u funkciji uređenja poljoprivrednog zemljišta,

đ) izgradnje i proširenja poljskih puteva koji doprinose racionalnijem korišćenju poljoprivrednog zemljišta,

e) pošumljavanja obradivog poljoprivrednog zemljišta VI, VII i VIII katastarske klase, ako je osnovama utvrđeno da će se to zemljište racionalnije koristiti ako se pošumi,

ž) podizanja poljozaštitnih pojaseva,

z) izgradnje javnih puteva i željezničke infrastrukture,

i) izgradnje ili legalizacije stambenog objekta izbjeglica, raseljenih lica i povratnika na zemljištu površine do 500 m², ako to lice ima status ili je imalo status izbjeglice ili raseljenog lica u vrijeme sticanja vlasništva na zemljištu namijenjenom za stambenu izgradnju, a to dokazuje uvjerenjem nadležnog organa,

j) izgradnja ili legalizacija stambenih objekata porodicama poginulih i nestalih boraca i ratnih vojnih invalida od I do VI kategorije na zemljištu površine do 500 m², pod uslovom da je nadležni organ utvrdio status porodice poginulih i nestalih boraca i ratnih vojnih invalida od I do VI kategorije i da oni nemaju riješeno stambeno pitanje i

k) legalizacije objekta izgrađenih do kraja 1980. godine.

(2) Porodičnim poljoprivrednim gazdinstvom, u smislu ovog zakona, smatra se poljoprivredno gazdinstvo na kome fizičko lice – poljoprivrednik zajedno sa članovima svog domaćinstva obavlja poljoprivrednu proizvodnju i koje je upisano u registar poljoprivrednih gazdinstava.

(3) Pod poljoprivrednim objektima iz stava 1. tačka b) ovog člana podrazumijevaju se objekti koji su u funkciji poljoprivredne proizvodnje, odnosno objekti za proizvodnju, otkup, doradu, preradu i sušenje poljoprivrednih proizvoda, kao i objekti za skladištenje i čuvanje gotovih poljoprivrednih proizvoda, hladnjače, staje za gajenje stoke, objekti za gajenje gljiva, puževa i riba.

(4) Rješenje o oslobađanju od plaćanja naknade donosi nadležni organ jedinice lokalne samouprave.

(5) Uz dokumentaciju propisanu članom 34. Zakona, za utvrđivanje plaćanja naknade iz stava 1. ovog člana investitor podnosi i sljedeće dokaze:

a) za slučaj iz stava 1. tačka a) ovog člana, izvod iz važećeg dokumenta prostornog uređenja na osnovu kojeg se vidi da se parcela na kojoj se planira gradnja nalazi u seoskom području, odnosno van gradske zone i dokument kojim se potvrđuje da je riječ o porodičnom poljoprivrednom gazdinstvu koje je upisano u registar poljoprivrednih gazdinstava,

b) za slučaj iz stava 1. tačka b) ovog člana, izvod iz važećeg dokumenta prostornog uređenja na osnovu kojeg se vidi da se parcela na kojoj se planira gradnja nalazi van gradske zone, odnosno u seoskom ili vanurbanom području,

v) za slučaj iz stava 1. t. i) i j) ovog člana, dokaz o statusu lica i

g) za slučaj iz stava 1. tačka k) dokaz nadležnog organa da je objekat izgrađen do kraja 1980. godine.

IV – UREĐENjE POLjOPRIVREDNOG ZEMLjIŠTA

Pojam uređenja

Član 37

Pod uređenjem poljoprivrednog zemljišta u smislu ovog zakona podrazumijeva se preduzimanje tehničkih, hidrotehničkih i agrotehničkih melioracionih mjera za povećanje proizvodnih sposobnosti poljoprivrednog zemljišta, regulisanje vodno-vazdušnog režima i poboljšanje fizičkih, hemijskih i bioloških osobina zemljišta.

Prava i obaveze vlasnika, odnosno korisnika zemljišta

Član 38

(1) Vlasnici, odnosno korisnici poljoprivrednog zemljišta na području na kome se vrši uređenje poljoprivrednog zemljišta moraju dozvoliti pristup na svoja zemljišta stručnjacima geodetskih, vodnih, poljoprivrednih i ostalih organizacija koje obavljaju radove u vezi sa uređenjem poljoprivrednog zemljišta.

(2) Vlasnici i korisnici zemljišta imaju pravo na naknadu za štetu prouzrokovanu radnjama iz stava 1. ovog člana.

(3) Rješenje o naknadi iz stava 2. ovog člana, na zahtjev oštećenog, donosi opštinski organ uprave.

(4) Žalba protiv ovog rješenja ne zadržava izvršenje rješenja.

Mjere uređenja poljoprivrednog zemljišta melioracijama

Član 39

Mjere uređenja poljoprivrednog zemljišta melioracijama obuhvataju:

a) izgradnju i održavanje sistema za navodnjavanje i odvodnjavanje,

b) melioraciju livada i pašnjaka,

v) pretvaranje neobradivog poljoprivrednog zemljišta u obradivo,

g) poboljšanje kvaliteta poljoprivrednog zemljišta (oglinjavanje, opjeskivanje, kalcifikacija sa huminizacijom, popravka alkalnih zemljišta gipsovanjem i odstranjivanjem suvišnih lakorastvorljivih soli iz zemljišta, melioraciono đubrenje, podrivanje i rigolovanje, rekultivacija oštećenih i uništenih zemljišta) i

d) druge mjere uređenja poljoprivrednog zemljišta.

Izvođenje mjera uređenja poljoprivrednog zemljišta melioracijama

Član 40

(1) Mjere uređenja poljoprivrednog zemljišta iz člana 39. ovog zakona izvode se prema posebnim projektima koje mogu da izrađuju preduzeće, druga organizacija ili ustanova koja je upisana u sudski registar za obavljanje ove djelatnosti, koja ima najmanje dva zaposlena lica sa visokom stručnom spremom poljoprivredne struke odgovarajućeg smjera, koja raspolaže sa odgovarajućom opremom za rad i koja ima ovlašćenje za rad koje je izdalo Ministarstvo.

(2) Saglasnost za projekte uređenja poljoprivrednog zemljišta iz stava 1. ovog člana daje Ministarstvo.

Uređenje zemljišta posredstvom komasacije

Član 41

(1) Uređenje poljoprivrednog zemljišta posredstvom komasacije vrši se radi stvaranja većih i pravilnijih zemljišnih parcela, njihovim grupisanjem i grupisanjem zemljišnih posjeda.

(2) Komasacijom se omogućava ekonomičnija obrada i korišćenje poljoprivrednog zemljišta te izvođenje drugih radova na uređenju zemljišta.

(3) Poslovi komasacije su poslovi od opšteg interesa.

Postupak i način sprovođenja komasacije

Član 42

Razlozi, postupak, uslovi i način sprovođenja komasacije regulisani su posebnim Zakonom o komasaciji.

Zabrana usitnjavanja zemljišnih parcela

Član 43

(1) Na zemljištu uređenom posredstvom komasacije ne može se vršiti usitnjavanje parcela, osim u postupku izgradnje melioracionih sistema, izgradnje javnih objekata i vraćanja zemljišta po zakonskim propisima.

(2) Na obradivom poljoprivrednom zemljištu koje nije uređeno posredstvom komasacije fizička dioba parcela može se vršiti samo ako se obrazuje parcela od najmanje 0,5 hektara, a u kraškim predjelima 0,2 hektara, osim ako to zahtijeva opšti interes utvrđen ovim zakonom ili propisi o nasljeđivanju.

V – KORIŠĆENjE POLjOPRIVREDNOG ZEMLjIŠTA

Pojam korišćenja poljoprivrednog zemljišta

Član 44

(1) Pod korišćenjem poljoprivrednog zemljišta, u smislu ovog zakona, podrazumijeva se osnovna i dopunska obrada zemljišta i primjena drugih agrotehničkih mjera, unapređivanje voćnjaka, vinograda, livada i pašnjaka, kao i drugi radovi za racionalno korišćenje poljoprivrednog zemljišta radi povećanja poljoprivredne proizvodnje.

(2) Pod ostalim agrotehničkim mjerama smatraju se: sprečavanje erozije, uništavanje ambrozije i ostalih korova, čišćenje kanala, zabrana, odnosno obaveza uzgoja pojedinih vrsta bilja na određenom području, suzbijanje biljnih bolesti i štetočina, korišćenje i uništavanje biljnih otpadaka i slično.

Obaveze vlasnika, odnosno korisnika poljoprivrednog zemljišta

Član 45

(1) Vlasnik, odnosno korisnik poljoprivrednog zemljišta dužan je da zemljište redovno obrađuje i da ga koristi na način koji najviše odgovara njegovoj prirodnoj plodnosti i postojećim ekonomskim i agrotehničkim uslovima.

(2) (brisano)

Nemogućnost korišćenja poljoprivrednog zemljišta

Član 46

Ako vlasnik poljoprivrednog zemljišta ne koristi duže od jedne ekonomske godine poljoprivredno zemljište u skladu sa članom 45. ovog zakona, dužan je da omogući njegovo korišćenje davanjem u zakup ili na drugi način u skladu sa propisima o davanju nepokretnosti u zakup.

Davanje poljoprivrednog zemljišta na privremeno korišćenje

Član 47

(1) Ukoliko korisnik poljoprivrednog zemljišta u svojini Republike ne koristi duže od jedne ekonomske godine zemljište za poljoprivrednu proizvodnju, Vlada Republike Srpske može, na prijedlog nadležnog organa opštine, odnosno grada, to zemljište preuzeti i dati na privremeno korišćenje drugim pravnim i fizičkim licima u svrhu obavljanja poljoprivredne proizvodnje.

(2) Poljoprivredno zemljište iz stava 1. ovog člana daje se na privremeno korišćenje na period do tri godine u skladu sa propisima o davanju nepokretnosti u zakup i ovim zakonom.

(3) Ekonomskom godinom, u smislu ovog zakona, smatra se period od početka jesenjih radova u tekućoj godini do vremena završetka žetve – berbe kasnih usjeva u narednoj godini.

Pojam pašnjaka

Član 48

Pašnjak je poljoprivredno zemljište obraslo prirodnom ili vještačkom vegetacijom (pokošene njive, ledine, planine, nekultivisina i kultivisana zemljišta i šuma u kojoj paša po zakonu nije zabranjena), koji služi za ispašu stoke.

Korišćenje pašnjaka

Član 49

(1) Pašnjacima u svojini Republike upravljaju jedinice lokalne samouprave.

(2) Uslove u pogledu korišćenja pašnjaka i visinu naknade utvrđuje Ministarstvo.

(3) Sredstva od naknade za korišćenje pašnjaka po osnovu ispaše stoke pripadaju jedinici lokalne samouprave na čijoj se teritoriji nalazi pašnjak.

(4) Ako se pašnjak nalazi na teritoriji dvije ili više opština, naknada za korišćenje pašnjaka plaća se srazmjerno površini pašnjaka.

Zabrana nomadske ispaše stoke

Član 50

Radi zaštite poljoprivrednog zemljišta i bilja, zabranjuje se nomadska ispaša stoke na poljoprivrednom zemljištu.

Pojam nomadske ispaše stoke

Član 51

(1) Pod nomadskom ispašom stoke, u smislu ovog zakona, smatra se ispaša stoke gonjenjem preko poljoprivrednog zemljišta, ispaša stoke na poljoprivrednom zemljištu izvan mjesta prebivališta, odnosno sjedišta držaoca stoke, ako ovim zakonom nije drugačije određeno.

(2) Ne smatra se nomadskom ispašom stoke u smislu ovog zakona uobičajna ispaša stoke na pašnjacima u svojini države i ispaša stoke na zemljištu koje je svojina držaoca stoke ili je zemljište uzeto u zakup.

Pojam držaoca stoke

Član 52

Držaocem stoke i drugih životinja, u smislu ovog zakona, smatra se vlasnik, odnosno korisnik stoke i druga lica koja napasaju stoku.

VI – RASPOLAGANjE POLjOPRIVREDNIM ZEMLjIŠTEM

Osnovne odredbe

Član 53*

(prestalo da važi)

Program korišćenja poljoprivrednog zemljišta u svojini Republike

Član 54

(1) Poljoprivredno zemljišta u svojini Republike koristi se u skladu sa godišnjim program korišćenja, koji donosi skupština jedinice lokalne samouprave uz saglasnost Ministarstva.

(2) Program iz stava 1. ovog člana nadležni organ jedinice lokalne samouprave dužan je da donese najkasnije do kraja marta tekuće godine.

(3) Program iz stava 1. ovog člana sadrži:

a) površine zemljišta u svojini Republike po katastarskim opštinama – ukupnu površinu,

b) podatke o površini dodijeljenog poljoprivrednog zemljišta u svojini Republike i korisnicima poljoprivrednog zemljišta,

v) podatke o površini nedodijeljenog poljoprivrednog zemljišta u svojini Republike i trenutno stanje korišćenja,

g) površinu zemljišta planiranu za davanje u zakup,

d) površinu zemljišta planiranu za koncesiju i

đ) površinu zemljišta određenu za zakup pašnjaka.

(4) Ukoliko jedinica lokalne samouprave ne donese program iz stava 1. ovog člana u propisanom roku, Ministarstvo može pokrenuti postupak dodjele koncesije za korišćenje nedodijeljenog poljoprivrednog zemljišta.

Način raspolaganja poljoprivrednim zemljištem u svojini Republike

Član 55

(1) Poljoprivredno zemljište u svojini Republike može se staviti na raspolaganje pravnim i fizičkim licima: davanjem u zakup, prometom poljoprivrednog zemljišta ili koncesijom pravnim licima, isključivo radi zasnivanja primarne poljoprivredne proizvodnje.

(2) Zabranjeno je korišćenje poljoprivrednog zemljišta u svojini Republike bez pravnog osnova.

1. Zakup poljoprivrednog zemljišta u svojini Republike

Zakup

Član 56

(1) Poljoprivredno zemljište u svojini Republike može se dati u zakup fizičkom i pravnom licu u svrhu obavljanja poljoprivredne proizvodnje, zajedno sa objektima koji mu pripadaju, opremom i višegodišnjim zasadima.

(2) Poljoprivredno zemljište u svojini Republike koje je dato u zakup ne može se dati u podzakup, niti druga lica mogu po bilo kom osnovu koristiti to zemljište po osnovu dogovora sa zakupoprimcem.

Naknada za umanjenu vrijednost višegodišnjih zasada

Član 57

(1) Ako su se na poljoprivrednom zemljištu u svojini Republike na dan zaključenja ugovora o zakupu nalazili višegodišnji zasadi kojima se za vrijeme trajanja zakupa smanjila vrijednost krivicom zakupoprimca, zakupodavcu pripada naknada za umanjenu vrijednost tih zasada.

(2) Ako su zasadi uklonjeni bez saglasnosti zakupodavca, zakupodavcu pripada naknada u visini vrijednosti tih zasada u vrijeme zaključenja ugovora o zakupu.

Rokovi davanja zemljišta u zakup

Član 58

(1) Poljoprivredno zemljište u svojini Republike, zavisno od namjene korišćenja zemljišta, daje se u zakup na rok do 25 godina za sadnju voćnjaka, vinograda i drugih višegodišnjih zasada, a za ostale vrste korišćenja od osam do 12 godina.

(2) Ako na poljoprivrednom zemljištu već postoje zasadi radi kojih se zemljište uzima u zakup, rok zakupa je dok zasadi ne budu amortizovani, a najduže do 25 godina.

Postupak davanja u zakup poljoprivrednog zemljišta u svojini Republike

Član 59

(1) Poljoprivredno zemljište u svojini Republike daj e se u zakup na osnovu javnog oglasa, pribavljanjem pisanih ponuda ili usmenim javnim nadmetanjem.

(2) Odluku o raspisivanju javnog oglasa, kao i uslove oglasa za zakup poljoprivrednog zemljišta u svojini Republike utvrđuje i donosi skupština jedinice lokalne samouprave (opštine i grada) na čijoj se teritoriji nalazi poljoprivredno zemljište u svojini Republike, uz prethodno pribavljenu saglasnost Ministarstva.

(3) Skupština jedinice lokalne samouprave (opštine i grada) donosi odluku o izboru najpovoljnijeg ponuđača i dodjeli poljoprivrednog zemljišta u svojini Republike u zakup, uz prethodno pribavljenu saglasnost Ministarstva.

(4) Ministar donosi pravilnik kojim se propisuju uslovi i način davanja u zakup poljoprivrednog zemljišta u svojini Republike.

Ugovor o zakupu poljoprivrednog zemljišta u svojini Republike

Član 60

(1) Na osnovu odluke o izboru najpovoljnijeg ponuđača na javnom oglasu za zakup poljoprivrednog zemljišta u svojini Republike, načelnik opštine ili gradonačelnik i izabrani ponuđač zaključuju ugovor o zakupu.

(2) Jedinica lokalne samouprave dužna je da u roku od sedam dana od dana zaključenja ugovora iz stava 1. ovog člana dostavi po jedan primjerak ugovora o zakupu nadležnom organu za vođenje javnih zemljišnih evidencija i Ministarstvu.

(3) Jedinice lokalne samouprave koje zaključe ugovore o zakupu poljoprivrednog zemljišta dužne su da Ministarstvu godišnje dostavljaju izvještaj o realizaciji zaključenih ugovora.

Sadržaj ugovora o zakupu poljoprivrednog zemljišta

Član 61

Ugovor o zakupu poljoprivrednog zemljišta u svojini Republike sadrži obavezno odredbe koje se odnose na:

a) podatke iz zemljišne knjige, odnosno katastra nekretnina;

b) vrijeme trajanja zakupa;

v) visinu i rok plaćanja zakupnine;

g) opis i vrijednost objekata, uređaja i zasada te način njihovog održavanja;

d) vrijeme amortizacije zasada;

đ) prava i obaveze zakupoprimca;

e) namjenu korišćenja zakupljenog zemljišta;

ž) razloge za otkaz ugovora;

z) razloge za prestanak ugovora.

Sredstva zakupnine

Član 62

Sredstva ostvarena od zakupnine za zemljište u svojini Republike uplaćuju se u odnosu:

a) 50% na račun budžeta Republike,

b) 50% na račun budžeta jedinica lokalne samouprave na čijem se području nalazi poljoprivredno zemljište.

Prestanak važenja ugovora o zakupu

Član 63

(1) Ugovor o zakupu prestaje istekom vremena na koje je zaključen.

(2) Ugovor o zakupu poljoprivrednog zemljišta u svojini Republike može sporazumno prestati u bilo koje vrijeme.

(3) Ugovor o zakupu prestaje ako zakupljeno poljoprivredno zemljište prestane da bude poljoprivredno zbog promjene namjene, ili ranije, ako se zemljište koristi suprotno odredbama zaključenog ugovora ili odredbama ovog zakona.

(4) U slučaju iz stava 3. ovog člana, zakupoprimac je dužan u roku od šest mjeseci od dana prestanka ugovora o zakupu da preda zemljište u posjed Ministarstvu.

(5) Ugovor o zakupu može se obnoviti za isti period, podnošenjem zahtjeva za produženje jedinici lokalne samouprave, ukoliko zakupoprimac uredno ispunjava obaveze iz ugovora i želi da nastavi rad na poljoprivrednom zemljištu koje je dobio u zakup.

Otkaz ugovora o zakupu

Član 64

Zakupodavac može otkazati ugovor o zakupu poljoprivrednog zemljišta u svojini Republike u slučaju ako zakupoprimac:

a) ne plati zakupninu;

b) ne koristi poljoprivredno zemljište u svojini Republike kao dobar domaćin;

v) obrađuje poljoprivredno zemljište suprotno odredbama zaključenog ugovora;

g) daje zakupljeno poljoprivredno zemljište u podzakup ili omogućava drugim pravnim licima, preduzetnicima i fizičkim licima da na bilo koji način koriste poljoprivredno zemljište zakupoprimca po osnovu dogovora za zakupoprimcem (davanje zemljišta koje je predmet zakupa na korišćenje drugim licima kao naknada za usluge obrade, đubrenja, zaštite i dr.);

d) protivno odobrenju zakupodavca izvrši investicione radove na poljoprivrednom zemljištu koji prelaze granice uobičajenog raspolaganja ili promijeni vrstu korišćenja poljoprivrednog zemljišta;

đ) obavlja aktivnosti suprotno zakonskim propisima o zaštiti prirode ili radnje koje imaju negativan uticaj na bogatstvo ili stanje prirodnog područja te ako na bilo koji način ugrožava opstanak prirodnih vrijednosti;

e) počne da koristi poljoprivredno zemljište u nepoljoprivredne svrhe ili mu mijenja namjenu suprotno odredbama ugovora i ovog zakona.

Vraćanje neamortizovane vrijednosti trajnih zasada

Član 65

Zakupoprimac nema pravo na vraćanje neamortizovane vrijednosti trajnih zasada na poljoprivrednom zemljištu u svojini Republike, ako zakupni odnos prestaje na njegov zahtjev ili njegovom krivicom.

Prava zakupoprimca nakon prestanka ugovora o zakupu

Član 66

(1) Nakon prestanka ugovora o zakupu poljoprivrednog zemljišta, zakupoprimac može u roku od šest mjeseci:

a) da uzme one dijelove opreme i građevine koje je podigao;

b) da traži naknadu stvarne vrijednosti opreme koja se može utvrditi za opremu koju nije moguće odnijeti, vegetacije koju je zasadio, te instalacija i zahvata za zaštitu zemljišta koji su poboljšali kvalitet poljoprivrednog zemljišta, ako je posadio zasade i postavio navedene uređaje i objekte uz saglasnost zakupodavaca;

v) ako nije postignut dogovor sa zakupodavcem, da sruši i ukloni na vlastiti trošak bez potraživanja naknade građevinske objekte privremenog karaktera koje je podigao.

(2) U slučaju neizvršenja obaveze iz stava 1. tačka 3. ovog člana, rušenje ili uklanjanje može izvršiti zakupodavac na teret zakupoprimca.

(3) Ako zakupoprimac posadi zasade ili izgradi uređaje ili objekte bez odobrenja zakupodavca, nema pravo na vraćanje neamortizovane vrijednosti zasada prestankom ugovora o zakupu.

(4) Prestankom ugovora o zakupu, zakupodavac ima pravo da zadrži posađene zasade i izgrađene objekte i uređaje, a zakupoprimcu mora platiti njihovu još neamortizovanu vrijednost, ako su zasadi, odnosno objekti i uređaji napravljeni zakupodavčevom saglasnošću.

(5) Zasadi, objekti i uređaji pripadaju zakupodavcu bez odštete ako su bili zasađeni i izgrađeni bez njegovog odobrenja.

(6) Zakupodavac ima pravo da ukloni bez odštete uređaje kod kojih je to moguće.

Raskid ugovora o zakupu

Član 67

Na raskid ugovora o zakupu poljoprivrednog zemljišta u svojini Republike koji nisu uređeni odredbama ovog zakona primjenjuju se propisi o obligacionim odnosima.

2. Promet poljoprivrednim zemljištem u svojini Republike

Prodaja poljoprivrednog zemljišta u svojini Republike

Član 68

(1) Poljoprivredno zemljište u svojini Republike prodaje se samo u izuzetnim slučajevima pravnim i fizičkim licima koji imaju registrovanu poljoprivrednu djelatnost ili mjesto prebivališta na teritoriji Bosne i Hercegovine, ako postoji interes za Republiku, i to posredstvom javnog oglasa.

(2) Odluku o prodaji poljoprivrednog zemljišta u svojini Republike donosi Vlada Republike Srpske, na prijedlog Ministarstva.

(3) Odluka o raspisivanju javnog oglasa za prodaju poljoprivrednog zemljišta u svojini Republike i odluka o izboru najpovoljnijeg ponuđača na osnovu javnog oglasa donosi se u skladu sa odredbama Zakona o prometu nepokretnosti.

(4) Početna cijena za kupovinu poljoprivrednog zemljišta u svojini Republike utvrđuje se na osnovu podataka o tržišnoj cijeni na području na kome se zemljište nalazi, pribavljenih od nadležne organizacione jedinice Poreske uprave Republike.

(5) Stručne poslove u vezi sa prikupljanjem potrebne dokumentacije za prodaju poljoprivrednog zemljišta u svojini Republike obavlja Ministarstvo.

(6) Na osnovu odluke o izboru najpovoljnijeg ponuđača, Vlada Republike Srpske ovlastiće svog predstavnika za zaključenje ugovora o prodaji poljoprivrednog zemljišta u svojini Republike.

Sredstva ostvarena od prodaje

Član 69

Sredstva ostvarena prodajom poljoprivrednog zemljišta u svojini Republike posebna su vrsta prihoda, i to 70% budžeta jedinica lokalne samouprave na čijem se području poljoprivredno zemljište nalazi i 30% budžeta Republike.

Zamjena poljoprivrednog zemljišta u svojini Republike

Član 70

(1) Poljoprivredno zemljište u svojini Republike može se zamijeniti za poljoprivredno zemljište u svojini fizičkih i pravnih lica u slučaju ukrupnjavanja poljoprivrednog zemljišta i radi njegovog racionalnijeg korišćenja.

(2) Zamjena zemljišta iz stava 1. ovog člana vrši se pod uslovom da poljoprivredno zemljište u svojini Republike i zemljište za koje se zamjenjuje imaju istu tržišnu vrijednost.

(3) Procjenu tržišne vrijednosti zemljišta iz stava 2. ovog člana vrši nadležna organizaciona jedinica Poreske uprave Republike ili ovlašćeni vještak poljoprivredne struke.

(4) Ugovor o zamjeni poljoprivrednog zemljišta iz stava 1. ovog člana, na prijedlog korisnika, odnosno vlasnika poljoprivrednog zemljišta, zaključuje Ministarstvo, uz prethodno pribavljeno mišljenje Republičkog javnog pravobranilaštva.

(5) Ministar donosi pravilnik kojim se propisuje postupak za zamjenu poljoprivrednog zemljišta u svojini Republike za poljoprivredno zemljište u svojini fizičkih i pravnih lica.

3. Koncesija za korišćenje poljoprivrednog zemljišta u svojini Republike

Osnovne odredbe

Član 71

(1) Koncesija za korišćenje poljoprivrednog zemljišta u svojini Republike može se dati domaćem i stranom pravnom licu na period do 30 godina, u svrhu:

a) biljne i stočarske proizvodnje i

b) za dugogodišnje zasade.

(2) Dodjela poljoprivrednog zemljišta na korišćenje po osnovu koncesije vrši se u skladu sa Zakonom o koncesijama Republike Srpske i Pravilima Komisije za koncesije.

(3) Vlada Republike Srpske, posredstvom koncesije, donosi odluku o dodjeli poljoprivrednog zemljišta pravnom licu na korišćenje.

Dostavljanje ugovora

Član 72

Primjerak ugovora o prodaji, i koncesiji poljoprivrednog zemljišta u svojini Republike dostavlja se Ministarstvu finansija i Republičkoj upravi za geodetske i imovinsko-pravne poslove.

VII – NADZOR

Osnovna odredba

Član 73

(1) Upravni nadzor nad sprovođenjem ovog zakona vrši Ministarstvo.

(2) Inspekcijski nadzor nad izvršavanjem ovog zakona i podzakonskih propisa donesenih na osnovu njega obavlja poljoprivredna inspekcija u sastavu Republičke uprave za inspekcijske poslove i poljoprivredna inspekcija u sastavu jedinica lokalne samouprave.

Ovlašćenja poljoprivrednog inspektora

Član 73a

U obavljanju poslova inspekcijskog nadzora, poljoprivredni inspektor ima obavezu i ovlašćenje da vrši:

a) kontrolu da li se poljoprivredno zemljište koristi za poljoprivrednu proizvodnju u skladu sa Zakonom, odnosno da li se poljoprivredno zemljište, kojem je planskim aktom određena druga namjena, do privođenja planiranoj namjeni koristi za poljoprivrednu proizvodnju,

b) kontrolu da li su pribavljene saglasnosti Ministarstva na odluku i program za izradu Osnova opštine,

v) kontrolu da li se vrši degradacija poljoprivrednog zemljišta, ispuštanje i odlaganje bilo koje vrste opasnih i štetnih materija na poljoprivrednom zemljištu i u kanalima za navodnjavanje i odvodnjavanje,

g) kontrolu da li su poljoprivredno zemljište na kojem se vrši proizvodnja poljoprivrednih kultura i voda za navodnjavanje kontaminirani,

d) kontrolu da li korisnici, odnosno vlasnici poljoprivrednog zemljišta vrše kontrolu plodnosti obradivog poljoprivrednog zemljišta i ostataka pesticida u zemljištu,

đ) kontrolu da li pravno lice koje vrši ispitivanje sadržaja opasnih i štetnih materija u poljoprivrednom zemljištu i vodi za navodnjavanje, kao i kontrolu plodnosti poljoprivrednog zemljišta i utvrđivanje količine mineralnih đubriva i pesticida, posjeduje ovlašćenje Ministarstva,

e) kontrolu da li vlasnici, odnosno korisnici poljoprivrednog zemljišta u erozivnim područjima vrše protiverozivne mjere,

ž) kontrolu da li je nadležni organ jedinice lokalne samouprave propisao protiverozivne mjere i mjere za suzbijanje poljske štete,

z) kontrolu da li se na poljoprivrednom zemljištu pričinjava poljska šteta, odnosno vrši spaljivanje organskih ostataka poslije žetve usjeva i drugog otpada,

i) kontrolu da li je investitor za promjenu namjene poljoprivrednog zemljišta u nepoljoprivredne svrhe pribavio poljoprivrednu saglasnost u skladu sa zakonom,

j) kontrolu da li se radovi na rekultivaciji poljoprivrednog zemljišta koje je promijenilo namjenu vrše po projektu rekultivacije,

k) kontrolu nadležnog organa jedinice lokalne samouprave koja se odnosi na izdavanje rješenja o utvrđivanju naknade za promjenu namjene poljoprivrednog zemljišta i rješenja o poljoprivrednoj saglasnosti,

l) kontrolu da li se mjere uređenja poljoprivrednog zemljišta melioracijama sprovode po projektu uređenja koji je odobrilo Ministarstvo,

lj) kontrolu da li se pašnjaci u svojini Republike koriste za ispašu stoke u skladu sa propisanim uslovima,

m) kontrolu da li je nadležni organ jedinice lokalne samouprave donio godišnji program korišćenja poljoprivrednog zemljišta u svojini Republike,

n) kontrolu da li korisnik poljoprivrednog zemljišta u svojini Republike ima pravni osnov za korišćenje,

nj) kontrolu da li zakupci i koncesionari koriste poljoprivredno zemljište u svojini Republike, u skladu sa Zakonom i ugovorom o zakupu, odnosno koncesiji i

o) nadzor nad primjenom ostalih odredaba Zakona.

Mjepe i radnje poljoprivrednog inspektora

Član 73b

U vršenju poslova iz člana 73a. ovog zakona poljoprivredni inspektor ima obavezu i ovlašćenje da:

a) zabrani korišćenje poljoprivrednog zemljišta u druge svrhe suprotno Zakonu, odnosno naredi korisniku da poljoprivredno zemljište koristi za poljoprivrednu proizvodnju, do momenta privođenja zemljišta planiranoj namjeni,

b) naredi da se pribave saglasnosti Ministarstva na odluku i program za izradu Osnova opštine,

v) zabrani degradaciju poljoprivrednog zemljišta, ispuštanje i odlaganje bilo koje vrste opasnih i štetnih materija na poljoprivrednom zemljištu i u kanalima za navodnjavanje i odvodnjavanje, te naredi korisniku poljoprivrednog zemljišta da izvrši analizu zemljišta i vode za navodnjavanje na prisustvo opasnih i štetnih materija,

g) zabrani proizvodnju poljoprivrednih kultura na poljoprivrednom zemljištu i upotrebu vode za navodnjavanje, ukoliko je to neophodno prema rezultatima ispitivanja,

d) naredi vlasniku, odnosno korisniku minimalno jednog hektara obradivog poljoprivrednog zemljišta, koji je upisan u Registar poljoprivrednih gazdinstava da izvrši kontrolu plodnosti obradivog poljoprivrednog zemljišta i kontrolu količine ostataka pesticida u zemljištu,

đ) zabrani pravnom licu da vrši ispitivanje sadržaja opasnih i štetnih materija u poljoprivrednom zemljištu i vodi za navodnjavanje, kao i kontrolu plodnosti poljoprivrednog zemljišta i utvrđivanje količine mineralnih đubriva i pesticida, te mu naloži pribavljanje ovlašćenja od Ministarstva,

e) naredi vlasniku, odnosno korisniku da vrši protiverozivne mjere na poljoprivredno zemljište u erozivnim područjima,

ž) naredi nadležnom organu jedinice lokalne samouprave da propiše protiverozivne mjere i mjere za suzbijanje poljske štete,

z) zabrani činjenje poljske štete i spaljivanje organskih ostataka poslije žetve usjeva i drugog otpada na poljoprivrednom zemljištu,

i) naredi investitoru da kod nadležnog organa pribavi poljoprivrednu saglasnost i drugu dokumentaciju propisanu Zakonom,

j) naredi investitoru koji na zemljištu vrši eksploataciju mineralnih sirovina, odlaganje jalovine, pepela, šljake, šljunka i kamena i drugih opasnih i štetnih materija da pristupi rekultivaciji poljoprivrednog zemljišta u skladu sa projektom rekultivacije i o tome obavijesti nadležne organe,

k) podnese prijavu nadležnom organu za učinjeno krivično djelo, izda prekršajni nalog ili podnese zahtjev za pokretanje prekršajnog postupka, zbog nepravilnosti prilikom izdavanja rješenja o utvrđivanju naknade za promjenu namjene poljoprivrednog zemljišta i rješenja o poljoprivrednoj saglasnosti,

l) naredi investitoru koji na zemljištu sprovodi mjere uređenja poljoprivrednog zemljišta melioracijama da pribavi projekat uređenja,

lj) naredi vlasniku, odnosno korisniku poljoprivrednog zemljišta da izvrši privođenje namjeni zapuštenog poljoprivrednog zemljišta,

m) obavijesti nadležne organe da korisnik ne koristi pašnjak u svojini Republike u skladu sa Zakonom,

n) naredi nadležnom organu lokalne samouprave da donese godišnji program korišćenja poljoprivrednog zemljišta u svojini Republike,

nj) zabrani korišćenje poljoprivrednog zemljišta u svojini Republike bez pravnog osnova i o tome obavijesti nadležne organe,

o) obavijesti nadležne organe o uočenim nepravilnostima korišćenja poljoprivrednog zemljišta u svojini Republike od strane zakupaca i koncesionara i

p) u ostalim slučajevima nepridržavanja odredaba Zakona donese rješenje, naredi mjere propisane Zakonom i odredi rok za izvršenje.

VIII – KAZNENE ODREDBE

Prekršaji

Član 74

(1) Novčanom kaznom od 3.000 KM do 15.000 KM kazniće se za prekršaj preduzeće i drugo pravno lice ako:

a) poljoprivredno zemljište koristi u druge svrhe, odnosno ne koristi za poljoprivrednu proizvodnju do privođenja planiranoj namjeni (član 5),

b) vrši degradaciju poljoprivrednog zemljišta, ispušta i odlaže opasne i štetne materije na poljoprivredno zemljište i u kanalima za navodnjavanje u količini koja može da ošteti i da smanji proizvodnu sposobnost poljoprivrednog zemljišta i kvalitet vode za navodnjavanje (član 17),

v) proizvodi poljoprivredne kulture na poljoprivrednom zemljištu i vrši upotrebu vode za navodnjavanje za koje je utvrđeno da su kontaminirani (član 18),

g) vrši ispitivanje sadržaja opasnih i štetnih materija u poljoprivrednom zemljištu i vodi za navodnjavanje, kao i kontrolu plodnosti poljoprivrednog zemljišta i utvrđivanje količine mineralnih đubriva i pesticida, bez ovlašćenja Ministarstva (član 20),

d) ne izvrši kontrolu plodnosti obradivog poljoprivrednog zemljišta i kontrolu količine ostataka pesticida u zemljištu (član 20),

đ) ne primijeni propisane protiverozivne mjere (član 21),

e) pričinjava poljsku štetu i vrši spaljivanje organskih ostataka poslije žetve usjeva i drugog otpada na poljoprivrednom zemljištu (član 25),

ž) izvrši promjenu namjene poljoprivrednog zemljišta iz člana 30. Zakona bez izdate poljoprivredne saglasnosti nadležnog organa jedinice lokalne samouprave (član 27),

z) vrši rekultivaciju poljoprivrednog zemljišta bez projekta o rekultivaciji, kao i ako rekultivaciju ne vrši po projektu (član 30),

i) sprovodi mjere uređenja poljoprivrednog zemljišta melioracijama bez projekta uređenja (član 40),

j) redovno ne obrađuje, odnosno zapusti poljoprivredno zemljište (član 45),

k) ne obezbijedi korišćenje poljoprivrednog zemljišta davanjem u zakup ili na drugi način (član 46),

l) ne koristi pašnjak u svojini Republike u skladu sa Zakonom (član 49),

lj) koristi poljoprivredno zemljište u svojini Republike bez pravnog osnova (član 55. stav 2).

(2) Za prekršaj iz stava 1. ovog člana kazniće se novčanom kaznom od 500 KM do 2.500 KM i odgovorno lice u preduzeću i drugom pravnom licu.

Član 75

(1) Novčanom kaznom od 1.500 KM do 7.500 KM kazniće se za prekršaj preduzetnik ako:

a) poljoprivredno zemljište koristi u druge svrhe, odnosno ne koristi za poljoprivrednu proizvodnju do privođenja planiranoj namjeni (član 5),

v) proizvodi poljoprivredne kulture na poljoprivrednom zemljištu i vrši upotrebu vode za navodnjavanje za koje je utvrđeno da su kontaminirani (član 18),

g) ne izvrši kontrolu plodnosti obradivog poljoprivrednog zemljišta i kontrolu količine ostataka pesticida u zemljištu (član 20),

d) ne primijeni propisane protiverozivne mjere (član 21),

đ) pričinjava poljsku štetu i vrši spaljivanje organskih ostataka poslije žetve usjeva i drugog otpada na poljoprivrednom zemljištu (član 25),

e) izvrši promjenu namjene poljoprivrednog zemljišta iz člana 30. Zakona bez izdate poljoprivredne saglasnosti nadležnog organa jedinice lokalne samouprave (član 27),

ž) vrši rekultivaciju poljoprivrednog zemljišta bez projekta o rekultivaciji, kao i ako rekultivaciju ne vrši u skladu sa projektom (član 30),

z) sprovodi mjere uređenja poljoprivrednog zemljišta melioracijama bez projekta uređenja (član 40),

i) ne obezbijedi korišćenje poljoprivrednog zemljišta davanjem u zakup ili na drugi način (član 46),

j) ne izvrši privođenje namjeni zapuštenog poljoprivrednog zemljišta (član 47),

k) ne koristi pašnjak u svojini Republike u skladu sa Zakonom (član 49),

l) koristi poljoprivredno zemljište u svojini Republike bez pravnog osnova (član 55).

(2) Za prekršaje iz stava 1. ovog člana kazniće se i fizičko lice novčanom kaznom od 400 KM do 2.000 KM.

Član 76

Novčanom kaznom od 500 KM do 2.500 KM kazniće se za prekršaj odgovorno lice u organu jedinice lokalne samouprave ako:

a) ne pribavi saglasnost Ministarstva na odluku i program za izradu Osnova opštine (član 9),

b) ne sprovodi propisane protiverozivne mjere (član 22),

v) ne propiše mjere za zaštitu od poljske štete (član 25),

g) izda odobrenje za promjenu namjene poljoprivrednog zemljišta bez prethodno pribavljenih smjernica Ministarstva i projekta za rekultivaciju (član 31),

d) na zahtjev investitora ne utvrdi visinu naknade za promjenu namjene poljoprivrednog zemljišta ili je ne utvrdi u skladu sa čl. 32, 33. i 34. Zakona,

đ) na zahtjev investitora rješenjem oslobodi stranku od plaćanja naknade za promjenu namjene poljoprivrednog zemljišta suprotno članu 36. ovog zakona,

e) sredstva ostvarena od naknade za promjenu namjene poljoprivrednog zemljišta, zakupnine i koncesione naknade za korišćenje zemljišta u svojini Republike koristi suprotno članu 35. ovog zakona,

ž) ne donese godišnji program korišćenja poljoprivrednog zemljišta u svojini Republike (član 54).

IX – PRELAZNE I ZAVRŠNE ODREDBE

Donošenje osnova i programa

Član 77

(1) Osnova Republike donijeće se u roku od šest mjeseci, a osnove za opštine u roku od godinu dana od dana stupanja na snagu ovog zakona.

(2) U roku od tri mjeseca od dana stupanja na snagu ovog zakona Ministarstvo će donijeti:

a) Program za izradu Osnove zaštite, uređenja i korišćenja poljoprivrednog zemljišta,

b) Program ispitivanja opasnih i štetnih materija u poljoprivrednom zemljištu i vodi za navodnjavanje i

v) Program korišćenja poljoprivrednog zemljišta u svojini Republike.

(3) Nadležni organ jedinice lokalne samouprave donijeće u roku od tri mjeseca od dana stupanja na snagu ovog zakona Program za izradu Osnove opštine.

Rok za donošenje podzakonskih propisa

Član 78

Ministar će u roku od šest mjeseci od dana stupanja na snagu ovog zakona donijeti propise:

a) Pravilnik o dozvoljenim količinama opasnih i štetnih materija u poljoprivrednom zemljištu i vodi za navodnjavanje i metodama za njihovo ispitivanje,

b) Pravilnik o uslovima koje moraju da ispunjavaju preduzeća, druge organizacije i ustanove za utvrđivanje opasnih i štetnih materija u poljoprivrednom zemljištu i vodi za navodnjavanje,

v) Pravilnik o uslovima, načinu i metodama za ispitivanje plodnosti poljoprivrednog zemljišta i utvrđivanje količine mineralnih đubriva i pesticida,

g) Pravilnik o uslovima koje moraju da ispunjavaju preduzeća, druge organizacije i ustanove u pogledu opreme i kadra za ispitivanje plodnosti poljoprivrednog zemljišta i utvrđivanje količine mineralnih đubriva i pesticida,

d) Pravilnik o uslovima i visini naknade za korišćenje pašnjaka u svojini Republike i

đ) Pravilnik o uslovima i načinu davanja u zakup poljoprivrednog zemljišta u svojini Republike.

Član 78a

Ministar u roku od šest mjeseci od dana stupanja na snagu ovog zakona donosi:

a) Pravilnik o načinu izrade, sadržaju i donošenju programa za izradu osnove (član 10. stav 2),

b) Pravilnik o metodologiji za uspostavljanje i praćenje stanja poljoprivrednog zemljišta (član 16a. stav 5),

v) Pravilnik o načinu vođenja evidencije o promjeni namjene poljoprivrednog zemljišta (član 30. stav 7),

g) Pravilnik o postupku zamjene poljoprivrednog zemljišta u svojini Republike (član 70. stav 5).

Početi i nedovršeni postupci

Član 79

Postupci komasacije koji su početi, a nisu dovršeni prije stupanja na snagu ovog zakona biće završeni prema odredbama Zakona o komasaciji (“Službeni glasnik SRBiH”, broj 24/85).

Član 80

Postupci prema zahtjevu za izdavanje poljoprivredne saglasnosti i utvrđivanje visine naknade za promjenu namjene poljoprivrednog zemljišta, početi do dana stupanja na snagu ovog zakona, završiće se prema odredbama ovog zakona.

Član 80a

Ugovori o zakupu poljoprivrednog zemljišta u svojini Republike Srpske zaključeni do stupanja na snagu ovog zakona ostaju na snazi do isteka vremena na koji su zaključeni.

Član 81

Vlasnici, odnosno korisnici koji su počeli ili izgradili objekte, odnosno promijenili namjenu korišćenja poljoprivrednog zemljišta, a podnijeli su zahtjev za legalizaciju bespravno izgrađenih objekata, dužni su da plate naknadu za već promijenjenu namjenu korišćenja poljoprivrednog zemljišta.

(2) Vlasnici, odnosno korisnici zemljišta koji su podnijeli zahtjev za pribavljanje odobrenja za izgradnju objekta na zemljištu na kojem je već promijenjena namjena korišćenja u katastarskoj evidenciji, a nije plaćena naknada, dužni su da plate naknadu za promjenu namjene korišćenja poljoprivrednog zemljišta, u skladu sa članom 33. Zakona.

Prestanak važenja dosadašnjeg zakona

Član 82

Danom stupanja na snagu ovog zakona prestaje da važi Zakon o poljoprivrednom zemljištu (“Službeni glasnik Republike Srpske”, br. 14/04, 22/04 i 49/04).

Stupanje zakona na snagu

Član 83

Ovaj zakon stupa na snagu osmog dana od dana objavljivanja u “Službenom glasniku Republike Srpske”.

Zakon o poljoprivrednim zadrugama Republike Srpske

ePravo.ba

31. Januara 2020.

ZAKON O POLJOPRIVREDNIM ZADRUGAMA REPUBLIKE SRPSKE

(“Sl. glasnik RS”, br. 73/2008, 106/2009 i 78/2011)

I – OSNOVNE ODREDBE

Član 1

Ovim zakonom uređuje se osnivanje poljoprivrednih zadruga, djelatnost, sjedište i firma, sticanje i prestanak statusa zadrugara, upravljanje zadrugom, imovina i prestanak zadruge, obavljanje zadružne revizije, kao i druga pitanja od značaja za funkcionisanje zadruge.

Član 2

Poljoprivredna zadruga (u daljem tekstu: zadruga) je oblik organizovanja dobrovoljno udruženih članova (u daljem tekstu: zadrugari), da bi zadovoljili svoje zajedničke ekonomske, socijalne i kulturne potrebe i ciljeve, zajedničkim posjedovanjem i demokratskim kontrolisanim privređivanjem.

Član 2a

Zadruga je pravno lice i osniva se kao opšta i specijalizovana (ratarska, voćarska, vinogradarska, stočarska, pčelarska i druga).

Član 3

Zadruge uređuju odnose među svojim članovima na principima:

a) dobrovoljnosti i otvorenosti prema članstvu,

b) demokratske kontrole poslova od članova,

v) učešća članova u raspodjeli koristi i pokriću štete u radu,

g) poslovne autonomije i informisanja članova i

d) saradnje među zadrugama i brige za zajedništvo.

Član 4

(1) Namjena zadruge je zajedničko korišćenje svih sredstava potrebnih za unapređivanje i razvoj djelatnosti zadrugara radi poboljšanja i povećanja rezultata te djelatnosti.

(2) Zadružnim pravilima utvrđuje se djelatnost zadruge u oblasti poljoprivrede.

Član 5

(1) Zavisno od ciljeva osnivanja i potrebnih sredstava za osnivanje i poslovanje, zadruge se osnivaju i posluju ulozima i drugim sredstvima zadrugara u skladu sa ugovorom o osnivanju i zadružnim pravilima.

(2) Visina osnivačkog uloga određuje se ugovorom o osnivanju i zadružnim pravilima.

Član 6

Zadruga se ne može organizovati kao preduzeće ili drugi nezadružni oblik organizovanja, niti se može pripojiti ili spojiti s preduzećem ili drugim pravnim licem koje nije zadruga.

II – OSNIVANjE ZADRUGE

Član 7

Zadrugu može da osnuje najmanje pet fizičkih lica koja ispunjavaju uslove predviđene zadružnim pravilima i koja se bave poljoprivrednom djelatnošću.

Član 8

(1) Osnivački akt zadruge je ugovor o osnivanju.

(2) Ugovor o osnivanju zadruge kao osnivački akt sadrži odredbe o:

a) firmi i sjedištu zadruge,

b) imenima, zanimanju i adresi osnivača, kao i njihove jedinstvene matične brojeve,

v) imenu lica koje će obavljati poslove privremenog direktora zadruge,

g) djelatnosti zadruge,

d) iznosu sredstava potrebnih za osnivanje zadruge i načinu obezbjeđenja tih sredstava,

đ) iznosu i obliku uloga pojedinog osnivača ili iznosu sredstava pojedinog osnivača,

e) odgovornosti zadrugara za obaveze zadruge,

ž) načinu i roku uplate,

z) načinu sazivanja i roku u kome su osnivači obavezni da sazovu osnivačku skupštinu, kao i načinu donošenja odluka i

i) drugim pitanjima značajnim za osnivanje zadruge.

Član 9

(1) Osnivači zadruge na osnivačkoj skupštini većinom glasova donose zadružna pravila i biraju organe zadruge.

(2) Osnivači koji nisu saglasni sa zadružnim pravilima mogu do upisa zadruge u sudski registar da otkažu svoje članstvo pisanim obavještenjem upravnom odboru.

Član 10

Zadružna pravila sadrže odredbe o:

a) firmi i sjedištu zadruge,

b) djelatnosti zadruge,

v) zadružnim principima,

g) statusnim promjenama i prestanku zadruge,

d) zastupanju i predstavljanju zadruge,

đ) uslovima i načinu sticanja statusa zadrugara,

e) uslovima i načinu prestanka statusa zadrugara,

ž) obliku i iznosu uloga koje upisuju zadrugari i roku uplate uloga ili unošenje sredstava,

z) načinu i roku uplate, odnosno unošenju sredstava osnivača,

i) evidenciji imovine u zadružnoj svojini i svojini Republike Srpske,

j) odgovornosti zadrugara za obaveze zadruge,

k) ostalim pravima i obavezama zadrugara,

l) raspodjeli dobiti i pokrivanju gubitka u poslovanju,

lj) dijelu dobiti koja se raspoređuje u obavezni rezervni fond,

m) izboru, opozivu i djelokrugu organa zadruge,

n) sazivanju skupštine zadrugara, načinu odlučivanja skupštine zadruge, izboru, opozivu i pravima i obavezama predstavnika zadrugara, ako skupštinu čine predstavnici zadrugara,

nj) vraćanju uloga,

o) zadružnoj knjizi,

p) zadružnoj reviziji,

r) obavještavanju zadrugara i poslovnoj tajni,

s) međuzadružnoj saradnji i zadružnom obrazovanju zadrugara,

t) opštim aktima zadruge i načinu njihovog donošenja i

ć) drugim pitanjima značajnim za poslovanje zadruge.

Član 11

(1) Zadruga je pravno lice.

(2) Zadruga se smatra osnovanom i stiče svojstvo pravnog lica upisom u sudski registar (u daljem tekstu: registar).

(3) Prijava za upis u registar se podnosi nadležnom sudu u roku od 30 dana od dana održavanja osnivačke skupštine.

(4) Uz prijavu za upis u registar prilažu se:

a) osnivački akt,

b) zadružna pravila,

v) zapisnik sa osnivačke skupštine,

g) dokaz o izvršenoj uplati ili unošenju udjela, odnosno sredstava osnivača u skladu sa osnivačkim aktom i

d) druge isprave i dokazi u skladu sa ovim zakonom i propisima kojima se uređuje upis u registar.

III – DJELATNOST, SJEDIŠTE I FIRMA ZADRUGE

Član 12

(1) Zadruga može obavljati sve djelatnosti iz oblasti poljoprivrede za koje je registrovana.

(2) Pod djelatnostima iz stava 1. ovog člana podrazumijevaju se proizvodnja na gazdinstvima zadrugara, prerada, prodaja i prevoz vlastitim vozilima poljoprivredno-prehrambenih proizvoda i drugih proizvoda zadruge i zadrugara, stručnoistraživačke usluge u oblasti razvoja poljoprivrede i sela, seoski turizam, snabdijevanje zadrugara i ostalih poljoprivrednih gazdinstava reprodukcionim materijalom, priplodnom stokom, energentima, sredstvima za proizvodnju i zaštitu poljoprivrednih proizvoda poljoprivrednom mehanizacijom i dijelovima za poljoprivrednu mehanizaciju, te otkup poljoprivrednih i šumskih proizvoda, kao i plasman svih proizvoda koji su porijeklom sa imanja zadrugara ili su proizvedeni u domaćoj radinosti.

Član 13

(1) Sjedište zadruge je mjesto u kome zadruga obavlja djelatnost, a ako se djelatnost obavlja u više mjesta, sjedište zadruge određuje se zadružnim pravilima.

(2) Sjedište se upisuje u registar.

Član 14

(1) Firma je naziv pod kojim zadruga posluje.

(2) Firma sadrži oznaku: “poljoprivredna zadruga”, oznaku naziva zadruge, oznaku potpune odgovornosti i sjedište zadruge.

(3) Pravo i obavezu da u firmi koriste oznaku: “poljoprivredna zadruga” imaju samo zadruge koje su osnovane i koje posluju u skladu sa ovim zakonom.

(4) Na zahtjev nadležnog organa, zainteresovane zadruge ili poljoprivrednog zadružnog saveza, sud koji vodi registar brisaće iz registra zadrugu ako utvrdi da nije osnovana i ne posluje u skladu sa ovim zakonom, a koristi oznaku: “poljoprivredna zadruga”.

(5) Zadruga može imati i skraćenu oznaku firme koja sadrži skraćenu oznaku vrste zadruge, oznaku: “poljoprivredna zadruga”, oznaku naziva i oznaku potpune odgovornosti (p. o.).

(6) Skraćena oznaka zadruge upisuje se u registar.

Član 15

(1) Zadruga u pravnom prometu istupa u svoje ime i za svoj račun, u svoje ime i za račun zadrugara ili u ime i za račun zadrugara.

(2) Poslove iz stava 1. ovog člana, zadruga može pod određenim uslovima da sklapa i sa drugim pravnim i fizičkim licima (poslovanje sa licima koja nisu članovi).

Član 16

(1) Zadruga u pravnom prometu odgovara za svoje obaveze svom svojom imovinom.

(2) Za obaveze koje se nisu mogle izmiriti iz imovine zadruge, odgovaraju zadrugari solidarno, najmanje iznosom svoga uloga, ako ugovorom o osnivanju, odnosno zadružnim pravilima nije predviđeno da odgovaraju većim iznosom.

(3) Zadružnim pravilima utvrđuje se rok koji ne može biti kraći od godinu dana, u kome zadrugar kome je prestao status, odgovara za obaveze zadruge nastale za vrijeme dok je bio zadrugar.

IV – STICANjE I PRESTANAK STATUSA ZADRUGARA

Član 17

(1) Zadrugar je fizičko lice koje se bavi poljoprivrednom proizvodnjom i koje u cijelosti ili djelimično posluje putem zadruge, tj. lice koje putem zadruge prodaje svoje proizvode, odnosno usluge, nabavlja proizvode ili koristi usluge potrebne za obavljanje svoje djelatnosti ili na drugi način neposredno učestvuje u ostvarivanju ciljeva radi kojih je zadruga osnovana.

(2) Status zadrugara stiče se osnivanjem zadruge ili pristupanjem zadruzi.

Član 18

(1) Status zadrugara poslije osnivanja zadruge stiče se na osnovu zahtjeva i pristupne izjave kojom potpisnik prihvata prava, obaveze i odgovornosti zadrugara, utvrđene ugovorom o osnivanju, odnosno zadružnim pravilima.

(2) Pristupna izjava obavezno sadrži: dokaz o izvršenoj uplati, odnosno unošenju osnivačkog uloga ili izjavu potpisnika da će u određenom roku uplatiti ili unijeti ulog, i izjavu potpisnika da prihvata odredbe ugovora o osnivanju, odnosno zadružna pravila o odgovornosti za obaveze zadruge i činjenicu da je upoznat sa obavezama zadruge nastalim prije potpisivanja pristupne izjave.

(3) Dodatna pravila sticanja statusa zadrugara i njegovih prava i obaveza utvrđuju se zadružnim pravilima.

Član 19

(1) Odluku o sticanju statusa zadrugara donosi organ zadruge određen zadružnim pravilima.

(2) Zadruga je dužna da u roku od 30 dana od dana prijema zahtjeva za sticanje statusa zadrugara pisano obavijesti podnosioca zahtjeva o prihvatanju ili odbijenju zahtjeva.

(3) Podnosilac zahtjeva čiji je zahtjev odbijen ima pravo žalbe skupštini zadruge u roku utvrđenom zadružnim pravilima.

(4) Po prihvatanju zahtjeva za sticanje statusa zadrugara, podnosilac zahtjeva potpisuje pristupnu izjavu i time stiče status zadrugara.

Član 20

(1) Obaveze koje preuzima zadrugar učlanjenjem u zadrugu utvrđuju se zadružnim pravilima.

(2) Zadružna pravila mogu predvidjeti da jedan član može učestvovati sa više od jednog uloga ili da mora učestvovati sa onoliko uloga koliko je predviđeno zadružnim pravilima.

Član 21

Niko ne može sa istim imanjem ili istom djelatnošću biti zadrugar u dvije ili više zadruga istovremeno.

Član 22

Status zadrugara prestaje istupanjem iz zadruge, isključenjem iz zadruge, smrću zadrugara, prenosom njegovih uloga na drugog člana poljoprivrednog gazdinstva ili na neko treće lice koje nije član njegovog poljoprivrednog gazdinstva i prestankom zadruge.

Član 23

(1) Zadrugar može da istupi iz zadruge na osnovu pisane izjave o istupanju.

(2) Status zadrugara prestaje danom kad zadruga primi njegovu pisanu izjavu o istupanju, ako zadružnim pravilima nije određen otkazni rok.

(3) Ako zadrugar ima dospjele obaveze prema zadruzi, status zadrugara prestaje nakon izvršenja ovih obaveza, ali ne prije isteka otkaznog roka.

(4) Ako zadrugar nema dospjelih obaveza prema zadruzi u momentu prestanka statusa zadrugara, ima pravo na isplatu svojih uloga i dobiti ostvarene poslovanjem zadruge, ali nema prava na imovinu zadruge.

Član 24

(1) Zadrugar može biti isključen iz zadruge iz razloga utvrđenih zadružnim pravilima.

(2) Odluku o isključenju zadrugara donosi organ određen zadružnim pravilima i ona mora biti obrazložena.

(3) Protiv odluke o isključenju, zadrugar može podnijeti žalbu nadležnom organu zadruge, u roku utvrđenom zadružnim pravilima.

(4) Odluku o žalbi zadrugara nadležni organ zadruge donosi u roku utvrđenom zadružnim pravilima.

(5) Status zadrugara prestaje danom koji je određen odlukom o isključenju.

(6) Ako je protiv odluke o isključenju zadrugar podnio žalbu, status zadrugara prestaje danom donošenja odluke o odbijanju žalbe.

Član 25

(1) Nasljednici umrlog zadrugara mogu steći status zadrugara, s pravima i obavezama umrlog zadrugara, na osnovu pisanog zahtjeva i rješenja o nasljeđivanju ako ispunjavaju uslove za sticanje statusa zadrugara utvrđenim zadružnim pravilima i ovim zakonom.

(2) Lica iz stava 1. ovog člana stiču status zadrugara na osnovu odluke koju donosi organ određen zadružnim pravilima.

Član 26

Danom prestanka statusa zadrugara prestaju prava i obaveze zadrugara, osim imovinskih prava i obaveza utvrđenih ugovorom o osnivanju, zadružnim pravilima i ovim zakonom.

Član 27

(1) Zadruga je dužna da uredno vodi i trajno čuva knjigu zadrugara.

(2) Knjiga zadrugara ima karakter javne isprave.

(3) U knjigu zadrugara upisuju se: ime, prezime, jedinstven matični broj građana, broj lične karte i mjesto izdavanja, adresa stanovanja, zanimanje zadrugara, datum sticanja statusa zadrugara, oblik i iznos upisanih uloga, datum i iznos uplate, odnosno unošenja uloga, datum i način prestanka statusa zadrugara, datum vraćanja uloga i drugi podaci od interesa za zadrugu određeni zadružnim pravilima.

(4) Povjerioci zadruge i druga lica koja imaju pravni interes mogu tražiti uvid u knjigu zadrugara.

Član 28

(1) Zadrugar može obavljati stručne i druge poslove u zadruzi prema svojim stručnim sposobnostima, u skladu sa zadružnim pravilima.

(2) Za obavljanje stručnih i drugih poslova u zadruzi, zadruga može zaposliti lica koja nisu zadrugari ili te poslove povjeriti drugim pravnim i fizičkim licima.

(3) Lice zaposleno u zadruzi može postati zadrugar te zadruge ako je to predviđeno zadružnim pravilima.

V – UPRAVLjANjE ZADRUGOM I ORGANI ZADRUGE

Član 29

(1) Zadrugom upravljaju zadrugari.

(2) U upravljanju zadrugom zadrugari imaju jednako pravo glasa (jedan zadrugar – jedan glas).

Član 30

(1) Ukoliko je zadružnim pravilima drugačije propisano, u upravljanju zadrugom moguća je i ponderacija prava glasa, prema količinskim mjerilima (u odnosu na obim saradnje u zadruzi), ili po kvalitetnim mjerilima (u odnosu na vrstu obaveza koje ima član u saradnji sa zadrugom) ili po upisanim ulozima.

(2) Limit u učešću glasova pojedinog zadrugara u ukupnom broju glasova u skupštini preko 50 zadrugara, u skladu sa stavom 1. ovog člana je maksimalno 5%.

(3) Zadružnim pravilima može se predvidjeti i manji limit.

Član 31

(1) Organi zadruge su: skupština, upravni odbor, nadzorni odbor i direktor.

(2) Članovi upravnog odbora, direktor zadruge i članovi nadzornog odbora biraju se na vrijeme određeno zadružnim pravilima, koje ne može biti duže od pet godina, uz mogućnost ponovnog izbora.

Skupština zadruge

Član 32

(1) Skupštinu zadruge čine svi zadrugari.

(2) Skupština zadruge je nadležna da:

a) donosi zadružna pravila,

b) utvrđuje poslovnu politiku zadruge,

v) odlučuje o statusnim promjenama i prestanku zadruge,

g) usvaja godišnji obračun i izvještaje o poslovanju,

d) donosi programe i planove razvoja,

đ) odlučuje o raspodjeli dobiti i pokrivanju gubitka,

e) odlučuje o raspolaganju zadružnom imovinom,

ž) bira i opoziva predsjednika i članove upravnog odbora i predsjednika i članove nadzornog odbora,

z) bira i razrješava direktora zadruge,

i) donosi poslovnik o svom radu i

j) odlučuje o drugim pitanjima utvrđenim zakonom, ugovorom o osnivanju i zadružnim pravilima.

Član 33

(1) Ako zadruga ima više od 300 zadrugara, zadružnim pravilima može se odrediti da se poslovi iz nadležnosti skupštine zadruge prenose na skupštinu predstavnika zadrugara, koja se mora sastojati od najmanje 30 predstavnika.

(2) Predstavnici zadrugara biraju se na vrijeme koje ne može biti duže od pet godina, uz mogućnost ponovnog izbora.

(3) Broj predstavnika, vrijeme na koje se biraju, način i postupak izbora, kao i pitanja koja se odnose na prava i obaveze članova skupštine predstavnika zadrugara utvrđuju se zadružnim pravilima.

Član 34

(1) Skupština zadruge održava se najmanje jednom godišnje.

(2) Zadružnim pravilima uređuje se sazivanje sjednice skupštine zadruge, način odlučivanja, način rada i druga pitanja koja se odnose na rad i odlučivanje skupštine.

Član 35

Skupština zadrugara sve odluke iz svoje nadležnosti donosi većinom glasova od ukupnog broja svojih članova.

Upravni odbor

Član 36

(1) Upravni odbor zadruge sastoji se od najmanje pet članova, koji se biraju iz reda zadrugara.

(2) U zadruzi sa manje od 10 zadrugara ne bira se upravni odbor, a poslove iz nadležnosti upravnog odbora vrši skupština zadrugara.

Član 37

Upravni odbor je nadležan da:

a) sprovodi poslovnu politiku zadruge,

b) razmatra i predlaže skupštini zadruge usvajanje godišnjeg obračuna,

v) usvaja periodični obračun,

g) priprema prijedloge odluka za skupštinu zadruge i izvršava odluke skupštine,

d) priprema izvještaje o poslovanju, bilansu sredstava i bilansu uspjeha i sprovođenju poslovne politike,

đ) predlaže raspodjelu dobiti i način pokrivanja gubitka,

e) donosi investicione odluke u skladu sa osnivačkim aktom i zadružnim pravilima,

ž) donosi poslovnik o svom radu i

z) obavlja i druge poslove određene zakonom, ugovorom o osnivanju i zadružnim pravilima.

Član 38

(1) Upravni odbor može donijeti odluku ako sjednici prisustvuje više od polovine članova.

(2) Upravni odbor donosi odluke većinom glasova od ukupnog broja članova.

(3) Sazivanje sjednice, način rada i druga pitanja koja se odnose na rad i odlučivanje upravnog odbora uređuju se poslovnikom o radu upravnog odbora.

Član 39

(1) Predsjednik i članovi upravnog odbora odgovaraju solidarno za štetu koju svojom odlukom prouzrokuju ako je ta odluka donesena grubom nepažnjom ili s namjerom da se prouzrokuje šteta.

(2) Lica iz stava 1. ovog člana ne snose odgovornost za štetu ako su bila protiv donošenja odluke i ako su izdvojila svoje mišljenje u zapisnik.

Nadzorni odbor

Član 40

Nadzorni odbor zadruge sastoji se od najmanje tri člana koji se biraju iz reda zadrugara.

Član 41

Nadzorni odbor je nadležan da:

a) vrši nadzor nad zakonitošću rada upravnog odbora i direktora,

b) pregleda periodične i godišnje obračune i daje mišljenja da li su sačinjeni u skladu sa propisima,

v) daje mišljenje da li se poslovne knjige i drugi dokumenti zadruge vode uredno i u skladu sa propisima, u koju svrhu ih može dati na vještačenje,

g) pregleda i daje mišljenje o izvještajima o poslovanju i bilansima zadruge koji se podnose skupštini,

d) razmatra izvještaje revizora i predlaže mjere za otklanjanje uočenih nepravilnosti,

đ) daje mišljenje o prijedlogu za raspodjelu dobiti,

e) obavještava skupštinu zadruge, a po potrebi i upravni odbor i direktora zadruge, o rezultatima nadzora,

ž) podnosi skupštini zadruge godišnji izvještaj o svom radu,

z) donosi poslovnik o svom radu i

i) obavlja i druge poslove određene ovim zakonom i zadružnim pravilima.

Član 42

(1) Upravni odbor i direktor zadruge dužni su da nadzornom odboru daju obavještenja o poslovanju zadruge i omoguće mu nesmetan rad.

(2) Nadzorni odbor dužan je da zahtijeva sazivanje sjednice skupštine zadruge ako u vršenju nadzora utvrdi da su povrijeđeni interesi zadruge, a naročito ako utvrdi teže nepravilnosti u radu zadruge.

Član 43

(1) Nadzorni odbor može odlučivati ako sjednici prisustvuje više od polovine njegovih članova.

(2) Nadzorni odbor donosi odluke većinom glasova od ukupnog broja članova.

(3) Sazivanje sjednice, način rada i druga pitanja koja se odnose na rad i odlučivanje nadzornog odbora utvrđuju se poslovnikom o radu nadzornog odbora.

Direktor zadruge

Član 44

(1) Direktor zadruge organizuje i vodi poslovanje zadruge, zastupa zadrugu, brine se o zakonitosti i odgovara za zakonitost rada zadruge i obavlja druge poslove utvrđene zakonom, osnivačkim aktom i zadružnim pravilima.

(2) Direktor zadruge može da bude razriješen dužnosti zbog gubitka u poslovanju, kršenja zakona, nesposobnosti, kao i iz drugih razloga utvrđenih zadružnim pravilima.

(3) Direktor zadruge snosi i materijalnu odgovornost za odluke koje je donio, a kojima je zadruzi nanesena materijalna šteta.

(4) Do izbora novog direktora zadruge, skupština zadruge imenuje vršioca dužnosti direktora ako zadružnim pravilima nije drugačije predviđeno.

Član 45

(1) Predsjednik i članovi upravnog odbora, direktor zadruge i predsjednik i članovi nadzornog odbora ne mogu biti lica koja su osuđena za krivična djela protiv privrede i službene dužnosti.

(2) Direktor zadruge ne može biti biran za predsjednika i člana upravnog odbora i predsjednika i člana nadzornog odbora.

(3) Član upravnog odbora ne može biti biran za člana nadzornog odbora.

Član 46

(1) Predsjednik i članovi upravnog i nadzornog odbora i direktor zadruge ne mogu za svoj ili tuđi račun obavljati djelatnost koja spada u djelatnost zadruge, niti mogu biti zaposleni u drugoj zadruzi, odnosno vlasnici i zaposleni u preduzeću ili drugom pravnom licu koje obavlja istu ili sličnu djelatnost kao zadruga, osim ako to drugačije ne predviđaju zadružna pravila.

(2) Ako predsjednik i član upravnog i nadzornog odbora ili direktor zadruge prekrše zabrane iz stava 1. ovog člana, zadruga ih može opozvati, odnosno razriješiti dužnosti, a ako se zabrana odnosi i na zadrugare i pojedine zaposlene, zadruga ih može isključiti iz zadruge, odnosno izreći im prestanak radnog odnosa.

(3) Zadružnim pravilima mogu se propisati i druge mjere za slučaj da se prekrše zabrane iz stava 1. ovog člana.

VI – IMOVINA ZADRUGE

Član 47

https://www.anwalt-bih.de

(1) Imovinu zadruge čine: stvarna prava, imovinska prava, novac i druge hartije od vrijednosti.

(2) Imovina iz stava 1. ovog člana ne može se pretvarati u udjele zadrugara, niti se na bilo koji način može staviti u nezadružnu funkciju.

(3) Zadružna imovina formira se iz udjela zadrugara koji su uneseni u imovinu zadruge, članarine zadrugara, sredstava ostvarenih radom i poslovanjem i teretnim pravnim poslovima zadruge.

(4) Zadruga u poslovanju može osim zadružne imovine koristiti imovinska sredstva zadrugara, sredstva drugih domaćih i stranih fizičkih i pravnih lica ako za korišćenje ima odgovarajući pravni osnov.

(5) Zadruga koja koristi državnu imovinu ili imovinu stečenu besteretnim pravnim poslom od jedinica lokalne samouprave, republičkih organa ili organa na nivou Bosne i Hercegovine, ne može donositi odluke o raspolaganju tom imovinom a naročito odluke o: prodaji, poklonu, razmjeni, korišćenju, poravnanju sa povjeriocima, zalozi, hipoteci, garanciji, davanju u dugoročni zakup i ulaganju te imovine u druga pravna lica bez pisane saglasnosti Vlade Republike Srpske (u daljem tekstu: Vlada).

(6) Odluke donesene u suprotnosti sa prethodnim stavom su ništavne.

(7) Zadružna imovina – oprema, objekti i sl. kada se ne koristi iz ekonomskih razloga, može se prodati ili dati u zakup uz obavezu usmjeravanja dobijenih finansijskih sredstava za nabavku osnovnih sredstava za proizvodnju.

Član 48

(1) Nepokretnosti upisane u javnim evidencijama kao državna, odnosno društvena svojina s pravom korišćenja, upravljanja ili raspolaganja u korist zadruge, nakon stupanja na snagu ovog zakona, upisaće se kao svojina jedinica lokalne samouprave (opština i grad) na čijoj teritoriji se te nepokretnosti nalaze.

(2) Upis nepokretnosti iz stava 1. ovog člana, po zahtjevu gradonačelnika grada, odnosno načelnika opštine utvrđuje se rješenjem nadležne područne jedinice Republičke uprave za geodetske i imovinskopravne poslove.

(3) Zahtjevi za izdavanje rješenja iz stava 2. ovog člana uz koje se prilažu zemljišnoknjižni i katastarski podaci o nepokretnostima iz stava 1. ovog člana podnose se do 31. decembra 2011. godine.

(4) Protiv rješenja iz stava 2. ovog člana dopuštena je žalba Republičkoj upravi za geodetske i imovinskopravne poslove.

Član 48a

(1) Jedinice lokalne samouprave će nepokretnosti iz člana 48. stav 1. Zakona ugovorom o zakupu davati na korišćenje zadrugama i drugim pravnim licima registrovanim za obavljanje djelatnosti iz oblasti poljoprivrede bez prava da iste daju u podzakup.

(2) Prioritet u zaključivanju ugovora o zakupu imaju zadruge koje su bile dosadašnji korisnici nepokretnosti, zavisno od njenog vremenskog korišćenja, broja zadrugara i drugih uslova.

(3) Ako nema zainteresovanih zadruga koje su bile raniji korisnici nepokretnosti, prioritet za zaključivanje ugovora imaju ostale zadruge u odnosu na druga pravna lica.

(4) Ministar poljoprivrede, šumarstva i vodoprivrede uz saglasnost Vlade Republike Srpske će u roku od 90 dana od dana stupanja na snagu ovog zakona donijeti pravilnik kojim se propisuju uslovi i način davanja u zakup zadrugama i drugim pravnim licima nepokretnosti iz člana 48. stav 1. Zakona.

Član 49

(1) Zadruga koristi imovinu nastalu po osnovu uloga zadrugara.

(2) Ulozi iz stava 1. ovog člana mogu biti: pokretne i nepokretne stvari, novčana sredstva i hartije od vrijednosti i druga imovinska prava.

(3) Ulozi iz stava 1. ovog člana izražavaju se u novčanom iznosu, uz knjigovodstvenu revalorizaciju u skladu sa zakonskim propisima i odlukom skupštine zadruge.

(4) Revalorizacija iz stava 3. ovog člana obavlja se povećanjem nominalne vrijednosti postojećih uloga ili izdavanjem novih uloga.

Član 50

Vrijednost nenovčanog uloga iz člana 49. ovog zakona sporazumno procjenjuju osnivači, a poslije osnivanja zadruge, organ određen zadružnim pravilima.

Član 51

(1) Ako zadrugar uloži pravo svojine na jednu stvar ili više stvari, u pogledu odgovornosti za materijalne i pravne nedostatke stvari, u tom slučaju primjenjuju se pravila obligacionog prava.

(2) Ako zadrugar uloži pravo na upotrebu stvari, odgovoran je za materijalne i pravne nedostatke stvari prema pravilima obligacionog prava.

Član 52

Ulozi se ne mogu vraćati, zalagati, niti biti predmet izvršenja za obaveze zadrugara za vrijeme trajanja statusa zadrugara.

Član 53

(1) Po prestanku statusa zadrugara valorizovani ulozi vraćaju se zadrugarima, odnosno njihovim nasljednicima.

(2) Ulozi se nasljednicima vraćaju u obliku, na način i u roku koji je utvrđen ovim zakonom i zadružnim pravilima.

(3) Ulozi se ne mogu vraćati prije nego što zadrugar izmiri svoje obaveze prema zadruzi.

Član 54

(1) Ulozi zadrugara vode se na ime i nedjeljivi su.

(2) U zadruzi se vodi registar uloga zadrugara izražen u novčanom iznosu, u koji se zadrugari upisuju hronološkim redom.

(3) Za upisane uloge, zadruga nije obavezna davati vrijednosne papire, nego može izdati certifikate za te uloge.

VII – RASPODJELA DOBITI I POKRIVANjE GUBITKA

Član 55

(1) Dobit u finansijskom poslovanju zadruge predstavlja višak prihoda nad rashodima.

(2) Prihode koje je zadruga ostvarila po osnovu subvencija, kao i od nevladinih organizacija, zadruga može isključivo koristiti za materijalna ulaganja ili za trajna obrtna sredstva zadruge.

Član 56

(1) Zadruga je obavezna da u posebni rezervni fond iz dobiti zadruge svake godine uloži protivvrijednost od najmanje 5% vrijednosti uloga članova zadruge.

(2) Sredstva iz stava 1. ovog člana akumuliraju se sve dok se ne dostignu najviši iznos imovine zadruge pri njenom osnivanju.

(3) Sredstva iz stava 1. ovog člana koriste se za vraćanje zadružnih uloga zadrugarima koji izlaze iz zadruge, uz prethodno ispunjen uslov da odlazak iz zadruge ne remeti njeno dobro poslovanje, ne dovodi je u poziciju da ne može da izvršava obaveze prema povjeriocima, te ukoliko to neće dovesti do smanjenja imovine zadruge do iznosa od 49% u odnosu na imovinu zadruge pri njenom osnivanju.

Član 57

(1) Osim zakonom utvrđenog rezervnog fonda, zadruga može zadružnim pravilima predvidjeti postojanje drugih fondova.

(2) Dio dobiti, koji zadruga ne unese u fondove, raspodjeljuje se zadrugarima u skladu sa ovim zakonom i zadružnim pravilima.

Član 58

(1) Zadruga pokriva gubitak na teret obaveznog rezervnog fonda.

(2) Ako se gubitak ne može pokriti iz obaveznog rezervnog fonda, pokriva se iz drugih fondova i sredstava za druge namjene, a ako se ne može pokriti ni iz tih sredstava, gubitak se pokriva na teret uloga.

Član 59

(1) Zadruga vodi poslovne knjige i sastavlja i podnosi računovodstvene iskaze i poslovne izvještaje na način propisan zakonom kojim se uređuje računovodstvo.

(2) Zadruga je obavezna da u svom poslovnom izvještaju, odnosno u bilansu stanja iskaže državnu imovinu koja joj je data na korišćenje.

(3) Revizija računovodstvenih iskaza zadruge vrši se u skladu sa zakonom kojim se uređuje revizija.

VIII – PRESTANAK ZADRUGE

Član 60

(1) Zadruga prestaje:

a) ako joj je izrečena mjera zabrane obavljanja djelatnosti zbog toga što ne ispunjava uslove za obavljanje djelatnosti, a u roku određenom u izrečenoj mjeri ne ispuni te uslove, odnosno ne promijeni djelatnost,

b) spajanjem sa drugom zadrugom, pripajanjem drugoj zadruzi, odnosno podjelom na više novih zadruga,

v) istekom vremena za koje je osnovana, ukoliko je osnovana na određeno vrijeme a skupština zadruge prije isteka tog vremena ne odluči da zadruga nastavi poslovanje,

g) ako prestanu da postoje prirodni i drugi uslovi za obavljanje djelatnosti,

d) ako se pravosnažnom odlukom suda utvrdi ništavnost upisa u registar,

đ) odlukom skupštine zadruge,

e) ako se broj zadrugara smanji ispod broja propisanog za osnivanje zadruge, a u roku od šest mjeseci se ne poveća do propisanog broja, o čemu je zadruga dužna da obavijesti sud kod koga je upisana u registar,

ž) ako ne obavlja registrovanu djelatnost duže od dvije godine neprekidno,

z) završetkom stečajnog postupka i

i) u drugim slučajevima utvrđenim zakonom.

(2) U slučaju iz stava 1. tačka đ) ovog člana skupština zadruge ne može odlučiti o prestanku zadruge ako se određeni broj zadrugara, propisan zadružnim prvilima prije donošenja odluke o prestanku zadruge, pisano izjasni da zadruga ne prestaje.

(3) U slučaju iz stava 2. ovog člana glasa se poimenično, a za zadrugare koji su glasali za prestanak zadruge smatra se da su istupili iz zadruge.

Član 61

(1) Zadruga gubi svojstvo pravnog lica brisanjem iz sudskog registra.

(2) U slučaju prestanka zadruge spajanjem, pripajanjem ili podjelom, imovina zadruge prenosi se na njene pravne sljedbenike.

(3) U drugim slučajevima prestanka zadruge, poslije namirenja povjerilaca i vraćanja uloga zadrugarima, preostala zadružna imovina prenosi se Poljoprivrednom zadružnom savezu Republike Srpske za osnivanje novih zadruga, koji tu imovinu može prenijeti poslovnom poljoprivrednom zadružnom savezu osnovanom na teritoriji na kojoj je bilo sjedište te zadruge i koristi se za osnivanje nove zadruge, odnosno za razvoj zadruge na teritoriji na kojoj je bilo sjedište te zadruge.

IX – POLjOPRIVREDNI ZADRUŽNI SAVEZI

Član 62

(1) Poljoprivredni zadružni savezi su samostalne interesne i stručne poslovne organizacije koje zadruge osnivaju radi unapređivanja djelatnosti zadruga i zaštite njihovih zajedničkih interesa.

(2) Poljoprivredni zadružni savezi osnivaju se za teritoriju Republike Srpske (Poljoprivredni zadružni savez Republike Srpske) ili za određeno teritorijalno područje, odnosno područje djelovanja (poslovni poljoprivredni zadružni savez; u daljem tekstu: Poljoprivredni zadružni savez).

Član 63

(1) Pravilima poljoprivrednog zadružnog saveza uređuju se: zadaci, obaveze i odgovornosti saveza, organi tog saveza i njihov djelokrug, način njihovog izbora, uslovi i način njihovog opoziva, mandati, način predstavljanja zadruga pred nadležnim organima, javnost rada, način obavljanja stručnih i drugih poslova i druga pitanja od značaja za njegov rad.

(2) Sredstva za rad poljoprivrednog zadružnog saveza obezbjeđuju se u skladu sa ugovorom o osnivanju.

Član 64

Poljoprivredni zadružni savezi obavljaju sljedeće poslove:

a) pružaju stručnu i drugu pomoć pri osnivanju i unapređivanju poslovanja zadruge,

b) zastupaju interese zadruga pred organima i organizacijama i bankarskim i drugim finansijskim organizacijama u oblasti zadrugarstva,

v) organizuju i podstiču stručno usavršavanje, naučnoistraživački rad i informativnoizdavačku i propagandnu djelatnost od interesa za unapređivanje zadrugarstva,

g) donose pravila poljoprivrednog zadružnog saveza,

d) organizuju arbitražu i uređuju način njenog rada,

đ) prikupljaju podatke potrebne za vođenje zadružne statistike i

e) obavljaju druge poslove koje im povjere zadruge, u skladu sa pravilima poljoprivrednog zadružnog saveza.

Član 65

Poljoprivredni zadružni savez Republike Srpske, pored poslova iz člana 64. ovog zakona obavlja i sljedeće poslove:

a) predstavlja zadruge u inostranstvu i ostvaruje saradnju sa međunarodnim zadružnim organizacijama,

b) organizuje Sud časti i uređuje način njegovog rada,

v) obezbjeđuje obavljanje zadružne revizije,

g) stara se o unapređivanju zadrugarstva,

d) vodi evidenciju o zadrugama (zadružni registar) i zadružnu statistiku,

đ) donosi opšta pravila kojima se uređuje primjena zadružnih principa i druga pitanja od značaja za poslovanje zadruga,

e) odlučuju o prenosu, odnosno davanju na korišćenje imovine koja im je predata po prestanku zadruge, u skladu sa ovim zakonom i

ž) obavlja druge poslove propisane ovim zakonom i pravilima poljoprivrednog zadružnog saveza.

Član 66

(1) Poljoprivredni zadružni savezi su pravna lica koja se upisuju u sudski registar.

(2) Poljoprivredni zadružni savez Republike Srpske osnivaju zadruge, zaključivanjem ugovora o osnivanju i donošenjem pravila poljoprivrednog zadružnog saveza.

(3) Poljoprivredni zadružni savez osniva najmanje pet zadruga.

(4) Ugovorom o osnivanju poljoprivrednih zadružnih saveza utvrđuju se zadaci i poslovi saveza, firma, sjedište i organi saveza, sticanje članstva u savezu i druga pitanja od interesa za osnivanje saveza.

Član 67

Nadzor nad obavljanjem poslova Poljoprivrednog zadružnog saveza Republike Srpske iz člana 65. ovog zakona obavlja Ministarstvo poljoprivrede, šumarstva i vodoprivrede.

X – ZADRUŽNA REVIZIJA

Član 68

(1) Zadružna revizija je revizija primjene zadružnih principa u zadruzi, poslovanja zadruge sa zadrugarima i trećim licima, imovinskopravnih odnosa i međusobnih odnosa zadruge i zaposlenih, kao i primjene opštih i zadružnih pravila u pogledu osnivanja, organizovanja i cjelokupnog poslovanja zadruge.

Član 69

(1) Zadružna revizija obavezna je za sve zadruge i može biti redovna i vanredna.

(2) Redovna zadružna revizija obavlja se svake godine, a vanredna po odluci organa zadruge, odnosno na zahtjev poljoprivrednog zadružnog saveza, nadležnih organa uprave, određenog broja zadrugara utvrđenog zadružnim pravilima ili povjerilaca zadruge.

(3) Redovnu i vanrednu zadružnu reviziju obavlja Poljoprivredni zadružni savez Republike Srpske, a vanrednu zadružnu reviziju kod zadruga koje koriste imovinu u državnoj svojini može da obavlja i Glavna služba za reviziju javnog sektora Republike Srpske.

(4) Ako se zadruga ne podvrgne redovnoj zadružnoj reviziji u roku iz stava 2. ovog člana, odnosno u roku utvrđenom odlukom ili zahtjevom za sprovođenje vanredne revizije, zadruga ili poljoprivredni zadružni savez koji sprovodi reviziju, može da podnese zahtjev za prestanak rada zadruge.

(5) Troškove redovne zadružne revizije snosi zadruga, a troškove vanredne zadružne revizije – podnosilac zahtjeva, ako je zahtjev bio neosnovan.

(6) Ministar poljoprivrede, šumarstva i vodoprivrede u saradnji sa Poljoprivrednim zadružnim savezom Republike Srpske propisuje poslove i pravila za rad poljoprivrednih zadružnih revizora, izuzev poslova i pravila koja se odnose na reviziju iz člana 59. stav 3. ovog zakona.

(7) Revizorska služba Poljoprivrednog zadružnog saveza Republike Srpske sastoji se od glavnog poljoprivrednog zadružnog revizora i revizora.

Član 70

(1) Zadruga je dužna da revizoru stavi na raspolaganje isprave i dokumentaciju i pruži druge informacije neophodne za obavljanje revizije i sastavljanje izvještaja o izvršenoj reviziji.

(2) Poljoprivredni zadružni savez Republike Srpske može da učestvuje u radu sjednice organa zadruge, davanjem odgovora i mišljenja o svim pitanjima koja su predmet zadružne revizije.

Član 71

(1) Revizor je dužan da sastavi pisani izvještaj o obavljenoj reviziji.

(2) Izvještaj iz stava 1. ovog člana sadrži nalaz i ocjenu o pitanjima koja su predmet zadružne revizije.

(3) Izvještaj o obavljenoj reviziji sadrži obrazloženje date ocjene.

Član 72

(1) Poljoprivredni zadružni savez Republike Srpske dužan je da izvještaj o obavljenoj reviziji, s primjedbama i uputstvima dostavi zadruzi u kojoj je izvršena revizija.

(2) Zadruga može dostaviti Poljoprivrednom zadružnom savezu Republike Srpske prigovor na izvještaj o obavljenoj zadružnoj reviziji u roku od 15 dana od dana prijema izvještaja.

(3) Izvještaj o obavljenoj zadružnoj reviziji postaje konačan danom isteka roka za dostavljanje prigovora, odnosno danom kada zadruga primi odluku od organa određenog zadružnim pravilima Poljoprivrednog zadružnog saveza Republike Srpske, o odbijanju prigovora.

Član 73

Zadruga je dužna da u roku od 60 dana od dana kada je izvještaj o obavljenoj reviziji postao konačan, obavijesti Poljoprivredni zadružni savez Republike Srpske o svom postupanju po primjedbama i uputstvima iz tog izvještaja.

Član 74

Ako Poljoprivredni zadružni savez Republike Srpske na osnovu izvještaja o zadružnoj reviziji utvrdi da postoji sumnja da je učinjeno krivično djelo ili prekršaj, dužan je da nadležnom organu podnese prijavu za pokretanje postupka.

Član 75

Ako Poljoprivredni zadružni savez Republike Srpske na osnovu izvještaja o obavljenoj zadružnoj reviziji ocijeni da su ispunjeni uslovi za likvidaciju zadruge, podnosi sudu koji vodi registar prijavu za pokretanje postupka likvidacije zadruge.

XI – KAZNENE ODREDBE

Član 76

(1) Novčanom kaznom od 2.000 do 10.000 KM kazniće se za prekršaj zadruga:

a) ako obavlja djelatnost za koju nije registrovana i ne ispunjava propisane uslove, ili ako počne obavljanje djelatnosti, obavlja djelatnost ili mijenja uslove njenog obavljanja prije nego što nadležni organ donese rješenje da su ispunjeni uslovi u pogledu tehničke opremljenosti, zaštite na radu i zaštite i unapređivanja životne sredine, kao i drugi propisani uslovi (član 12.) i

b) ako se u roku predviđenom ovim zakonom ne podvrgne redovnoj zadružnoj reviziji (član 69. stav 2.).

(2) Za prekršaj iz stava 1. ovog člana kazniće se i odgovorno lice u zadruzi novčanom kaznom od 200 do 1.000 KM.

Član 77

(1) Novčanom kaznom od 2.000 do 10.000 KM kazniće se za prekršaj Poljoprivredni zadružni savez Republike Srpske ako ne obezbijedi zadružne revizije – redovne i vanredne, u rokovima utvrđenim članom 69. ovog zakona.

(2) Za prekršaj iz stava 1. ovog člana kazniće se i odgovorno lice u Poljoprivrednom zadružnom savezu Republike Srpske novčanom kaznom od 200 do 1.000 KM.

Član 78

(1) Novčanom kaznom od 1.000 do 5.000 KM kazniće se za prekršaj zadruga ako:

a) u svojoj firmi koristi oznaku: “poljoprivredna zadruga”, a nije osnovana i ne posluje u skladu sa ovim zakonom, ili ako je osnovana i posluje u skladu sa ovim zakonom, a u svojoj firmi ne koristi oznaku: “poljoprivredna zadruga” (član 14. stav 3.),

b) uredno ne vodi knjigu zadrugara (član 27. stav 1.) i

v) po isteku roka predviđenog ovim zakonom ne obavijesti sud kod kojeg je upisana u registar da se broj zadrugara smanjio ispod broja propisanog za osnivanje zadruge (član 60. stav 1. tačka e).

(2) Za prekršaj iz stava 1. ovog člana kazniće se i odgovorno lice u zadruzi, novčanom kaznom od 100 do 500 KM.

XII – PRELAZNE I ZAVRŠNE ODREDBE

Član 79

(1) Vlada će u roku od mjesec dana od dana stupanja na snagu ovog zakona formirati komisiju za utvrđivanje imovine u državnoj svojini u zadrugama, koju su zadruge dobile na korišćenje od bivših društvenopolitičkih zajednica po raznim osnovama i ovoj komisiji odrediti zadatke i rokove.

(2) Ministar će u roku od tri mjeseca od dana stupanja na snagu ovog zakona donijeti propise iz člana 69. stav 6. ovog zakona.

Član 80

(1) Postojeće zemljoradničke zadruge dužne su da svoju organizaciju, stanje imovine, djelatnost i opšte akte usklade sa odredbama ovog zakona u roku od godinu dana od dana stupanja na snagu ovog zakona.

(2) Ako je postupak osnivanja ili statusne promjene zadruge i zadružnog saveza, kao i postupak izbora organa i donošenja zadružnih pravila i drugih opštih akata zadruga, odnosno zadružnog saveza bio u toku na dan stupanja na snagu ovog zakona, završiće se po odredbama ovog zakona.

(3) Zadružni savez Republike Srpske dužan je da se preregistruje u Poljoprivredni zadružni savez Republike Srpske, koji je njegov pravni slijednik.

Član 81

Stupanjem na snagu ovog zakona prestaje da važi Zakon o zemljoradničkim zadrugama (“Službeni glasnik Republike Srpske”, broj 18/99).

Član 82

Ovaj zakon stupa na snagu osmog dana od dana objavljivanja u “Službenom glasniku Republike Srpske”.

Zakon o poljoprivredi Republike Srpske

ePravo.ba

31. Januara 2020.

ZAKON O POLjOPRIVREDI REPUBLIKE SRPSKE
(“Sl. glasnik RS”, br. 70/2006, 20/2007, 86/2007 i 71/2009)

I – OSNOVNE ODREDBE

Predmet zakona

Član 1

Ovim zakonom se uređuju ciljevi i mjere poljoprivredne politike, korisnici prava, porodično poljoprivredno gazdinstvo, institucionalna podrška u poljoprivredi, vođenje registara, praćenje i izvještavanje u poljoprivredi, te upravni i inspekcijski nadzor.

Značenje izraza

Član 2

Pojedini izrazi upotrijebljeni u smislu ovog zakona imaju sljedeće značenje:

– “poljoprivreda” je privredna djelatnost koja obuhvata biljnu i stočarsku proizvodnju i s njima povezane uslužne djelatnosti u skladu sa grupama iz standardne klasifikacije djelatnosti,

– “poljoprivredna politika” jeste skup mjera i aktivnosti koje preduzimaju nadležni organi u skladu sa ustavom i zakonom, kojima se postižu ciljevi poljoprivredne politike,

– “poljoprivredni proizvodi” jesu proizvodi biljne proizvodnje, stočarstva, ribarstva, te proizvodi primarne prerade,

– “poljoprivredno gazdinstvo” jeste proizvodna jedinica na kojoj privredno društvo, zemljoradnička zadruga, ustanova ili drugo pravno lice, preduzetnik ili poljoprivrednik obavlja poljoprivrednu proizvodnju,

– “porodično poljoprivredno gazdinstvo” jeste poljoprivredno gazdinstvo na kome fizičko lice – poljoprivrednik zajedno sa članovima svog domaćinstva obavlja poljoprivrednu proizvodnju,

– “nosilac porodičnog poljoprivrednog gazdinstva” jeste fizičko lice poljoprivrednik, koje obavlja poljoprivrednu proizvodnju i koje je upisano u Registar poljoprivrednih gazdinstava kao nosilac poljoprivrednog gazdinstva,

– “poljoprivrednik” je nosilac ili član porodičnog poljoprivrednog gazdinstva koji se bavi poljoprivrednom proizvodnjom,

– “institucionalna podrška” obuhvata djelovanje republičkih organa uprave, jedinica lokalne samouprave i ustanova iz oblasti poljoprivrede i ostvaruje se prvenstveno putem različitih oblika stručnog i interesnog povezivanja poljoprivrednih gazdinstava.

II – CILjEVI I MJERE POLjOPRIVREDNE POLITIKE I KORISNICI PRAVA

Ciljevi poljoprivredne politike

Član 3

U svrhu sprovođenja ekonomskih, prostornih, ekoloških i socijalnih uslova poljoprivrede, kao i njenog održivog razvoja, ciljevi poljoprivredne politike Republike Srpske su:

a) obezbjeđenje prehrambene sigurnosti stanovništva u što većoj mjeri domaćim poljoprivrednim proizvodima,

b) povećanje poljoprivredne proizvodnje i izvoza radi jačanja konkurentnosti na domaćem i svjetskom tržištu,

v) obezbjeđenje adekvatnog nivoa proizvodnje, snabdijevanje kvalitetnom hranom po cijenama prihvatljivim za potrošače,

g) obezbjeđenje adekvatnog životnog standarda poljoprivrednika korišćenjem savremenih tehničko-tehnoloških rješenja u proizvodnji, te obezbjeđenje stabilnog dohotka proizvođača,

d) razvoj i očuvanje ruralnih područja i ruralnih vrijednosti,

đ) racionalno korišćenje i očuvanje prirodnih resursa, zaštita okoline i unapređenje integralne i organske poljoprivrede.

Strategija razvoja poljoprivrede

Član 4

(1) Poljoprivredna politika se sprovodi prema Strategiji razvoja poljoprivrede Republike Srpske (u daljem tekstu: Poljoprivredna strategija).

(2) Poljoprivredna strategija predstavlja skup bazičnih principa kojom se utvrđuju ciljevi, mjere i instrumenti svih agrarnih politika.

(3) Ministarstvo poljoprivrede, šumarstva i vodoprivrede Republike Srpske (u daljem tekstu: Ministarstvo) utvrđuje i priprema osnovne elemente za izradu Poljoprivredne strategije.

(4) Ministar poljoprivrede, šumarstva i vodoprivrede Republike Srpske (u daljem tekstu: ministar) imenuje ekspertnu komisiju za izradu Poljoprivredne strategije, nakon čega se Poljoprivredna strategija upućuje na javnu stručnu raspravu i dostavlja na razmatranje Vladi Republike Srpske.

(5) Poljoprivrednu strategiju usvaja Narodna skupština Republike Srpske na period od deset godina, nakon čega Ministarstvo donosi Akcioni plan za realizaciju Poljoprivredne strategije.

Mjere poljoprivredne politike

Član 5

(1) Mjere poljoprivredne politike su ekonomske mjere koje Republika Srpska (u daljem tekstu: Republika) preduzima, a kojima se ostvaruju ciljevi poljoprivredne politike iz člana 3. ovog zakona.

(2) Mjere poljoprivredne politike s obzirom na područje djelovanja dijele se na:

a) mjere politike tržišta i cijena,

b) mjere strukturne politike,

v) mjere zemljišne politike,

g) mjere podsticanja u poljoprivredi.

(3) Mjere poljoprivredne politike moraju biti međusobno usklađene i moraju se sprovoditi prema načelu ravnopravnosti i neutralnosti.

1. Mjere politike tržišta i cijena

Član 6

(1) Politikom tržišta i cijena se utiče na stabilnost domaćeg tržišta poljoprivrednih proizvoda, uz istovremeno jačanje konkurentnosti poljoprivrede u Republici, kao i na sprovođenje obaveza u skladu sa međunarodnim trgovinskim sporazumima.

(2) Mjere politike tržišta i cijena su:

a) propisane cijene,

b) intervencije na domaćem tržištu,

v) mjere podsticanja prodaje i potrošnje.

Propisane cijene

Član 7

(1) Propisane cijene u skladu sa ovim zakonom su: garantovane, orijentacione i uvozna prag-cijena.

(2) Garantovana cijena je najniža cijena koja može biti plaćena za poljoprivredne proizvode i odnosi se na proizvode kupljene iz primarne poljoprivredne proizvodnje, radi dalje prodaje ili prerade, ili prodaje na stranom tržištu.

(3) Orijentaciona cijena je ciljna cijena, koja predstavlja osnovu za aktiviranje mehanizama mjera ekonomske politike, radi uspostavljanja i održavanja tržišnih cijena određenih proizvoda oko tog ciljnog nivoa, odnosno radi ostvarivanja ekonomske zaštite proizvođača i potrošača tih proizvoda.

(4) Uvozna prag-cijena je najniži granični nivo cijena određenih poljoprivredno-prehrambenih proizvoda uvoznog porijekla, kojom se obezbjeđuje da stabilnost domaćeg tržišta ne bude ugrožena uvozom tih proizvoda po cijenama nižim od prag-cijene.

(5) Propisane cijene iz stava 1. ovog člana utvrđuje Vlada Republike Srpske na prijedlog Ministarstva.

Intervencije na domaćem tržištu

Član 8

(1) Mjere intervencije na domaćem tržištu sprovode se izuzetno i u cilju sprečavanja većih poremećaja u ponudi i potražnji na domaćem tržištu, te stabilizacije cijena poljoprivrednih proizvoda.

(2) Vlada Republike Srpske može na prijedlog Ministarstva uvesti sljedeće mjere intervencije:

a) interventnu kupovinu i prodaju poljoprivrednih proizvoda,

b) povlačenje poljoprivrednih proizvoda sa domaćeg tržišta,

v) podršku skladištenju poljoprivrednih proizvoda.

(3) Sprovođenje mjera iz stava 2. ovog člana vrši se preko Direkcije za robne rezerve Republike Srpske.

Interventna kupovina i prodaja poljoprivrednih proizvoda

Član 9

(1) Interventna kupovina poljoprivrednih proizvoda podrazumijeva kupovinu poljoprivrednih proizvoda po garantovanim cijenama i sprovodi se na način da se od poljoprivrednih gazdinstava otkupe svi ponuđeni proizvodi za koje je utvrđena garantovana cijena i na taj način spriječi da otkupna cijena određenog proizvoda bude ispod nivoa garantovane cijene.

(2) Interventna prodaja poljoprivrednih proizvoda podrazumijeva prodaju poljoprivrednih proizvoda otkupljenih po garantovanim cijenama u cilju stvaranja veće ponude na domaćem tržištu koja će dovesti do toga da se cijene poljoprivrednih proizvoda vrate u okviru željenog cjenovnog područja između orijentacione i garantovane cijene.

Povlačenje poljoprivrednih proizvoda sa domaćeg tržišta

Član 10

(1) Povlačenje poljoprivrednih proizvoda sa domaćeg tržišta je mjera koja podrazumijeva sprovođenje aktivnosti koje će omogućiti da se otkupljeni proizvodi kasnije ne pojavljuju na domaćem ili inotržištu u jednakom obliku, već kao prerađeni, dorađeni proizvodi ili pretvoreni u neprehrambene proizvode.

(2) Mjera iz stava 1. ovog člana može se sprovesti na način da se povučeni (otkupljeni) proizvodi unište u cilju uravnoteženja cijena.

Podrška skladištenju poljoprivrednih proizvoda

Član 11

Podrška skladištenju poljoprivrednih proizvoda je mjera koja ima za cilj održavanje ravnoteže u ponudi i potražnji određenih poljoprivrednih proizvoda na domaćem tržištu, odnosno održavanje cijene poljoprivrednih proizvoda na način da se subvencira dio troškova skladištenja.

Mjere podsticanja prodaje i potrošnje

Član 12

(1) Mjere podsticanja prodaje i potrošnje donose se radi jačanja konkurentnosti domaće poljoprivrede i podsticanja potrošnje domaćih poljoprivrednih proizvoda.

(2) Vlada Republike Srpske može na prijedlog Ministarstva radi podsticanja prodaje i potrošnje poljoprivrednih proizvoda uvesti sljedeće mjere:

a) unapređenje prodaje i poboljšanje kvaliteta,

b) podrška pripremi proizvoda za tržište,

v) podrška potrošnji.

2. Mjere strukturne politike

Član 13

(1) Mjere strukturne politike čini skup mjera kojima se podstiče efikasnost poljoprivredne proizvodnje radi obezbjeđenja stabilnog dohotka i zadovoljavajućeg standarda poljoprivrednika na seoskom području te ravnomjeran razvoj poljoprivrednih regija i seoskih područja.

(2) Mjere strukturne politike su podrška:

a) područjima sa težim uslovima privređivanja u poljoprivredi,

b) razvoju poljoprivrede koja ne zagađuje prirodnu okolinu i osigurava očuvanje biodiverziteta,

v) investicijama u poljoprivredna gazdinstva,

g) stručnom osposobljavanju za rad u poljoprivredi,

d) mladim poljoprivrednim proizvođačima,

đ) regionalnom razvoju poljoprivrede,

e) dopunskim aktivnostima na poljoprivrednim gazdinstvima,

ž) podrška organizovanosti poljoprivrednika,

z) podrška sistemu protivgradne zaštite i drugim mjerama zaštite usjeva.

Podrška područjima sa težim uslovima privređivanja

Član 14

(1) Podrška područjima sa težim uslovima privređivanja u poljoprivredi podrazumijeva pravo na podsticajna sredstva, da bi se u tim područjima održala poljoprivredna proizvodnja i odnosi se na:

a) brdsko-planinska područja i

b) područja nepovoljnih pedoloških i hidroloških obilježja.

(2) Podrškom iz stava 1. ovog člana obezbjeđuje se odgovarajući nivo dohotka i životnog standarda poljoprivrednim gazdinstvima sa tih područja, te poboljšava njihov ekonomski položaj i smanjuje depopulacija.

(3) Propis kojim se utvrđuju područja iz stava 1. ovog člana donosi Vlada Republike Srpske na prijedlog Ministarstva.

Podrška razvoju poljoprivrede koja ne zagađuje prirodnu okolinu

Član 15

Podrška razvoju poljoprivrede koja ne zagađuje prirodnu okolinu i osigurava očuvanje biodiverziteta namijenjena je:

a) podsticajima integralne i organske poljoprivredne proizvodnje koja brine o zaštiti prirodnih resursa kao što su poljoprivredno zemljište i voda kao i o životnoj okolini uopšte,

b) očuvanju životne sredine ugroženih područja i sprečavanju nastanka neplodnih, neobrađenih i neodržavanih poljoprivrednih površina na poljoprivrednim gazdinstvima,

v) očuvanju biodiverziteta ekoloških sistema.

(2) Ministar donosi pravilnik o integralnoj poljoprivrednoj proizvodnji.

Podrška investicijama u poljoprivredna gazdinstva

Član 16

(1) Podrška investicijama u poljoprivredna gazdinstva namijenjena je za:

a) izgradnju sistema za navodnjavanje,

b) podizanje višegodišnjih zasada u voćarstvu i vinogradarstvu,

v) podizanje protivgradne mreže u voćarstvu i vinogradarstvu,

g) uređenje zemljišta i ukrupnjavanje posjeda,

d) izgradnju i opremanje u stočarskoj proizvodnji,

đ) rekonstrukciju postojećih i izgradnju novih ribnjaka,

e) nabavku mehanizacije i opreme za poljoprivredu,

ž) ulaganja u poljoprivredno-prehrambenu proizvodnju (oprema, građevinski objekti i drugo),

z) unapređenje organske i integralne proizvodnje.

(2) Podrška investicijama u poljoprivredna gazdinstva ima za cilj:

a) smanjenje proizvodnih troškova,

b) povećanje obima proizvodnje i poboljšanje kvaliteta poljoprivredno-prehrambenih proizvoda.

Podrška stručnom osposobljavanju зa rad u poljoprivredi

Član 17

(1) Podrška stručnom osposobljavanju za rad u poljoprivredi namijenjena je omogućavanju sticanja dodatnih znanja i vještina koja su neophodna za ekonomski uspješnije i kvalitetnije upravljanje poljoprivrednim gazdinstvima, kroz organizovanje posebnih oblika obrazovanja i obuke poljoprivrednika.

(2) Posebne oblike obrazovanja i obuke poljoprivrednika mogu organizovati institucije koje imaju ovlašćenje Mинистaрствa za tu djelatnost.

(3) Način organizovanja posebnih oblika obrazovanja i obuke poljoprivrednika, kao i kriterijume koje treba da ispunjavaju institucije za obavljanje te djelatnosti utvrđuje Mинистaрствo.

Podrška mladim poljoprivrednicima

Član 18

(1) Podrška mladim poljoprivrednicima namijenjena je onim poljoprivrednicima koji nisu stariji od 40 godina radi poboljšanja starosne i obrazovne strukture poljoprivrednika na poljoprivrednom gazdinstvu.

(2) Podrška mladim poljoprivrednicima sprovodi se kroz davanje posebnih olakšica i stimulacija za investicije u ruralnim područjima, što će se definisati posebnim propisom Vlade Republike Srpske na prijedlog Mинистaрствa.

Podrška regionalnom razvoju poljoprivrede

Član 19

(1) Podrška regionalnom razvoju poljoprivrede usmjerena je na podsticanje određene poljoprivredne proizvodnje u pojedinim regijama, a za koju postoje povoljni uslovi i odgovarajuća proizvodna konkurentnost.

(2) Propis kojim se utvrđuju poljoprivredne regije, sa listom poljoprivrednih proizvoda koji imaju proizvodnu konkurentnost u pojedinim regijama donosi Vlada Republike Srpske na prijedlog Mинистaрствa.

Podrška dopunskim aktivnostima na poljoprivrednim gazdinstvima

Član 20

Podrška dopunskim aktivnostima na poljoprivrednom gazdinstvu namijenjena je za proizvodnju tradicionalnih proizvoda sa sela i širenju seoskog turizma i ekoseoskog turizma, preradu primarnih poljoprivrednih proizvoda u proizvode veće dodatne vrijednosti, kao i za direktnu prodaju poljoprivrednih proizvoda i druge aktivnosti kojima se može ostvariti veći dohodak na poljoprivrednom gazdinstvu.

Sprovođenje mjera strukturne politike

Član 21

Mjeрe strukturne politike sprovode se prema Programu upotrebe sredstava za podsticanje razvoja poljoprivrede i sela, koji se donosi za svaku budžetsku godinu.

Mjere strukturne politike jedinica lokalne samouprave

Član 22

(1) Jedinice lokalne samouprave mogu propisati dodatne mjere strukturne politike za svoja područja u skladu sa poljoprivrednom strategijom.

(2) Novčane podrške iz stava 1. ovog člana obezbjeđuju se u budžetima jedinica lokalne samouprave.

3. Mjere zemljišne politike

Član 23

(1) Mjeрe zemljišne politike čini skup mjera kojima se utiče na uređenje, racionalno korišćenje i zaštitu poljoprivrednog zemljišta kao dobra od opšteg interesa za Republiku, a u skladu sa važećim propisima.

(2) Mjeрe zemljišne politike su:

a) donošenje programa uređenja poljoprivrednog zemljišta,

b) uređenje zemljišnog monitoringa, odnosno praćenje stanja promjene na zemljištu i u zemljištu,

v) zaštita poljoprivrednog zemljišta od neracionalnog korišćenja, kontaminacije, degradacije i destrukcije,

g) zaštita zemljišta od erozije,

d) unapređenje upravljanja poljoprivrednim zemljištem,

đ) uspostavljanje sistema kontrole plodnosti zemljišta,

e) utvrđivanje prava i način korišćenja i raspolaganja zemljištem u svojini Republike.

Mjere zemljišne politike

Član 24

Mjeрe zemljišne politike iz člana 23. ovog zakona uređene su Zakonom o poljoprivrednom zemljištu.

4. Mjere podsticanja u poljoprivredi

Član 25

(1) Mjeрe podsticanja u poljoprivredi su podsticajna sredstva iz budžeta Republike Srpske koja imaju za cilj podsticanje poljoprivredne proizvodnje i razvoj sela.

(2) Mjeрe podsticanja u poljoprivredi sprovode se u skladu sa Poljoprivrednom strategijom i ovim zakonom, do iznosa sredstava planiranih budžetom Republike Srpske za te namjene, za određenu fiskalnu godinu.

Korisnici podsticajnih sredstava i drugih oblika podrške u poljoprivredi

Član 26

(1) Pravo na podsticajna sredstava i druge oblike podrške u poljoprivredi (u daljem tekstu: korisnici prava) imaju poljoprivredna gazdinstva u Republici Srpskoj koja su upisana u registar poljoprivrednih gazdinstava, kao i jedinice lokalne samouprave i mjesne zajednice i drugi subjekti kao korisnici sredstava za podsticanje razvoja poljoprivrede i seoskih подручja.

(2) Korisnici prava ostvaruju pravo na korišćenje podsticajnih sredstva na osnovu zahtjeva u skladu sa ovim zakonom i drugim propisom.

(3) Korisnici prava su dužni namjenski koristiti podsticajna sredstva i druge oblike podrške u poljoprivredi.

(4) Korisnik prava je dužan vratiti podsticajna sredstva ostvarena na osnovu netačno navedenih podataka ili ako ih nenamjenski utroši, zajedno sa zateznom kamatom u roku od 30 dana od dana donošenja rješenja kojim nadležni inspektor naloži korisniku povrat sredstava.

(5) U slučaju iz stava 4. ovog člana korisnik prava može podnijeti novi zahtjev za ostvarivanje prava iz stava 1. ovog člana po isteku dvije godine, računajući od dana povrata podsticajnih sredstava, zajedno sa kamatom.

(6) Korisnici prava moraju čuvati dokumentaciju na osnovu koje su ostvarili podsticajna sredstva najmanje tri godine od dana dobijanja podsticajnih sredstava.

(7) Ministarstvo vodi evidenciju korisnika prava na podsticajna sredstva.

III – PORODIČNO POLjOPRIVREDNO GAZDINSTVO

Osnovna odredba

Član 27

(1) Porodično poljoprivredno gazdinstvo je osnovni oblik proizvodnog organizovanja u poljoprivredi.

(2) Porodična poljoprivredna gazdinstva kao korisnici mjera poljoprivredne politike razvrstavaju se na komercijalna i nekomercijalna poljoprivredna gazdinstva na osnovu sljedećihhttps://www.anwalt-bih.de kriterijuma:

a) korišćenja poljoprivrednih površina,

b) radne aktivnosti u poljoprivredi,

v) vrste poljoprivredne proizvodnje,

g) vrijednosti ostvarene prodajom poljoprivrednih proizvoda i

d) dohotka gazdinstva.

(3) Ministar donosi pravilnik kojim propisuje način razvrstavanja porodičnih poljoprivrednih gazdinstava na komercijalna i nekomercijalna, na osnovu kriterijuma iz stava 2. ovog člana.

Upis porodičnih poljoprivrednih gazdinstava u registar

Član 28

Porodična poljoprivredna gazdinstva ostvaruju pravo na podsticajna sredstva u poljoprivredi pod uslovom da su upisana u registar poljoprivrednih gazdinstava.

Pravo porodičnog poljoprivrednog gazdinstva na penzijsko i zdravstveno osiguranje

Član 29

(1) Porodično poljoprivredno gazdinstvo ima pravo na penzijsko i zdravstveno osiguranje u skladu sa važećim zakonskim propisima koji regulišu ovu oblast.

(2) Ukoliko ispunjava uslove utvrđene zakonskim propisima iz stava 1. ovog člana, nosilac porodičnog poljoprivrednog gazdinstva je dužan osigurati sebe i članove svoje porodice koji obavljaju poljoprivrednu djelatnost.

(3) Porodično poljoprivredno gazdinstvo može imati zaposlene radnike koji nisu članovi porodice, za koje je nosilac porodičnog poljoprivrednog gazdinstva obavezan obezbijediti plaćanje svih doprinosa i poreza u skladu sa Zakonom.

IV – INSTITUCIONALNA PODRŠKA U POLjOPRIVREDI

Ustanove za pružanje usluga u poljoprivredi

Član 30

(1) Institucionalna podrška obuhvata djelovanje republičkih organa uprave i organa lokalne samouprave, ustanova za pružanje usluga u poljoprivredi, te različitih oblika stručnog i interesnog povezivanja poljoprivrednih gazdinstava u oblasti poljoprivrede.

(2) Ustanove za pružanje usluga u poljoprivredi su ovlašćena pravna lica koja na osnovu zakona imaju javna ovlašćenja, te obavljaju stručne i upravne poslove, koji se odnose na stručne usluge u poljoprivredi, uzgojno-selekcijski i reprodukcioni rad u stočarstvu, sjemenarstvu i rasadničarstvu, zaštitu bilja, zaštitu zdravlja domaćih životinja, vinogradarstvo, voćarstvo, povrtlarstvo, poljoprivredno zemljište i drugo.

(3) Ustanove iz stava 2. ovog člana na osnovu ovog zakona i drugih važećih zakonskih propisa osniva Vlada Republike Srpske.

Komorsko organizovanje agronoma

Član 31

(1) Stručno-tehničke i kontrolne poslove koji se odnose na uspostavljanje jedinstvenog sistema za sva agrarna plaćanja obavlja Agencija za agrarna plaćanja kao republička upravna organizacija u sastavu Ministarstva.

(2) Agencija za agrarna plaćanja obavlja stručne i druge poslove koji se odnose na: uspostavljanje jedinstvenog sistema za sva agrarna plaćanja, uspostavljanje integrisanog sistema kontrole svih plaćanja, uspostavljanje sopstvenog računovodstvenog sistema, obezbjeđenje transparentnosti svih mjera podrške i isplata, usklađivanje procedura u vezi sa agrarnim plaćanjima sa procedurama i pravilima Evropske unije što podrazumijeva trošenje domaćih sredstava, ali i sredstava od međunarodnih finansijskih institucija, uspostavljanje sistema uvezivanja sa registrima i drugim evidencijama koje se vode u Ministarstvu poljoprivrede, šumarstva i vodoprivrede: stvaranje tehničkog okvira za primjenu sistema jedinstvenog broja i sistema odlaganja podataka, saradnju sa drugim organima i organizacijama u pogledu razmjene procedura i podataka, evidentiranje i računsku obradu zahtjeva, isplatu zahtjeva korisnicima po osnovu ostvarenog prava na podsticajna sredstva, čuvanje i arhiviranje svih dokumenata, vođenje evidencije o dodijeljenim podsticajnim sredstvima, monitoring i dostavljanje izvještaja i analiza Ministarstvu, osposobljavanje kadrova da bi se osigurala jednistvena primjena procedura i kvalitetno sprovođenje mjera, obavljanje i drugih poslova u skladu sa zakonom i drugim propisima.

Osnivanje i sastav Savjeta za agrarnu politiku

Član 32

(1) U cilju utvrđivanja poljoprivredne politike i praćenja razvoja poljoprivrede i sela, Vlada Republike Srpske na prijedlog Ministarstva osniva Savjet za agrarnu politiku, kao stručno i savjetodavno tijelo Vlade.

(2) Savjet za agrarnu politiku sastoji se od devet članova, a čine ga istaknuti naučni i stručni radnici, specijaliste za pojedine oblasti poljoprivredne proizvodnje i agrarne politike.

(3) Mandat Savjeta za agrarnu politiku je četiri godine.

Zadaci Savjeta

Član 33

(1) Zadaci Savjeta za agrarnu politiku su:

a) praćenje izrade i sprovođenja poljoprivredne strategije,

b) praćenje izrade i davanja mišljenja o godišnjem izvještaju o stanju u poljoprivredi,

v) davanje mišljenja o nacrtima i prijedlozima propisa i međunarodnih sporazuma iz oblasti poljoprivrede.

(2) Savjet za agrarnu politiku donosi Poslovnik o radu.

(3) Administrativno-tehničke poslove za rad Savjeta za agrarnu politiku obezbjeđuje Ministarstvo.

Poljoprivredna savjetodavna djelatnost

Član 34

Poljoprivredna savjetodavna djelatnost obuhvata:

a) davanje stručnih savjeta za poljoprivrednu proizvodnju,

b) primjenu novih tehnologija i tehnika,

v) primjenu naučnih dostignuća,

g) izradu programa racionalnog korišćenja zemljišta,

d) osposobljavanje za vođenje knjigovodstva i izradu kalkulacija proizvodnje na porodičnim poljoprivrednim gazdinstvima,

đ) očuvanje ekološke ravnoteže,

e) unapređenje seoskog turizma i dopunskih djelatnosti na poljoprivrednom gazdinstvu,

ž) pomoć u osnivanju različitih oblika udruživanja poljoprivrednika.

Obavljanje poljoprivredne savjetodavne djelatnosti

Član 35

(1) Poljoprivredna savjetodavna djelatnost se obavlja u javnim i privatnim poljoprivrednim savjetodavnim službama.

(2) Osnovni zadatak poljoprivrednih savjetodavnih službi je tehničko-tehnološko unapređenje poljoprivrednih gazdinstava radi povećanja dobiti od poljoprivredne djelatnosti i dopunskih djelatnosti na gazdinstvima.

Organizovanje poljoprivrednih savjetodavnih službi

Član 36

(1) Javne poljoprivredne savjetodavne službe organizuju se kao agencije ili uprave, koje osniva Vlada Republike Srpske.

(2) Sredstva za rad javnih poljoprivrednih savjetodavnih službi obezbjeđuju se u budžetu Republike Srpske i iz vlastitih izvora koje javne poljoprivredne savjetodavne službe ostvaruju svojim radom.

(3) Nadzor nad radom poljoprivrednih savjetodavnih službi vrši Ministarstvo.

(4) Privatnu poljoprivrednu savjetodavnu službu mogu obavljati fizička i pravna lica koja su registrovana za obavljanje takve djelatnosti i koja ispunjavaju uslove koje propisuje Ministarstvo.

Zaštita i predstavljanje interesa poljoprivrednih gazdinstava

Član 37

Zaštita, unapređenje i predstavljanje interesa poljoprivrednih gazdinstva i poljoprivrednika ostvaruje se u udruženjima i grupacijama koja se osnivaju u okviru Privredne komore Republike Srpske, kao i ostalim udruženjima, asocijacijama i grupacijama koje osnivaju poljoprivrednici na području Republike.

Poljoprivredni informacioni centar

Član 38

(1) Poljoprivredni informacioni centar je informativni sistem Ministarstva koji vrši sljedeće poslove:

a) prikupljanje i sistematizaciju podataka, informacija i propisanih evidencija iz djelokruga organa uprave, ustanova i slično, a koji su od značaja za poljoprivredu,

b) prikupljanje, obradu podataka i informacija za potrebe izvještavanja u poljoprivredi,

v) prikupljanje i objavljivanje opštih podataka i svih vrsta informacija u poljoprivredi za javnu upotrebu,

g) prikupljanje i objavljivanje tržišnih cijena poljoprivrednih i prehrambenih proizvoda na području Republike Srpske i Bosne i Hercegovine,

d) razmjenu podataka i informacija sa nadležnim institucijama, ustanovama i službama drugih zemalja u poljoprivredi.

(2) Poslovi poljoprivrednog informacionog centra iz stava 1. ovog člana ne odnose se na poslove iz djelokruga Republičkog zavoda za statistiku.

(3) Ministar propisuje organizaciju poljoprivrednog informacionog centra, kao i sadržaj i način prikupljanja informacija iz stava 1. ovog člana.

V – VOĐENjE REGISTARA, PRAĆENjE I IZVJEŠTAVANjE U POLjOPRIVREDI

Registri i evidencije u poljoprivredi

Član 39

(1) U cilju sprovođenja mjera za podsticanje razvoja poljoprivredne proizvodnje, kao i za potrebe planiranja i analize u poljoprivredi, uspostavljaju se sljedeći registri i evidencije u poljoprivredi:

a) registar poljoprivrednih gazdinstava,

b) registar višegodišnjih zasada (voćnjaci, vinogradi i dr.),

v) registar proizvođača sjemena i sadnog materijala,

g) registar uzgajivača životinja,

d) registar proizvođača duvana,

đ) registar proizvođača integralne proizvodnje,

e) registar proizvođača organske proizvodnje,

ž) evidencija o podsticajnim sredstvima u poljoprivredi,

z) evidencija upotrebe poljoprivrednog zemljišta,

i) evidencija područja sa težim uslovima proizvodnje u poljoprivredi,

j) pedološke osnove zemljišta.

(2) Pored navedenih registara i evidencija iz stava 1. ovog člana, mogu se formirati i voditi i drugi registri i evidencije u poljoprivredi ukoliko je to predviđeno ovim zakonom ili drugim važećim propisom.

Upis u registar poljoprivrednih gazdinstava

Član 40

(1) U registar poljoprivrednih gazdinstava upisuju se privredna društva, zadruge, druga pravna lica kao što su ustanove, škole, manastiri, crkve i druge organizacije, preduzetnici i poljoprivrednici koji obavljaju poljoprivrednu proizvodnju.

(2) Upis u registar i vođenje registra poljoprivrednih gazdinstava obavlja Agencija za posredničke, informatičke i finansijske usluge.

(3) Agencija za posredničke, informatičke i finansijske usluge dostavlja Ministarstvu i lokalnim zajednicama kojim registrovana gazdinstva pripadaju podatke o poljoprivrednim gazdinstvima upisanim u registar u roku od osam dana od dana izvršenog upisa.

(4) Visinu troškova neophodnih za sprovođenje postupka registracije poljoprivrednih gazdinstava utvrđuje Vlada Republike Srpske, na prijedlog Ministarstva.

(5) Ministarstvo vodi jedinstveni registar poljoprivrednih gazdinstava na nivou Republike.

Upis u druge registre i evidencije

Član 41

(1) U druge registre i evidencije iz člana 39. ovog zakona, izuzev registra poljoprivrednih gazdinstava upisuju se preduzeća, odnosno druga pravna i fizička lica i preduzetnici koji se bave poljoprivrednom proizvodnjom, a čija je obaveza upisa u te registre i evidencije utvrđena drugim važećim zakonskim propisima.

(2) Upis u ostale registre i evidencije iz stava 1. ovog člana obavlja Ministarstvo.

Osnov za vođenje i način upisa u registre i evidencije

Član 42

(1) Osnov za vođenje registara i evidencija, te njihovih povezivanja je matični identifikacioni broj koji je obavezan za sve registre i evidencije iz člana 39. stav 1. ovog zakona.

(2) Uslove i način upisa u registar poljoprivrednih gazdinstava propisuje Vlada Republike Srpske podzakonskim aktom.

(3) Upis u ostale registre i evidencije iz člana 39. ovog zakona obavlja se prema propisima koje Mинистaрствo donosi na osnovu drugih važećih zakonskih propisa kojima je utvrđena ova obaveza.

(4) Registri navedeni u članu 39. stav 1. ovog zakona ne odnose se na statističke registre koje vodi Republički zavod za statistiku.

Poljoprivredno knjigovodstvo

Član 43

(1) Mинистaрствo vodi sistem poljoprivrednih knjigovodstvenih podataka (u daljem tekstu: poljoprivredno knjigovodstvo) radi praćenja nivoa prihoda i troškova registrovanih poljoprivrednih gazdinstava, ocjenjivanja efikasnosti poljoprivredne proizvodnje i analiziranja mjera poljoprivredne politike na tim gazdinstvima.

(2) Vrstu, obim i način prikupljanja knjigovodstvenih podataka propisuje ministar.

(3) Poslove vođenja Poljoprivrednog knjigovodstva Mинистaрствo može povjeriti poljoprivredno obrazovnim, naučnim i stručnim institucijama, ustanovama i drugim organizacijama koje odredi Mинистaрствo.

Godišnji izvještaj o stanju u poljoprivredi

Član 44

(1) Radi sistemskog praćenja stanja u poljoprivredi Mинистaрствo izrađuje godišnji izvještaj o stanju u poljoprivredi u prethodnoj kalendarskoj godini i dostavlja ga Vladi Republike Srpske na utvrđivanje najkasnije do 31. januara, a Vlada Republike Srpske dostavlja izvještaj Narodnoj skupštini Republike Srpske na usvajanje najkasnije do 28. februara tekuće godine.

(2) Godišnji izvještaj o stanju u poljoprivredi sadrži ocjenu stanja i privrednog položaja poljoprivrede, sprovedene mjere poljoprivredne politike u prethodnoj godini, te prijedlog i način sprovođenja mjera poljoprivredne politike za naredni period.

VI – UPRAVNI I ИНСПEKЦИJСKИ NADZOR

Osnovna odredba

Član 45

(1) Upravni nadzor nad sprovođenjem ovog zakona i propisa donesenih na osnovu njega, kao i upravni nadzor nad institucijama, ustanovama i organizacijama koje obavljaju poslove određene ovim zakonom vrši Mинистaрствo.

(2) Inspekcijski nadzor nad sprovođenjem ovog zakona i propisa donesenih na osnovu njega obavlja poljoprivredna inspekcija (u daljem tekstu: poljoprivredni inspektor).

Ovlašćenja poljoprivrednog inspektora

Član 46

U vršenju nadzora nad sprovođenjem ovog zakona i propisa donesenih na osnovu njega poljoprivredni inspektor je ovlašćen i dužan:

a) vršiti kontrolu poljoprivrednog zemljišta, zasada, stoke, poslovnih i proizvodnih prostora, objekata, uređaja, robe i poslovne dokumentacije fizičkih i pravnih lica koja se bave poljoprivrednom proizvodnjom, a u vezi sa sprovođenjem mjera poljoprivredne politike,

b) pregledati dokumentaciju korisnika prava koja se odnosi na ostvarivanje prava na podsticajna sredstva,

v) obavljati kontrolu da li korisnik prava na podsticajna sredstva ispunjava uslove za ostvarivanje tog prava,

g) utvrđivati nezakonito dobijanje ili nenamjensku upotrebu podsticajnih sredstava,

d) naređivati korisniku prava povrat podsticajnih sredstava u slučaju nezakonitog dobijanja ili nenamjenske upotrebe podsticajnih sredstava,

đ) prikupljati podatke i obavještenja od odgovornih i drugih lica i saslušavati svjedoke i vještake, kada je to potrebno, za uspješno vršenje njegovih poslova,

e) izvještavati nadležne organe o uočenim nepravilnostima i tražiti sprovođenje određenih postupaka ako sam nije ovlašćen za direktno postupanje,

ž) preduzimati druge radnje i mjere za koje je ovlašćen zakonom i drugim propisom.

Posebna ovlašćenja poljoprivrednog inspektora

Član 47

Kada utvrdi da je povrijeđen ovaj zakon ili drugi propis donesen na osnovu njega, poljoprivredni inspektor ima obavezu i ovlašćenje:

a) narediti preduzimanje odgovarajućih mjera i radnji radi otklanjanja utvrđenih nepravilnosti ili nedostataka u roku koji odredi,

b) narediti da se dostave potrebna dokumentacija i podaci u roku koji odredi,

v) narediti privremeno oduzimanje dokumentacije, opreme i drugih sredstava rada,

g) preduzeti radnje uzorkovanja, pregleda i ispitivanja proizvoda u cilju provjere usaglašenosti sa propisima,

d) podnijeti prijavu nadležnom organu za učinjeno krivično djelo,

đ) podnijeti zahtjev za pokretanje prekršajnog postupka,

e) obavijestiti o potrebi preduzimanja određenih mjera i radnji drugi nadležni organ za vršenje inspekcijskog nadzora,

ž) preduzimati druge mjere i radnje za koje je zakonom i drugim propisom ovlašćen.

Obaveza lica koja podliježu nadzoru

Član 48

(1) Pravna i fizička lica koja podliježu nadzoru dužna su omogućiti poljoprivrednom inspektoru nesmetan pristup da izvrši nadzor, dati mu potrebna obavještenja i staviti na uvid isprave, odnosno podatke potrebne za vršenje nadzora.

(2) Pravna i fizička lica iz stava 1. ovog člana dužna su, na zahtjev poljoprivrednog inspektora u određenom roku dostaviti i pripremiti podatke i traženu poslovnu dokumentaciju, kao i druge isprave potrebne za utvrđivanje činjeničnog stanja u započetom nadzoru.

(3) Poljoprivredni inspektor može od subjekata nad kojim se vrši nadzor, nakon obavljenog nadzora, zatražiti izvršenje pojedine radnje u postupku radi potpunog utvrđivanja činjeničnog stanja i odrediti rok izvršenja te radnje.

Rješenje poljoprivrednog inspektora

Član 49

(1) Za mjere i radnje iz člana 47. ovog zakona poljoprivredni inspektor donosi rješenje.

(2) Izuzetno od stava 1. ovog člana poljoprivredni inspektor može mjere i radnje iz člana 47. ovog zakona narediti u zapisniku o izvršenom inspekcijskom pregledu, odnosno usmenim rješenjem, kada ocijeni da se na taj način otklanja neposredna opasnost po život i zdravlje ljudi i životinja ili imovinu veće vrijednosti i kada je to u javnom interesu.

(3) U slučaju postupanja poljoprivrednog inspektora u smislu stava 2. ovog člana, poljoprivredni inspektor je dužan, u roku od tri dana, donijeti rješenje u pismenoj formi.

Privremeno oduzimanje pojedinih predmeta nadzora

Član 50

(1) U obavljanju inspekcijskog nadzora poljoprivredni inspektor može odrediti mjeru oduzimanja pojedinih predmeta nadzora koji mogu poslužiti kao dokaz ili koji su upotrijebljeni, namijenjeni ili nastali u vršenju nezakonitih radnji. U tom slučaju je obavezan odrediti mjesto i način čuvanja tih predmeta.

(2) Poljoprivredni inspektor je dužan osigurati uslove za oduzimanje, čuvanje i održavanje privremeno oduzetih predmeta do predaje tih predmeta nadležnom organu koji vodi postupak.

(3) O privremeno oduzetim predmetima iz stava 1. ovog člana poljoprivredni inspektor izdaje potvrdu.

Žalba na rješenje poljoprivrednog inspektora

Član 51

(1) Protiv rješenja poljoprivrednog inspektora može se izjaviti žalba resornom ministarstvu u roku od osam dana od dana prijema rješenja.

(2) Žalba izjavljena na rješenje iz stava 1. ovog člana odgađa izvršenje rješenja, osim ako zakonom nije drugačije određeno.

(3) Protiv rješenja donesenog po žalbi može se pokrenuti upravni spor.

VII – KAZNENE ODREDBE

Prekršaji

Član 52

(1) Novčanom kaznom u iznosu od 10.000,00 do 30.000,00 KM kazniće se za prekršaj pravno lice ili preduzetnik – korisnik prava ako:

a) u namjeri da ostvari novčana sredstva i druge oblike podrške prema odredbama ovog zakona prilikom podnošenja zahtjeva da netačne podatke,

b) nenamjenski koristi dobijena novčana sredstva,

v) ne omogući sprovođenje nadzora nadležnom poljoprivrednom inspektoru na način i u rokovima određenim članom 48. ovog zakona,

g) ne čuva dokumentaciju na osnovu koje je ostvareno pravo na podsticajna sredstva u skladu sa članom 26. stav 6. ovog zakona.

(2) Novčanom kaznom u iznosu od 2.000,00 do 6.000,00 KM kazniće se i odgovorno lice u pravnom licu za prekršaje iz stava 1. ovog člana.

Član 53

Novčanom kaznom u iznosu od 1.000,00 KM do 3.000,00 KM kazniće se za prekršaj fizičko lice – korisnik prava ako:

a) u namjeri da ostvari novčana sredstva i druge oblike podrške prema odredbama ovog zakona prilikom podnošenja zahtjeva da netačne podatke,

b) nenamjenski koristi dobijena novčana sredstva,

v) ne omogući sprovođenje nadzora nadležnom poljoprivrednom inspektoru na način i u rokovima određenim članom 48. ovog zakona.

VIII – PRELAZNE I ZAVRŠNE ODREDBE

Rokovi za donošenje podzakonskih propisa

Član 54

Ministarstvo je obavezno da u roku od dvije godine od dana stupanja na snagu ovog zakona organizuje sistem poljoprivrednog knjigovodstva iz člana 43. ovog zakona.

Član 54a.

(1) Agencija za agrarna plaćanja počeće sa radom najkasnije do 31. decembra 2009. godine.

(2) Do početka rada Agencije za agrarna plaćanja, neophodne poslove iz njene nadležnosti obavljaće Ministarstvo.

Član 55

Vlada Republike Srpske će osnovati Savjet za agrarnu politiku u roku od tri mjeseca od dana stupanja na snagu ovog zakona.

Član 56

(1) Vlada Republike Srpske će u roku od tri mjeseca od dana stupanja na snagu ovog zakona donijeti:

a) Uredbu o uslovima i načinu upisa u registar poljoprivrednih gazdinstava.

(2) Vlada Republike Srpske će u roku od šest mjeseci od dana stupanja na snagu ovog zakona donijeti:

a) Odluku o utvrđivanju brdsko-planinskih i područja nepovoljnih pedoloških i hidroloških obilježja kao područja sa težim uslovima privređivanja u poljoprivredi,

b) Odluku o utvrđivanju poljoprivrednih regija sa listom poljoprivrednih proizvoda za koje postoje povoljni uslovi i odgovarajuća proizvodna konkurentnost,

v) Odluku o utvrđivanju kriterijuma podrške mjerama strukturne politike.

Član 57

(1) Ministarstvo će u roku od šest mjeseci od dana stupanja na snagu ovog zakona donijeti sljedeće propise:

a) Pravilnik o razvrstavanju porodičnih poljoprivrednih gazdinstava na komercijalna i nekomercijalna poljoprivredna gazdinstva,

b) Pravilnik o ispunjenosti uslova za obavljanje privatne poljoprivredne savjetodavne službe,

v) Pravilnik o vrsti, obimu i načinu prikupljanja poljoprivredno-knjigovodstvenih podataka,

g) Uputstvo o sadržaju i načinu prikupljanja informacija u poljoprivredi.

d) Pravilnik o integralnoj poljoprivrednoj proizvodnji.

(2) Ministarstvo će donijeti Akcioni plan najkasnije šest mjeseci nakon usvajanja Poljoprivredne strategije.

Usklađivanje propisa

Član 58

Stupanjem na snagu ovog zakona ostali zakonski i podzakonski propisi koji se primjenjuju u oblasti poljoprivrede, a koji nisu u saglasnosti sa odredbama ovog zakona uskladiće se sa ovim zakonom najkasnije u roku od jedne godine od dana njegovog stupanja na snagu.

(2) Izuzetno od odredbi člana 26. stav 1. i člana 28. ovog zakona, poljoprivredna gazdinstva u Republici Srpskoj koja nisu upisana u registar pravo na podsticajna sredstva u poljoprivredi mogu ostvariti najkasnije do 31. decembra 2007. godine.

Stupanje Zakona na snagu

Član 59

Ovaj zakon stupa na snagu osmog dana od dana objavljivanja u “Službenom glasniku Republike Srpske”.

Zakon o policiji i unutrašnjim poslovima Republike Srpske

ePravo.ba

31. Januara 2020.

ZAKON O POLICIJI I UNUTRAŠNjIM POSLOVIMA Republike Srpske

(“Sl. glasnik Republike Srpske”, br. 57/2016, 110/2016, 58/2019 i 82/2019)

I – OSNOVNE ODREDBE

Predmet Zakona

Član 1

Ovim zakonom uređuju se nadležnost, djelokrug, osnovi organizacije i rukovođenja u Ministarstvu unutrašnjih poslova (u daljem tekstu: Ministarstvo), policijski i drugi unutrašnji poslovi iz nadležnosti Ministarstva, osnovni principi u primjeni policijskih ovlašćenja, policijska ovlašćenja, dužnosti i prava iz radnih odnosa, prijem u radni odnos u Ministarstvo policijskih službenika, državnih službenika i namještenika, činovi i unapređenje policijskih službenika, radni uslovi policijskih službenika, disciplinska i materijalna odgovornost policijskih službenika, obrada ličnih podataka i zaštita tajnih podataka, policijska i stručna obuka, kontrola i javnost rada Ministarstva i druga pitanja.

Nadležnost Ministarstva

Član 2

(1) Ministarstvo obavlja poslove državne uprave koji se odnose na zaštitu od ugrožavanja Ustavom utvrđenog poretka i ugrožavanja bezbjednosti Republike Srpske, zaštitu života i lične bezbjednosti građana, kao i druge poslove utvrđene Zakonom o republičkoj upravi.

(2) U obavljanju poslova iz stava 1. ovog člana Ministarstvo sarađuje sa drugim organima i organizacijama Republike Srpske, Bosne i Hercegovine, Federacije Bosne i Hercegovine i Brčko Distrikta BiH i međunarodnim agencijama za sprovođenje zakona.

Primjena drugih zakona

Član 3

Na zaposlene u Ministarstvu primjenjuje se Zakon o državnim službenicima, Zakon o radu, Zakon o zdravstvenoj zaštiti, Zakon o penzijskom i invalidskom osiguranju Republike Srpske, ako ovim zakonom nije drugačije određeno.

Nacionalna zastupljenost, zabrana diskriminacije i ravnopravnost polova

Član 4

(1) Struktura policijskih službenika u Ministarstvu treba da odražava nacionalnu strukturu stanovništva prema posljednjem popisu.

(2) U vršenju poslova iz svoje nadležnosti zaposleni u Ministarstvu dužni su da poštuju ljudska prava i slobode, bez obzira na rasu, pol, jezik, nacionalnu pripadnost, vjeroispovijest, socijalno porijeklo, rođenje, obrazovanje, imovinsko stanje, političko i drugo uvjerenje, društveni položaj ili druge okolnosti.

(3) Ministarstvo preduzima mjere da bi se promovisala ravnopravnost žena i muškaraca u strukturi zaposlenih u Ministarstvu.

(4) Gramatički izrazi upotrijebljeni u ovom zakonu za označavanje muškog i ženskog roda podrazumijevaju oba pola.

II – DJELOKRUG, OSNOVI ORGANIZACIJE I RUKOVOĐENjE U MINISTARSTVU

Policijski poslovi

Član 5

(1) Policijski poslovi su, u smislu ovog zakona, operativno-stručni poslovi kojima se obezbjeđuju:

1) zaštita ustavnog poretka od nasilnog ugrožavanja i promjena, te bezbjednost Republike Srpske u skladu sa zakonom,

2) zaštita života i lična bezbjednost,

3) ljudska prava i slobode,

4) zaštita svih oblika svojine,

5) sprečavanje vršenja krivičnih djela i prekršaja,

6) otkrivanje krivičnih djela i prekršaja,

7) pronalaženje, lišavanje slobode i predaja izvršilaca krivičnih djela i prekršaja nadležnim organima,

8) održavanje javnog reda i mira,

9) zaštita ličnosti i objekata koji se posebno obezbjeđuju,

10) identifikacija lica, predmeta i tragova kriminalističko-tehničkim metodama,

11) kriminalističko-tehnička i forenzička vještačenja predmeta i tragova,

12) bezbjednost i kontrola saobraćaja na putevima i bezbjednost u drugim oblastima saobraćaja,

13) pružanje pomoći radi otklanjanja posljedica kojima se ugrožava bezbjednost lica ili imovina u većem obimu,

14) pružanje pomoći drugim organima,

15) pravo na javno okupljanje građana u skladu sa zakonom,

16) kontrola prometa eksplozivnih materija i zapaljivih tečnosti i gasova,

17) zaštita od požara,

18) kontrola prevoza opasnih materija i

19) kontrola kretanja naoružanja i vojne opreme.

(2) Vlada Republike Srpske (u daljem tekstu: Vlada) posebnim aktom određuje ličnosti i objekte koji se posebno obezbjeđuju, a prilikom sprovođenja posebnih mjera bezbjednosti na poslovima zaštite ličnosti i objekata koji se posebno obezbjeđuju, drugi republički organi uprave, organizacije, ustanove, pravna i fizička lica dužni su da postupe po zahtjevu Ministarstva.

(3) Prilikom sprovođenja posebnih mjera bezbjednosti iz stava 2. ovog člana Ministarstvo može vršiti provjeru postojanja bezbjednosne smetnje za lica od značaja za bezbjednost ličnosti i objekata koji se posebno obezbjeđuju.

Ostali unutrašnji poslovi

Član 6

Ostali unutrašnji poslovi u skladu sa ovim zakonom su:

1) upravno-pravni, koji se odnose na poslove vezane za jedinstveni matični broj, prebivalište i boravište, putne isprave, lične karte, vozačke dozvole, registraciju motornih i priključnih vozila i kontrolu nabavljanja, držanja i nošenja oružja i municije,

2) analitički i informaciono-komunikacioni,

3) materijalno-finansijski i imovinski,

4) poslovi policijske obuke, stručnog osposobljavanja i usavršavanja,

5) poslovi koji se odnose na agencije za obezbjeđenje lica i imovine i privatnu detektivsku djelatnost i

6) izrada zakonskih i podzakonskih akata iz oblasti unutrašnjih poslova.

Poslovi zdravstvene zaštite u Ministarstvu

Član 7

Osim poslova propisanih u čl. 5. i 6. ovog zakona, u Ministarstvu u sjedištu obavljaju se i poslovi iz zdravstvene djelatnosti u skladu sa Zakonom o zdravstvenoj zaštiti.

Primjena propisa i obavljanje unutrašnjih poslova

Član 8

(1) Poslove iz čl. 5, 6. i 7. ovog zakona zaposleni u Ministarstvu obavljaju u skladu sa ovim zakonom, Zakonom o krivičnom postupku Republike Srpske, Zakonom o krivičnom postupku Bosne i Hercegovine, Krivičnim zakonikom Republike Srpske, Krivičnim zakonom Bosne i Hercegovine, Zakonom o prekršajima Republike Srpske, Zakonom o javnom redu i miru, Zakonom o osnovima bezbjednosti saobraćaja na putevima u BiH, Zakonom o javnom okupljanju i drugim zakonima.

(2) Policijske poslove iz člana 5. ovog zakona obavljaju policijski službenici, a poslove iz čl. 6. i 7. ovog zakona obavljaju državni službenici i namještenici, kao i policijski službenici.

(3) Prilikom vršenja poslova iz čl. 5, 6. i 7. ovog zakona Ministarstvo obezbjeđuje:

1) primjenu profesionalnih standarda,

2) obradu ličnih podataka u skladu sa zakonom,

3) zaštitu tajnih podataka,

4) međupolicijsku saradnju,

5) vođenje evidencija u skladu sa zakonima i podzakonskim aktima i

6) zaštitu informaciono-komunikacione strukture u skladu sa zakonskim i podzakonskim aktima Republike Srpske.

Teritorijalna nadležnost i grb Ministarstva

Član 9

(1) Poslove iz čl. 5, 6. i 7. ovog zakona na teritoriji Republike Srpske vrši Ministarstvo neposredno, kao jedinstveni republički organ uprave.

(2) Ministarstvo ima grb, čiji je izgled utvrđen posebnim aktom Vlade.

Osnovne i unutrašnje organizacione jedinice Ministarstva

Član 10

(1) Za vršenje poslova iz čl. 5, 6. i 7. ovog zakona utvrđuju se osnovne i unutrašnje organizacione jedinice.

(2) Osnovne organizacione jedinice u sjedištu Ministarstva su: Kabinet, Služba, Policijski odbor, direktor policije (u daljem tekstu: direktor), Uprava, Specijalna antiteroristička jedinica i Centar za obuku, a van sjedišta Ministarstva – policijska uprava.

(3) Unutrašnje organizacione jedinice u sjedištu Ministarstva su: jedinica, odjeljenje, inspektorat, dežurni operativni centar, operativno dežurstvo, biro, odsjek, grupa, tim i policijska stanica.

(4) Unutrašnje organizacione jedinice van sjedišta Ministarstva su: sektor, policijska stanica, odjeljenje, jedinica, operativno dežurstvo, odsjek, grupa, tim i stanično odjeljenje policije.

Unutrašnja organizacija Ministarstva

Član 11

Naziv, djelokrug i sjedište osnovnih i unutrašnjih organizacionih jedinica, međusobni odnosi između organizacionih jedinica, broj i status zaposlenih u Ministarstvu, opis poslova radnih mjesta, kao i posebni uslovi koje treba da ispunjava zaposleni, utvrđuju se Pravilnikom o unutrašnjoj organizaciji i sistematizaciji radnih mjesta u Ministarstvu unutrašnjih poslova (u daljem tekstu: Pravilnik), koji donosi ministar unutrašnjih poslova (u daljem tekstu: ministar), uz saglasnost Vlade.

Rukovodna ovlašćenja ministra

Član 12

(1) Ministarstvom rukovodi ministar.

(2) U rukovođenju Ministarstvom ministar ima ovlašćenja utvrđena Zakonom o Vladi Republike Srpske, Zakonom o republičkoj upravi, ovim zakonom i drugim zakonima.

Rukovodna ovlašćenja direktora policije i rukovodioca osnovnih organizacionih jedinica

Član 13

(1) Direktor rukovodi svim policijskim aktivnostima kao rukovodilac ukupnih operativnih poslova u Ministarstvu, vrši, organizuje, usmjerava i kontroliše policijske poslove iz člana 5. ovog zakona, a za svoj rad odgovoran je ministru i Vladi.

(2) Poslove iz člana 5. ovog zakona direktor vrši neposredno i posredstvom za to nadležnih rukovodilaca osnovnih organizacionih jedinica u sjedištu i van sjedišta Ministarstva.

(3) Direktor ima zamjenika.

(4) Ostalim poslovima iz čl. 5. i 6. ovog zakona rukovode rukovodioci osnovnih organizacionih jedinica iz člana 10. stav 2. ovog zakona i za svoj rad su odgovorni ministru.

Nadležnost direktora

Član 14

Nadležnosti direktora su da:

1) prati i analizira stanje bezbjednosti, a naročito pojave koje uzrokuju nastanak i razvoj kriminaliteta,

2) usmjerava, usklađuje i kontroliše rad osnovnih i unutrašnjih organizacionih jedinica kojima rukovodi neposredno ili posredstvom nadležnih rukovodilaca,

3) rukovodi najsloženijim policijskim aktivnostima,

4) predlaže finansijski plan za potrebe policijskih službenika,

5) ocjenjuje osnovanost primjene sile zaposlenih kojima neposredno rukovodi,

6) organizuje pripremanje strategija, programa rada, informacija, analiza, izvještaja i drugih materijala iz djelokruga rada organizacionih jedinica kojima rukovodi i

7) redovno izvještava ministra o preduzetim mjerama i aktivnostima policije.

Nadležnosti zamjenika direktora

Član 15

(1) Zamjenik direktora policije (u daljem tekstu: zamjenik direktora) pomaže direktoru u obavljanju poslova iz člana 14. ovog člana i za svoj rad odgovoran je direktoru.

(2) Direktora u vrijeme njegovog odsustva ili privremene spriječenosti za rad zamjenjuje zamjenik direktora.

(3) Ukoliko iz određenih razloga direktor ne može obavljati svoju funkciju, zamjenik direktora ga zamjenjuje dok direktor ponovo ne preuzme funkciju ili dok se ne imenuje novi direktor.

(4) U slučaju iz stava 3. ovog člana, zamjenik direktora ima sva ovlašćenja direktora.

(5) Prava i dužnosti zamjenika direktora detaljno se utvrđuju pravilnikom.

Imenovanje direktora i zamjenika direktora

Član 16

Direktora i zamjenika direktora imenuje Vlada na period od četiri godine, na prijedlog Nezavisnog odbora, po sprovedenom konkursu, sa mogućnošću ponovnog izbora.

Nezavisni odbor

Član 17

(1) Nezavisni odbor iz člana 16. ovog zakona imenuje Narodna skupština Republike Srpske, a sastoji se od dva stalno zaposlena pripadnika Ministarstva i pet članova iz reda građana – uglednih stručnjaka pravnih, kriminalističkih i drugih društvenih nauka, vodeći računa o nacionalnoj zastupljenosti.

(2) Članovi Nezavisnog odbora ne mogu biti lica protiv kojih je izrečena pravosnažna presuda za krivično djelo zloupotrebe službenog položaja ili drugo krivično djelo sa umišljajem i protiv kojih su izrečene disciplinske mjere za teže povrede dužnosti.

(3) Članovi Nezavisnog odbora ne mogu biti članovi političkih stranaka.

(4) Mandat članova Nezavisnog odbora traje četiri godine.

(5) Nezavisni odbor bira predsjednika, potpredsjednika i sekretara, u skladu sa Poslovnikom o radu Nezavisnog odbora.

Nadležnost Nezavisnog odbora

Član 18

(1) Nezavisni odbor organizuje i rukovodi procesom izbora, imenovanja i razrješenja direktora i zamjenika direktora, na način dostupan javnosti.

(2) Nezavisni odbor raspisuje javni konkurs, razmatra prispjele prijave, vrši selekciju i odabir odgovarajućih kandidata, pribavlja mišljenje ministra o odabranom kandidatu za direktora i zamjenika direktora, predlaže Vladi kandidata za direktora i zamjenika direktora radi imenovanja, razmatra sve žalbe na rad direktora ili zamjenika direktora, uključujući i žalbe građana, razmatra prispjele prijedloge Narodne skupštine Republike Srpske, Vlade ili ministra o razrješenju direktora ili zamjenika direktora, ocjenjuje cjelokupni rad direktora i zamjenika direktora u slučaju ponovnog imenovanja na funkciju.

(3) Nezavisni odbor predlaže Vladi razrješenje direktora ili zamjenika direktora:

1) na lični zahtjev direktora ili zamjenika direktora,

2) ako direktor ili zamjenik direktora trajno nije u mogućnosti da izvršava svoje dužnosti i odgovornosti,

3) ako direktor ili zamjenik direktora ne sprovede mjere nadzora nad organizacionim jedinicama kojima rukovodi ili mjere nadzora nad primjenom policijskih ovlašćenja,

4) ako je direktoru ili zamjeniku direktora konačnom odlukom utvrđena disciplinska odgovornost za težu povredu dužnosti ili

5) ako je direktoru ili zamjeniku direktora izrečena kazna zatvora za krivično djelo.

Uslovi za imenovanje direktora i zamjenika direktora

Član 19

(1) Kandidati za direktora i zamjenika direktora ne mogu biti članovi političkih stranaka, ni lica koja se nalaze na bilo kojem položaju u političkoj stranci na bilo kom nivou, ili koje je politička stranka imenovala na neki položaj, ili koji su članovi izvršnog ili zakonodavnog tijela na bilo kojem nivou.

(2) Za direktora i zamjenika direktora ne mogu biti izabrana lica protiv kojih je izrečena pravosnažna presuda za krivično djelo zloupotrebe službenog položaja ili drugo krivično djelo sa umišljajem i protiv kojih su izrečene disciplinske mjere za teže povrede dužnosti.

Posebni uslovi za imenovanje direktora i zamjenika direktora

Član 20

(1) Kandidat za direktora može biti lice koje ima VII stepen stručne spreme, čin glavnog inspektora ili viši čin i najmanje pet godina rada u tom činu.

(2) Pored navedenih uslova, kandidat za direktora mora ispunjavati i druge uslove utvrđene zakonom i drugim propisima.

(3) Uz prijavu, kandidat za direktora obavezno prilaže izjavu o imovinskom stanju, koja će biti otvorena za javnost.

(4) Uslovi propisani u st. 1, 2. i 3. ovog člana odnose se i na kandidata za zamjenika direktora.

Angažovanje posebnih jedinica

Član 21

(1) U slučaju da Narodna skupština Republike Srpske u skladu sa Ustavom Republike Srpske proglasi vanredno stanje, usljed elementarne nepogode ili opšte opasnosti širih razmjera za Republiku Srpsku ili dio Republike Srpske, direktor angažuje jednu ili više posebnih jedinica policije za tu namjenu.

(2) Izuzetno od stava 1. ovog člana, u posebnim slučajevima koji zahtijevaju dodatno angažovanje policijskih službenika, na prijedlog rukovodioca osnovne organizacione jedinice Ministarstva, direktor angažuje jednu ili više posebnih jedinica policije.

(3) Naredbom o angažovanju jedinica iz st. 1. i 2. ovog člana određuju se sastav, starješina, naoružanje, oprema i zadatak jedinica, u skladu sa operativnim planom rada u konkretnom slučaju.

(4) Angažovanje jedinica iz stava 3. ovog člana naređuje direktor uz saglasnost ministra.

Ograničenje ili zabrana kretanja na mjestima i područjima

Član 22

(1) U mjeri u kojoj je potrebno da se spriječi nastupanje i otklanjanje posljedica elementarnih nepogoda, havarija ili drugih događaja kojima se ozbiljno ugrožava bezbjednost lica ili imovine u većem obimu, direktor uz saglasnost ministra ograničava ili zabranjuje kretanje lica na određenim javnim i drugim mjestima i područjima dok ne prestanu razlozi zbog kojih su mjere uvedene.

(2) O preduzetim mjerama iz stava 1. ovog člana ministar odmah obavještava predsjednika Republike Srpske i Vladu.

Pružanje asistencija

Član 23

(1) Radi obezbjeđenja izvršenja poslova koji spadaju u nadležnost drugih republičkih organa uprave, privrednih društava i drugih pravnih lica, kada oni na osnovu zakona vrše javna ovlašćenja i ako se prilikom tih poslova naiđe na fizički otpor ili se takav otpor može osnovano očekivati, Ministarstvo je dužno da pruži potrebnu pomoć u granicama ovlašćenja propisanih zakonom.

(2) O osnovanosti zahtjeva, načinu i obimu pružanja pomoći u smislu stava 1. ovog člana odlučuje rukovodilac nadležne unutrašnje organizacione jedinice.

(3) Ukoliko ocijeni da se prilikom pružanja pomoći iz stava 1. ovog člana može očekivati da će zbog fizičkog otpora doći do ugrožavanja opšte bezbjednosti lica i imovine, rukovodilac odlučuje o načinu i obimu pružanja pomoći osnovne organizacione jedinice, koji je dužan da prije donošenja odluke o pružanju pomoći pribavi saglasnost direktora.

(4) Propis o načinu i obimu pružanja pomoći iz st. 2. i 3. ovog člana, na prijedlog direktora, donosi ministar.

III – OSNOVNI PRINCIPI U PRIMJENI POLICIJSKIH OVLAŠĆENjA

Identifikacija policijskih službenika

Član 24

(1) Policijski službenik ima službenu policijsku legitimaciju i policijsku značku koju izdaje direktor.

(2) Policijski službenik je obavezan da se prije primjene policijskih ovlašćenja identifikuje pokazivanjem službene policijske legitimacije i/ili policijske značke.

(3) Ukoliko policijski službenik primjenjuje policijsko ovlašćenje u uniformi, nije obavezan da postupi na način iz stava 2. ovog člana, osim u slučaju kada to od njega izričito zahtijeva lice prema kojem se primjenjuje policijsko ovlašćenje.

(4) U izuzetnim slučajevima, kada identifikacija iz st. 2. i 3. ovog člana može ugroziti bezbjednost policijskog službenika ili drugog lica ili dovesti u pitanje postizanje zakonitog cilja koji opravdava primjenu policijskih ovlašćenja, policijski službenik može lice prema kojem preduzima policijska ovlašćenja upozoriti riječju: “POLICIJA!” ili odgoditi identifikaciju.

(5) Po prestanku okolnosti iz stava 4. ovog člana, policijski službenik se identifikuje pokazivanjem službene policijske legitimacije i/ili policijske značke, ako za to postoje uslovi.

(6) Odredbe st. 2. do 5. ovog člana ne primjenjuju se na postupanje policijskog službenika koji preduzima posebne istražne radnje u skladu sa Zakonom o krivičnom postupku Republike Srpske ili koji preduzima i druge operativno-tačktičke mjere i radnje ukoliko bi to moglo ugroziti izvršenje službenog zadatka.

(7) Izgled, oblik i sadržaj službene policijske legitimacije i policijske značke iz stava 1. ovog člana propisuje Vlada.

(8) Policijska značka mora biti jasno prepoznatljiva javnosti kao policijska oznaka.

Uniforma i oprema policijskih službenika

Član 25

(1) Policijski službenik vrši poslove i zadatke u jedinstvenoj policijskoj uniformi u Republici Srpskoj.

(2) Izuzetno, zbog specifične prirode određenih zadataka u skladu sa prihvaćenim policijskim standardima, određeni policijski zadaci mogu se vršiti u civilnoj odjeći ili u posebnoj službenoj odjeći i sa odgovarajućom opremom.

(3) Vrste, dijelovi, boja i oznake policijske uniforme, način nošenja i rokovi trajanja policijske uniforme propisuju se Pravilnikom o uniformi policijskih službenika, koji donosi ministar, na prijedlog direktora.

(4) Vrste, sastav, način korišćenja i nošenja opreme, rokovi trajanja, kao i način održavanja opreme, propisuju se Pravilnikom o policijskoj opremi, koji donosi ministar, na prijedlog direktora.

Držanje i nošenje oružja i municije

Član 26

Policijski službenik drži i nosi oružje i municiju u skladu sa pravilnikom koji donosi ministar, na prijedlog direktora.

Srazmjernost pri primjeni policijskih ovlašćenja

Član 27

(1) Primjena policijskih ovlašćenja mora biti usklađena i proporcionalna potrebi radi postizanja zakonitog cilja.

(2) Policijska ovlašćenja primjenjuju se sredstvima kojima se može postići zakonit cilj sa najmanje štetnih posljedica i u najkraćem vremenu.

Postupanje prema vlastitoj procjeni i dužnost izvršavanja naredbe

Član 28

(1) Policijski službenik primjenjuje policijska ovlašćenja prema vlastitoj procjeni u skladu sa zakonom, kao i na osnovu zakonite naredbe nadređenog policijskog službenika ili nadležnog organa.

(2) Policijski službenik nije dužan da izvrši naredbu ukoliko bi time učinio krivično djelo po krivičnom zakonodavstvu Republike Srpske i Bosne i Hercegovine.

(3) Policijski službenik odmah usmeno upoznaje nadređenog policijskog službenika s tim da je izdata naredba protivna zakonskim odredbama, te ukoliko nadređeni policijski službenik ponovi naredbu, policijski službenik podnosi izvještaj o neizvršavanju naredbe svom neposredno nadređenom policijskom službeniku, odnosno višem nadređenom policijskom službeniku ukoliko je naredba izdata od neposredno nadređenog policijskog službenika.

(4) Ako naredba bude ponovljena, bez obzira na okolnosti iz st. 2. i 3. ovog člana, policijski službenik dostavlja pismeni izvještaj Jedinici za profesionalne standarde Ministarstva (u daljem tekstu: Jedinica).

IV – POLICIJSKA OVLAŠĆENjA

Policijska ovlašćenja

Član 29

(1) Osim ovlašćenja propisanih zakonima o krivičnom postupku Republike Srpske i Bosne i Hercegovine i drugim zakonima, policijskim službenicima, radi sprečavanja krivičnih djela, prekršaja, održavanja javnog reda i mira, kontrole bezbjednosti saobraćaja, obezbjeđenja javnih skupova, obezbjeđenja lica i imovine, ovim zakonom daju se i sljedeća ovlašćenja:

1) davanje upozorenja i izdavanje naređenja,

2) legitimisanje, provjera i utvrđivanje identiteta lica i identifikacija predmeta,

3) prikupljanje obavještenja,

4) pozivanje lica, obavljanje razgovora i uzimanje izjave,

5) privođenje, sprovođenje i dovođenje lica,

6) lišenje slobode lica,

7) potraga za licima i predmetima,

8) privremeno ograničavanje slobode kretanja,

9) pregled lica, predmeta i prevoznih sredstava,

10) protivdiverzioni pregled,

11) privremeno oduzimanje predmeta,

12) privremeno korišćenje tuđih prevoznih i komunikacionih sredstava,

13) nadzor i snimanje javnog mjesta,

14) upotreba sile i

15) zaprimanje prijava.

(2) Pravilnik o upotrebi sile iz stava 1. tačka 14) ovog člana donosi ministar, na prijedlog direktora.

(3) Policijski službenik u okviru svojih nadležnosti propisanih zakonom vrši psihofiziološka ispitivanja, a u skladu sa aktom koji donosi direktor.

(4) Ministarstvo može javno raspisati nagradu za određena obavještenja, a u skladu sa aktom koji donosi ministar.

(5) Policijski službenici radi izvršenja ovlašćenja iz oblasti posebnih istražnih radnji propisanih zakonima o krivičnom postupku Republike Srpske i Bosne i Hercegovine sprovode postupak legendiranja prije i nakon donošenja naredbe o sprovođenju istrage radi izmjene identiteta lica i izrade odgovarajućih dokumenata, radi učestvovanja u pravnom prometu.

(6) Postupak legendiranja prije donošenja naredbe za sprovođenje istrage pokreće se na osnovu odluke direktora.

(7) Za sprovođenje posebne istražne radnje ‘korišćenje prikrivenih istražilaca i korišćenje informatora’ Ministarstvo angažuje obučenog policijskog službenika Ministarstva ili policijskog službenika druge države ukoliko na drugi način nije moguće sprovesti tu radnju.

Davanje upozorenja

Član 30

(1) Policijski službenik dužan je da upozori lice za koje ocijeni da svojim ponašanjem ili činjenjem, odnosno propuštanjem određene radnje može narušiti javni red i mir ili dovesti u opasnost svoj život ili život i ličnu bezbjednost drugog lica ili imovine, kao i kada se opravdano očekuje da bi to lice moglo da učini ili izazove drugo lice da učini prekršaj ili krivično djelo.

(2) Policijski službenik dužan je da upozori lice na okolnosti koje ugrožavaju njegovu ličnu bezbjednost, život ili imovinu, kao i na postojanje neke opšte opasnosti.

(3) Upozorenje se daje usmeno, pismeno, rukom, zvukom pištaljke, svjetlosnim ili drugim znakom ili na drugi pogodan način.

Izdavanje naređenja

Član 31

(1) Naređenje se izdaje radi:

1) zaštite života i lične bezbjednosti lica i imovine,

2) zaštite imovine od uništenja, oštećenja i otuđenja,

3) u slučajevima opšte opasnosti prouzrokovane elementarnim nepogodama,

4) održavanja javnog reda i mira, odnosno njegovog uspostavljanja,

5) onemogućavanja pristupa ili zadržavanja u prostoru ili objektu gdje to nije dozvoljeno,

6) vršenja kontrole i regulisanja saobraćaja na putevima u skladu sa zakonom i

7) sprečavanja pristupa ličnostima, objektima i prostorima koji se posebno obezbjeđuju.

(2) Naređenje se izdaje usmeno ili pismeno.

Legitimisanje

Član 32

(1) Legitimisanje je službena radnja koju preduzima policijski službenik radi provjere identiteta lica.

(2) Legitimisanje se vrši usmenim obraćanjem licu koje treba legitimisati, zahtjevom da pokaže i preda na uvid policijskom službeniku ličnu kartu ili putnu ispravu.

(3) Izuzetno, provjera identiteta može se vršiti i pomoću drugih javnih isprava sa fotografijom, kao i pomoću lica čiji je identitet provjeren.

(4) Policijski službenik ovlašćen je da izvrši legitimisanje lica prema kojem primjenjuje policijska ovlašćenja, kao i kada je to potrebno radi obavljanja policijskih poslova i zadataka.

(5) Policijski službenik upoznaje lice o razlozima zbog kojih se vrši provjera identiteta.

(6) Kada je neophodno, provjera identiteta uključuje i provjeru boravišta ili prebivališta.

Utvrđivanje identiteta lica

Član 33

(1) Ovlašćenje utvrđivanja identiteta lica primjenjuje se prema licu koje ne posjeduje dokument iz člana 32. st. 2. i 3. ovog zakona ili ukoliko postoji sumnja u vjerodostojnost tog dokumenta. Identitet lica se utvrđuje korišćenjem podataka iz evidencija, metodama i sredstvima kriminalističke taktike i tehnike, medicinskim i drugim odgovarajućim vještačenjima.

(2) Radi utvrđivanja identiteta lica, Ministarstvo je ovlašćeno da javno objavi foto-robot, crtež, fotografiju, snimak ili opis tog lica ili nepoznatog leša.

Identifikacija predmeta

Član 34

(1) Ovlašćenje identifikacije predmeta primjenjuje se kada je neophodno utvrditi karakteristike i specifične osobine predmeta, kao i odnos nekog lica ili događaja prema predmetu.

(2) Identifikacija predmeta sprovodi se analogno primjenom odredaba čl. 32. i 33. ovog zakona.

(3) Ministarstvo je ovlašćeno da javno objavi sliku, crtež, snimak ili opis predmeta ukoliko je to od značaja za uspješno sprovođenje postupka identifikacije predmeta.

Prikupljanje obavještenja

Član 35

Policijski službenik ovlašćen je da, u skladu sa zakonom, prikuplja obavještenja od lica za koje je vjerovatno da bi moglo dati obavještenja o:

1) krivičnom djelu ili prekršaju, počiniocu ili o drugim važnim okolnostima u vezi sa krivičnim djelom ili prekršajem i

2) okolnostima od značaja za izvršavanje drugih poslova iz nadležnosti Ministarstva.

Pozivanje lica

Član 36

(1) Policijski službenik, u skladu sa zakonom, može pozvati lice na razgovor radi prikupljanja obavještenja, davanja obavještenja i upozorenja, izdavanja naređenja i uzimanja izjave.

(2) Razgovori se obavljaju između 6.00 časova i 21.00 časa i ne mogu trajati duže od šest časova.

(3) Razgovori se mogu obavljati i izvan vremena utvrđenog u stavu 2. ovog člana ukoliko je riječ o radnjama koje ne trpe odgađanje.

(4) U pozivu za razgovor se naznačava: naziv organizacione jedinice Ministarstva koja upućuje poziv, mjesto, vrijeme i datum pozivanja, ime i prezime lica koje se poziva, razlog pozivanja lica, te upozorenje da će lice koje se poziva biti privedeno ukoliko se ne odazove pozivu.

(5) U izuzetnim slučajevima, kada je to neophodno radi hitnosti ili iz drugih opravdanih razloga, policijski službenik je ovlašćen da lice pozove usmeno ili posredstvom odgovarajućeg telekomunikacionog sredstva, pri čemu je dužan da saopšti razlog pozivanja, kao i da ga upozori na mogućnost da bude prisilno dovedeno. Uz saglasnost tog lica, policijski službenik može prevesti službenim vozilom lice do službenih prostorija.

(6) Lice se izuzetno može pozvati i posredstvom sredstava javnog informisanja kada je to neophodno zbog opasnosti od odgađanja, bezbjednosti postupanja ili kada se poziv upućuje većem broju lica.

Privođenje

Član 37

(1) Policijski službenik može privesti lice u službene prostorije Ministarstva bez pismenog naloga nadležnog organa:

1) čiji je identitet potrebno utvrditi, kada nema drugog načina,

2) za kojim je raspisana potraga i

3) koje se ne odazove pozivu za razgovor iz člana 36. stav 1. ovog zakona.

(2) Privođenje može trajati onoliko dugo koliko je neophodno za izvršenje policijske radnje, a najduže 24 časa.

Sprovođenje

Član 38

(1) Policijski službenik vrši sprovođenje kada lice treba dovesti i predati organizacionoj jedinici Ministarstva ili drugom nadležnom organu izvan mjesta odakle sprovođenje počinje.

(2) Sprovođenje može trajati onoliko dugo koliko je neophodno za izvršenje policijske radnje.

Dovođenje

Član 39

(1) Policijski službenik vrši dovođenje na osnovu pismene naredbe koju izdaje ovlašćeni organ, kao i na osnovu naloga nadležnog organa po zaključku o dovođenju.

(2) Dovođenje može trajati onoliko dugo koliko je neophodno za izvršenje policijske radnje.

Lišenje slobode

Član 39a

(1) Policijski službenik može lišiti slobode lice ako postoje razlozi predviđeni u čl. 197. i 204. Zakona o krivičnom postupku Republike Srpske, a Ministarstvo je dužno da takvo lice, bez odgađanja, u zakonom utvrđenom roku, sprovede nadležnom tužiocu.

(2) Policijski službenik može lišiti slobode lice ako postoje razlozi predviđeni u članu 170. Zakona o prekršajima Republike Srpske, a Ministarstvo je dužno da takvo lice, bez odgađanja, u zakonom utvrđenom roku, sprovede nadležnom sudu.

(3) Ministarstvo obavještava nadležnog tužioca ili nadležni sud o razlozima i vremenu lišenja slobode.

Potraga za licima i predmetima

Član 40

(1) Policijski službenici ovlašćeni su da sprovode mjere potrage za licima i predmetima.

(2) Potraga se raspisuje potjernicom, objavom i raspisom o traganju.

(3) Potjernica se raspisuje u skladu sa posebnim zakonom.

(4) Objava se raspisuje radi:

1) utvrđivanja prebivališta ili boravišta lica,

2) pronalaska nestalog lica,

3) utvrđivanja identiteta lica za koje identitet nije moguće utvrditi na drugi način,

4) prikupljanja podataka, pronalaska ili oduzimanja predmeta koji su u vezi sa krivičnim, prekršajnim ili drugim postupkom, odnosno predmeta koji su nestali,

5) prikupljanja podataka o predmetima koji su pronađeni i

6) utvrđivanja identiteta pronađenog leša.

(5) Raspis o traganju se raspisuje:

1) za licem za koje postoje osnovi sumnje da je izvršilo krivično djelo ili prekršaj i

2) za licem koje može dati obavještenja o krivičnom djelu ili prekršaju.

(6) Ako je prijavljen nestanak lica, a postoje osnovi sumnje da je to lice žrtva krivičnog djela, policijski službenici dužni su da u saradnji sa drugim nadležnim organima, udruženjima građana i građanima, bez odgađanja, preduzmu mjere i radnje predviđene ovim i drugim zakonima, u cilju njegovog pronalaska.

Privremeno ograničenje slobode kretanja

Član 41

(1) Policijski službenik može privremeno ograničiti slobodu kretanja lica na određenom prostoru ili u određenom objektu radi:

1) sprečavanja izvršenja krivičnih djela ili prekršaja,

2) pronalaženja i lišenja slobode učinilaca krivičnih djela i prekršaja,

3) pronalaženja i lišenja slobode lica za kojim se traga,

4) pronalaženja predmeta i tragova koji mogu poslužiti kao dokaz u krivičnom ili prekršajnom postupku i

5) obezbjeđenja štićenih ličnosti, objekata ili prostora.

(2) Privremeno ograničenje slobode kretanja može trajati samo do ostvarenja cilja zbog kojeg se primjenjuje, a u skladu sa zakonom.

(3) Osim slučajeva iz stava 1. ovog člana, policijski službenik može privremeno ograničiti slobodu kretanja i zadržavanja na određenom prostoru ili u određenom objektu, u slučajevima ugrožavanja bezbjednosti izazvanih elementarnim nepogodama ili epidemijama i u drugim slučajevima ugrožavanja bezbjednosti lica i imovine dok takvo ugrožavanje traje.

(4) Radi ostvarivanja ciljeva iz stava 3. ovog člana, policijski službenik je ovlašćen da prostor ili objekat isprazni i spriječi pristup do njih.

Pregled lica, predmeta i prevoznih sredstava

Član 42

(1) Policijski službenik ovlašćen je da izvrši pregled lica, predmeta koje lice nosi sa sobom i prevoznog sredstva kada je to neophodno radi pronalaženja lica, predmeta i tragova koji mogu poslužiti kao dokaz za uspješno vođenje krivičnog, prekršajnog ili drugog postupka, kao i iz drugih bezbjednosnih razloga.

(2) Pregled lica obuhvata uvid u sadržaj odjeće i obuće lica.

(3) Pregled lica obavlja lice istog pola, izuzev u slučajevima kada je neophodan hitan pregled lica da bi mu se oduzelo oružje ili drugi predmeti kojima se može izvršiti napad na drugo lice ili samopovređivanje.

(4) Pregled predmeta obuhvata uvid u dostupne unutrašnje i vanjske otvorene prostore na predmetu ili koje korisnik predmeta svojom voljom učini dostupnim policijskom službeniku.

(5) Pregled prevoznog sredstva ograničen je na slobodno dostupne unutrašnje i vanjske dijelove, odnosno prostore koji su otvoreni ili koje korisnik prevoznog sredstva svojom voljom učini dostupnim policijskom službeniku.

(6) Ako se pregledom otkriju tragovi i predmeti krivičnog djela ili je potrebno nasilno otvaranje ili rastavljanje, pregled se obustavlja i započinje se sa vršenjem pretresanja.

(7) Prilikom pregleda policijski službenik može koristiti tehnička sredstva i službene pse.

Protivdiverzioni pregled

Član 43

(1) Policijski službenik je ovlašćen da izvrši protivdiverzioni pregled prostora, objekata, sredstava ili drugih predmeta radi zaštite bezbjednosti ljudi i imovine.

(2) Protivdiverzioni pregled obuhvata pregled ili otkrivanje eksplozivnih sredstava ili naprava, kao i hemijsko-biološko-radiološko-nuklearni i drugi pregled.

(3) Policijski službenik je ovlašćen da na mjestu pronalaska uništi predmet koji predstavlja neposrednu opasnost za život ili zdravlje ljudi ili opasnost za imovinu ako ga ne može na drugi način učiniti bezopasnim ili ga ne može na bezbjedan način premjestiti na drugo mjesto.

(4) Policijski službenik je ovlašćen da u cilju izvršenja protivdiverzionog pregleda prostor ili objekat isprazni i spriječi pristup do njih.

(5) Prilikom vršenja pregleda policijski službenici mogu od nadležnog organa da zahtijevaju da izvrši nadzor i preduzme mjere iz svoje nadležnosti.

Privremeno oduzimanje predmeta

Član 44

(1) Policijski službenik privremeno oduzima predmet:

1) kada je to neophodno radi zaštite javnog reda i mira i bezbjednosti,

2) koji je u posjedu lica koje je lišeno slobode, a može ga upotrijebiti za samopovređivanje, napad na drugo lice ili bjekstvo,

3) ako je to određeno drugim zakonom.

(2) Policijski službenik izdaje potvrdu o privremenom oduzimanju predmeta, koja sadrži: pravni osnov za oduzimanje predmeta, karakteristike oduzetog predmeta koje ga razlikuju od ostalih predmeta, podatke o licu od kojeg je predmet oduzet, te ime i prezime, broj policijske značke i potpis policijskog službenika koji je izvršio oduzimanje.

(3) Ako lice odbije da dobrovoljno preda predmete, oduzimanje se izvršava prinudno.

(4) Kada, s obzirom na karakteristike predmeta, čuvanje privremeno oduzetih predmeta u prostorijama Ministarstva nije moguće ili je povezano sa znatnim poteškoćama, privremeno oduzeti predmeti mogu se odložiti ili smjestiti na odgovarajući način dok nadležni organ ne donese odgovarajuću odluku.

(5) Kada razlozi za privremeno oduzimanje predmeta prestanu da postoje, privremeno oduzeti predmet vraća se licu od kojeg je oduzet, ukoliko nije drugačije određeno zakonom ili odlukom nadležnog organa.

Privremeno korišćenje tuđih prevoznih i komunikacionih sredstava

Član 45

(1) Radi potjere, lišavanja slobode učinioca krivičnog djela, u slučaju prirodne nepogode ili nesreće, kao i radi prevoženja žrtve krivičnog djela i drugog povrijeđenog lica do najbliže zdravstvene ustanove, policijski službenik može koristiti odgovarajuće tuđe prevozno i komunikaciono sredstvo, o čemu se izdaje potvrda.

(2) Prevozno ili komunikaciono sredstvo iz stava 1. ovog člana policijski službenik može koristiti isključivo u vremenu dok se potjera, lišenje slobode ili prevoz ne okonča.

(3) Vlasnik ili korisnik prevoznog ili komunikacionog sredstva iz stava 1. ovog člana ima pravo na naknadu stvarne štete pričinjene upotrebom njegovog sredstva.

(4) Štetu iz stava 3. ovog člana nadoknađuje Ministarstvo u skladu sa ovim zakonom i propisima kojima se uređuje oblast naknade štete.

(5) U toku vršenja službenih poslova i zadataka policijski službenik ima pravo na besplatni javni prevoz i putničko osiguranje u javnom prevozu.

Nadzor i snimanje javnog mjesta

Član 46

(1) Policija je ovlašćena da vrši nadzor i snimanje javnog mjesta uređajima za audio-vizuelno snimanje i fotografisanje radi sprečavanja i otkrivanja krivičnih djela i prekršaja, kao i obavljanja drugih policijskih poslova.

(2) Kada postoji opasnost da prilikom javnog okupljanja može doći do ugrožavanja života i zdravlja ljudi ili imovine, policijski službenik je ovlašćen da može izvršiti audio-vizuelno snimanje i fotografisanje javnog skupa.

(3) Policijski službenik je ovlašćen da može izvršiti audio-vizuelno snimanje primjene policijskih ovlašćenja, kao i radi kontrole i analize vršenja policijskih poslova.

Upotreba sile

Član 47

(1) Policijski službenik može upotrijebiti silu kada je to neophodno za zaštitu ljudskih života i imovine, odbijanje napada, savlađivanje otpora i sprečavanje bjekstva.

(2) Prije upotrebe sredstva sile policijski službenik izdaje naređenje, osim ako bi to moglo ugroziti bezbjednost policijskog službenika ili drugog lica ili bi bilo očigledno neprimjereno u datim okolnostima.

(3) Sredstva sile su:

1) fizička snaga,

2) službena palica,

3) sredstva za vezivanje,

4) sredstva za prisilno zaustavljanje,

5) hemijska sredstva,

6) vatreno oružje,

7) službeni psi,

8) službeni konji,

9) vodeni top,

10) specijalna vozila,

11) specijalne vrste oružja,

12) eksplozivne naprave i

13) sredstva na bazi elektriciteta.

Ograničenja upotrebe sredstava sile

Član 48

(1) Prema djeci, očigledno bolesnim i iznemoglim licima, teškim invalidima i ženama čija je trudnoća vidljiva može se upotrijebiti fizička snaga pod uslovima propisanim ovim zakonom, a druga sredstva sile samo ako ta lica direktno ugrožavaju život policijskog službenika, drugih lica ili svoj život.

(2) Vatreno i specijalno oružje ne može se koristiti protiv lica koje bježi.

(3) Izuzetno od stava 2. ovog člana, vatreno oružje se upotrebljava protiv lica koje bježi ukoliko je to jedini način odbrane od direktnog napada ili opasnosti.

(4) Eksplozivne naprave ne mogu se koristiti radi sprečavanja bjekstva lica.

Upotreba vatrenog oružja

Član 49

(1) Policijski službenik može upotrijebiti vatreno oružje da:

1) zaštiti svoj život i život drugih lica,

2) zaštiti sebe i druga lica od nanošenja povreda opasnih po život,

3) spriječi izvršenje i liši slobode izvršioca krivičnog djela terorizma, ubistva, razbojništva i silovanja.

(2) Policijski službenik, prije upotrebe, licu prema kome namjerava upotrijebiti vatreno oružje izdaje naređenje: “POLICIJA! STOJ! PUCAĆU!”.

(3) U slučaju da lice ne postupi po naređenju, policijski službenik će ispaliti metak upozorenja, ako se time ne ugrožava bezbjednost ljudi.

(4) Policijski službenik će upotrijebiti vatreno oružje bez izdavanja naređenja i metka upozorenja ukoliko bi izdavanje naređenja i ispaljivanje metka upozorenja ugrozilo njegov život ili život drugih lica.

Ograničenja upotrebe vatrenog oružja prema licima

Član 50

(1) Upotreba vatrenog oružja nije dozvoljena ako bi ugrozila živote drugih lica, osim ako je to jedini način odbrane od direktnog napada ili opasnosti po život.

(2) Upotreba vatrenog oružja nije dozvoljena prema maloljetniku, osim ako je to jedini način odbrane od direktnog napada ili opasnosti po život.

Ograničenja upotrebe vatrenog oružja prema vozilima i plovilima

Član 51

(1) Policijski službenik ne smije upotrijebiti vatreno oružje protiv vozila u pokretu, osim ako se to vozilo koristi kao sredstvo za nanošenje povreda policijskim službenicima ili drugim licima ili ako je to neophodno radi sprečavanja ozbiljnih ili smrtonosnih povreda nanesenih pucanjem iz vozila na policijske službenike ili na druga lica.

(2) U toku izvršavanja policijskih zadataka na riječnim plovnim putevima policijski službenik ima pravo da upotrijebi vatreno oružje ako se plovilo za kojim se vrši potjera ne zaustavi nakon što mu je upućen vidljiv ili čujan signal da se zaustavi, i to sa razdaljine sa koje je bez sumnje moguće primiti i razumjeti takav signal.

Upotreba vatrenog oružja prema životinjama

Član 52

Vatreno oružje može se upotrijebiti prema životinjama samo kada od njih prijeti neposredna opasnost od napada na život i tijelo lica ili opasnost od ugrožavanja života ili zdravlja ljudi.

Izvještavanje i kontrola upotrebe sile

Član 53

(1) Policijski službenik koji je u toku vršenja dužnosti upotrijebio silu neposrednom rukovodiocu dostavlja pismeni izvještaj o upotrebi sile, prije kraja smjene u toku koje je došlo do upotrebe sile.

(2) Neposredni rukovodilac, po prijemu izvještaja od policijskog službenika, sačinjava početni izvještaj o događaju i dostavlja ga Jedinici i rukovodiocu osnovne organizacione jedinice u roku od 24 časa.

(3) Ako policijski službenik nije u mogućnosti da podnese izvještaj o upotrebi sile, izvještaj podnosi njegov neposredni rukovodilac u roku od 24 časa.

(4) U roku od osam dana od prijema izvještaja iz stava 1. ovog člana neposredni rukovodilac dostavlja Jedinici i rukovodiocu osnovne organizacione jedinice izvještaj o događaju sa obrazloženim mišljenjem o upotrebi sile.

(5) Po prijemu izvještaja iz stava 4. ovog člana, rukovodilac osnovne organizacione jedinice o zakonitosti i pravilnosti upotrebe sile odlučuje u što kraćem roku i ocjenu dostavlja Jedinici.

(6) Po prijemu ocjene iz stava 5. ovog člana, Jedinica će potvrditi ocjenu rukovodioca osnovne organizacione jedinice, a ako utvrdi nepravilnosti, Jedinica donosi ocjenu o upotrebi sile.

(7) Ako rukovodilac osnovne organizacione jedinice ocijeni da je policijski službenik upotrijebio silu na nezakonit ili nepravilan način, dužan je da odmah pokrene postupak disciplinske odgovornosti policijskog službenika.

(8) Izuzetno od odredaba st. 1. do 6. ovog člana, policijski službenik koji je upotrijebio samo sredstva za vezivanje prilikom lišenja slobode, privođenja, dovođenja ili sprovođenja lica u cilju njegovog sigurnog transporta dužan je da sačini službenu zabilješku i dostavi je rukovodiocu organizacione jedinice u roku od 24 časa.

Zaprimanje prijava

Član 54

Policijski službenik je ovlašćen i dužan da zaprimi i evidentira prijave o učinjenim krivičnim djelima, prekršajima i drugim događajima od interesa za javni red i mir i bezbjednost.

V – DUŽNOSTI I PRAVA POLICIJSKIH SLUŽBENIKA

1. Dužnosti

Dužnosti

Član 55

(1) Policijski službenici dužni su da poslove zaštite ustavnog uređenja od nasilnih promjena, zaštite života i lične bezbjednosti građana, sprečavanja vršenja krivičnih djela za koja se goni po službenoj dužnosti i hvatanje njihovih učinilaca, kao i poslove uspostavljanja javnog reda i mira, vrše u svakoj prilici, bez obzira na to da li se nalaze na dužnosti ili ne.

(2) Policijski službenici koji vrše poslove iz stava 1. ovog člana ostvaruju sva prava iz radnog odnosa.

(3) Ukoliko je prijavljeno nasilje, odnosno prijetnja nasiljem u porodici, policijski službenici dužni su da, u saradnji sa drugim nadležnim organima, odmah preduzmu potrebne mjere i radnje u skladu sa zakonom, čijim vršenjem se sprečava, odnosno zaustavlja nasilje koje za posljedicu može imati nanošenje teških tjelesnih povreda ili lišenje života.

Osnovni principi u vršenju dužnosti

Član 56

(1) Pri vršenju svojih poslova i zadataka policijski službenik se rukovodi javnim interesom i osnovnim ljudskim pravima i slobodama.

(2) Policijski službenik je nepristrastan i dužan je da izbjegava aktivnosti ili propuste koji su nespojivi sa dužnostima ili koji krše dužnosti regulisane ovim zakonom.

(3) Policijski službenik ne smije javno ispoljavati politička uvjerenja i dok je na dužnosti ne smije javno ispoljavati vjerska uvjerenja.

(4) Policijski službenik ne smije tražiti niti prihvatiti za sebe ili svoje srodnike bilo kakvu dobit, korist, uslugu ili neku drugu naknadu.

(5) Policijski službenik je dužan da u toku i poslije radnog vremena postupa u javnom interesu i djeluje na način koji je u interesu i ne šteti ugledu Ministarstva.

(6) Policijski službenik se mora pridržavati i svih drugih dužnosti propisanih ovim zakonom i podzakonskim aktima.

(7) Policijski službenik je obavezan da sa dužnom pažnjom koristi imovinu i postupa sa imovinom i sredstvima koja su mu povjerena u svrhu obavljanja poslova i zadataka i ne smije ih koristiti za postizanje ličnog interesa ili za druge nezakonite aktivnosti.

(8) Za učešće u radu i komunikaciji sa organima i institucijama izvan Ministarstva policijski službenik je obavezan da pribavi stav ministra i direktora i da dostavi pismeni izvještaj ministru.

Čuvanje tajnih podataka

Član 57

(1) Policijski službenik dužan je da čuva kao tajne sve povjerljive podatke i materijale do kojih dođe sve do prestanka njihove tajnosti, osim kada vršenje poslova i zadataka ili zakonske odredbe zahtijevaju drugačije.

(2) Ministar može iz opravdanog razloga ili po zahtjevu ovlašćenog organa osloboditi sadašnjeg ili bivšeg policijskog službenika obaveze čuvanja tajnog podatka.

(3) Policijski službenik dužan je da čuva podatke iz stava 1. ovog člana i nakon prestanka radnog odnosa.

Zdravstveni pregled

Član 58

(1) Policijski službenik dužan je da se podvrgne redovnom ili periodičnom zdravstvenom pregledu koji organizuje nadležna organizaciona jedinica Ministarstva, u cilju utvrđivanja opšte i posebne zdravstvene sposobnosti za obavljanje poslova i zadataka policijskog službenika.

(2) Policijski službenik dužan je da se podvrgne i specijalističkom zdravstvenom pregledu ukoliko se za to ukaže potreba.

(3) Izuzetno, na obrazložen prijedlog neposrednog rukovodioca, rukovodilac osnovne organizacione jedinice može policijskog službenika uputiti na vanredni zdravstveni pregled.

(4) Policijski službenik dužan je da se podvrgne vanrednom zdravstvenom pregledu.

Nespojivost poslova i funkcija sa službenim dužnostima

Član 59

(1) Policijski službenik ne može obavljati poslove i zadatke, vršiti funkciju ili aktivnost nespojivu sa službenim dužnostima, a posebno:

1) ne može biti nosilac bilo kakve javne funkcije,

2) ne može obavljati nikakvu dodatnu aktivnost uz naknadu, osim uz odobrenje ministra ili direktora, u skladu sa pravilnikom koji donosi ministar,

3) ne može biti član političke stranke niti slijediti uputstva političkih stranaka, niti prisustvovati skupovima političkih stranaka ili drugim političkim skupovima, osim ukoliko je na dužnosti, i

4) ne može davati javne izjave niti na drugi način komentarisati rad Ministarstva bez odobrenja direktora ili ministra.

(2) Policijskom službeniku prestaje radni odnos u Ministarstvu kada se prijavi kao kandidat za izbornu javnu funkciju ili kada je imenovan na položaj u bilo kojem organu vlasti u Republici Srpskoj i Bosni i Hercegovini.

(3) Po prijemu u radni odnos, policijski službenik u skladu sa ovim zakonom dužan je dati sve podatke o funkcijama i aktivnostima koje vrši ili koje vrše članovi njegove uže porodice, kao i podatke o imovini kojom policijski službenik ili članovi njegove uže porodice raspolažu.

(4) U smislu ovog zakona, članovi uže porodice su bračni ili vanbračni supružnik policijskog službenika, srodnici po krvi u pravoj liniji, usvojilac i usvojenik, staratelj i štićenik, te dijete bračnog druga (pastorak).

(5) Podaci iz ovog člana pohranjuju se u kadrovskoj evidenciji Ministarstva u skladu sa važećim propisima o zaštiti ličnih podataka.

Zabrana diskriminacije

Član 60

Pri vršenju poslova i zadataka policijski službenici dužni su da poštuju ljudska prava i slobode, bez obzira na rasu, pol, jezik, nacionalnu pripadnost, vjeroispovijest, socijalno porijeklo, rođenje, obrazovanje, imovinsko stanje, političko i drugo uvjerenje, društveni položaj ili druge okolnosti.

2. Prava policijskih službenika

Pravo policijskih službenika

Član 61

Policijski službenik ima pravo na:

1) stalni radni odnos do trenutka dok se ne steknu uslovi za penzionisanje, ako nije drugačije propisano zakonom,

2) odmor i odsustvo u skladu sa zakonom i Posebnim kolektivnim ugovorom za zaposlene u oblasti unutrašnjih poslova Republike Srpske,

3) nagrađivanje u skladu sa ovim zakonom i drugim propisima,

4) platu, naknade plate i ostale naknade u skladu sa zakonom i drugim propisima,

5) naknadu materijalne štete ukoliko je šteta nastala prilikom obavljanja redovnih poslova i zadataka ili u vezi sa njihovim obavljanjem, a u skladu sa Posebnim kolektivnim ugovorom za zaposlene u oblasti unutrašnjih poslova Republike Srpske,

6) napredovanje u karijeri i profesionalni razvoj kroz obuku i na drugi način,

7) osnivanje i učlanjivanje u sindikat i profesionalno udruženje u skladu sa zakonom,

8) pravično postupanje, bez obzira na pol, rasu, nacionalno ili društveno porijeklo, religiju, entitetsko državljanstvo, mjesto stanovanja, političko ili drugo uvjerenje, rođenje, dob, imovinski, bračni ili drugi status,

9) postupanje nadređenih i podređenih uz poštovanje ljudskog dostojanstva, te da se nepotrebno ne dovodi u fizičku opasnost i

10) druga prava u skladu sa zakonom.

Zaštita policijskih službenika u slučaju nesposobnosti za rad

Član 62

(1) Ministarstvo ne može otpustiti policijskog službenika na osnovu privremene nesposobnosti za rad usljed bolesti ili povrede na radu.

(2) Povreda koja nastane prilikom odlaska na posao ili povratka sa posla smatra se povredom na radu.

(3) Na ostvarivanje prava policijskog službenika ne utiče privremena nesposobnost za rad usljed bolesti ili povrede na radu.

Pravna pomoć

Član 63

(1) Ministarstvo policijskom službeniku obezbjeđuje pravnu pomoć ako se protiv policijskog službenika pokrene krivični, prekršajni ili parnični postupak zbog upotrebe sile ili drugih radnji u toku izvršenja poslova i zadataka, osim ako je policijski službenik djelovao izvan svojih ovlašćenja ili ako ih je zloupotrijebio.

(2) Pravna pomoć se obezbjeđuje policijskom službeniku kao oštećenom u postupku za naknadu štete, odnosno njegovoj porodici, ako je to neophodno, ukoliko je šteta nanesena prilikom obavljanja ili u vezi sa obavljanjem poslova u Ministarstvu.

(3) Pod uslovima iz st. 1. i 2. ovog člana Ministarstvo obezbjeđuje policijskom službeniku pravnu pomoć i nakon prestanka radnog odnosa, osim ukoliko ima pravo na istu pravnu pomoć po nekom drugom osnovu.

(4) Ministarstvo obezbjeđuje pravnu pomoć i građaninu koji je pomogao policijskom službeniku ako je protiv građanina pokrenut krivični postupak zbog aktivnosti koja se tiče pružene pomoći.

Pravo na štrajk

Član 64

(1) Policijski službenici imaju pravo na štrajk, izuzev u slučaju ratnog stanja, vanrednog stanja, vanredne situacije ili stanja povećanog rizika ili opšte opasnosti u većem obimu, nasilnog ugrožavanja demokratskog i ustavnog poretka Republike Srpske i BiH, proglašenja elementarne nepogode ili neposredne opasnosti od nepogode i nesreće koje ugrožavaju bezbjednost ljudi i imovine na teritoriji Republike Srpske.

(2) Policijski službenici koji učestvuju u štrajku ne mogu se okupljati van službenog prostora Ministarstva niti nositi uniformu, službeno oružje i opremu.

VI – PRIJEM U RADNI ODNOS U MINISTARSTVO

Ovlašćenja ministra prilikom prijema u radni odnos i drugih prava iz radnog odnosa

Član 65

(1) Ministar odlučuje o zasnivanju i prestanku radnog odnosa policijskih službenika, državnih službenika i namještenika zaposlenih u Ministarstvu.

(2) Ministar odlučuje i o drugim pravima iz radnog odnosa policijskih službenika, državnih službenika i namještenika.

Pripravnički staž

Član 66

(1) Zasnivanje radnog odnosa u Ministarstvu vrši se u skladu sa ovim zakonom i Zakonom o državnim službenicima.

(2) Pripravnikom se smatra lice koje prvi put zasniva radni odnos u određenom stepenu stručne spreme.

(3) Pripravnički staž traje:

1) šest mjeseci za lice sa srednjom stručnom spremom i

2) godinu dana za lice sa visokom stručnom spremom.

(4) Pripravniku koji se obučava za obavljanje poslova policijskog službenika određuje se mentor koji usmjerava i prati rad pripravnika.

(5) Za vrijeme pripravničkog staža pripravnik se osposobljava za obavljanje poslova kroz obuku i praktičan rad i po isteku pripravničkog staža polaže stručni ispit.

(6) Ukoliko u roku od šest mjeseci po isteku pripravničkog staža ni u ponovljenom pokušaju ne položi stručni ispit, pripravnik ne može zasnovati radni odnos niti obnavljati pripravnički staž u Ministarstvu.

Stručni ispit

Član 67

Stručni ispit iz člana 66. stav 5. ovog zakona ne polažu lica koja imaju naučno zvanje doktor pravnih nauka, kao i lica koja imaju naučno zvanje magistar pravnih nauka, koja su to zvanje stekla prije reforme visokog obrazovanja u Republici Srpskoj ili Bosni i Hercegovini, lica sa položenim pravosudnim ispitom i radnici zatečeni na radu u Ministarstvu koji na dan stupanja na snagu ovog zakona imaju više od 20 godina efektivnog radnog staža na poslovima stručne spreme za koju se traži oslobađanje od polaganja stručnog ispita u organima državne uprave.

Program polaganja stručnog ispita

Član 68

(1) Stručni ispit polaže se pred Komisijom za polaganje stručnog ispita za rad u Ministarstvu (u daljem tekstu: Komisija).

(2) Komisiju iz stava 1. ovog člana rješenjem imenuje ministar.

(3) Uslovi, program, sastav Komisije i način polaganja stručnog ispita za rad u Ministarstvu propisuju se podzakonskim aktom o stručnom ispitu za rad u Ministarstvu, koji donosi ministar.

Identifikacija državnih službenika i namještenika

Član 69

(1) Državni službenici i namještenici u Ministarstvu imaju odgovarajući identifikacioni dokument.

(2) Izgled, oblik i sadržaj identifikacionog dokumenta državnih službenika i namještenika propisuje ministar podzakonskim aktom.

VII – POSTUPAK ZAPOŠLjAVANjA POLICIJSKIH SLUŽBENIKA

Principi zapošljavanja policijskih službenika

Član 70

Zapošljavanje policijskih službenika zasniva se na:

1) raspoloživosti radnih mjesta,

2) javnom konkursu i

3) prethodnom utvrđivanju uslova.

Zasnivanje radnog odnosa

Član 71

(1) Kandidat zasniva radni odnos u Ministarstvu kao policijski službenik:

1) u činu mlađeg policajca – sa najmanje IV stepenom stručne spreme i

2) u činu mlađeg inspektora – sa najmanje VII stepenom stručne spreme.

(2) Zapošljavanje kandidata iz stava 1. ovog člana obavlja se posredstvom javnog konkursa.

(3) Izuzetno od stava 1. ovog člana, kandidat može zasnovati radni odnos u Ministarstvu u činu mlađeg policajca sa završenom Višom školom unutrašnjih poslova ili Visokom školom unutrašnjih poslova ili drugom visokoškolskom ustanovom sa kojom Ministarstvo ima zaključen ugovor u skladu sa članom 154. ovog zakona.

(4) Izuzetno, Ministarstvo može zapošljavati kandidate sa najmanje VII stepenom stručne spreme koji nemaju policijsko obrazovanje na radna mjesta policijskih službenika.

(5) Odabrani kandidati iz stava 4. ovog člana upućuju se na policijsku obuku u nadležnu organizacionu jedinicu Ministarstva u skladu sa propisom iz člana 77. ovog zakona.

Zapošljavanje policijskih službenika iz drugih policijskih organa u BiH

Član 72

Izuzetno, Ministarstvo može posredstvom javnog konkursa zapošljavati policijske službenike koji su trenutno zaposleni u drugom policijskom organu u Bosni i Hercegovini u svim činovima, isključujući čin mlađeg policajca i mlađeg inspektora.

Utvrđivanje upražnjenih radnih mjesta

Član 73

(1) Ministarstvo utvrđuje upražnjena radna mjesta za zapošljavanje policijskih službenika.

(2) Upražnjena radna mjesta utvrđuju se radi periodičnog zapošljavanja novih policijskih službenika da bi se održao propisani maksimum izvršilaca i održavala operativnost Ministarstva.

Opšti uslovi za zapošljavanje policijskih službenika

Član 74

(1) Prilikom zapošljavanja u svojstvu policijskog službenika lice mora ispunjavati opšte uslove, a to su:

1) da ima državljanstvo Republike Srpske, odnosno Bosne i Hercegovine,

2) da ima između 18 i 25 godina za početni čin – mlađi policajac i do 30 godina za početni čin – mlađi inspektor, izuzev za lice sa završenom Višom školom unutrašnjih poslova, odnosno Visokom školom unutrašnjih poslova i ako se zapošljavanje vrši u skladu sa članom 72. ovog zakona i do 30 godina za lice sa završenom drugom visokoškolskom ustanovom sa kojom Ministarstvo ima zaključen ugovor u skladu sa članom 154. ovog zakona, ukoliko zasniva radni odnos u Ministarstvu u činu mlađeg policajca,

3) da ima najmanje IV stepen stručne spreme za čin mlađeg policajca i najmanje VII stepen stručne spreme za čin mlađeg inspektora,

4) da priloži ljekarsko uvjerenje koje nije starije od tri mjeseca kao dokaz o posebnoj fizičkoj i psihičkoj sposobnosti za rad,

5) da nije otpušteno iz institucije državne uprave ili iz vojne službe u Bosni i Hercegovini po osnovu izrečene disciplinske mjere u posljednjih pet godina ili da licu u toku trajanja disciplinskog postupka, a prije izricanja konačne odluke o disciplinskoj odgovornosti, nije na lični zahtjev prestao radni odnos u posljednjih pet godina,

6) da protiv lica nije pokrenut krivični postupak,

7) da pravosnažnom presudom nije izrečena kazna za krivično djelo koje se goni po službenoj dužnosti, osim za krivična djela ugrožavanja javnog saobraćaja za koje je pravosnažnom presudom izrečena kazna zatvora do šest mjeseci,

8) da nije kažnjeno za prekršaj sa obilježjem nasilja,

9) da dosadašnje ponašanje, navike ili sklonosti ukazuju na podobnost za obavljanje policijskih poslova i

10) da nije optuženo od Međunarodnog krivičnog tribunala za bivšu Jugoslaviju (u daljem tekstu: Tribunal) i da nije odbilo da se pojavi pred Tribunalom u svojstvu svjedoka.

(2) Podatke iz stava 1. t. 7. i 8. ovog člana Ministarstvo pribavlja po službenoj dužnosti.

(3) Način utvrđivanja fizičke i psihičke sposobnosti za rad policijskih službenika, kandidata za policijsku obuku, kao i lica koja se zapošljavaju u svojstvu policijskog službenika, podzakonskim aktom propisuje ministar.

(4) Način utvrđivanja podobnosti za obavljanje policijskih poslova iz stava 1. tačka 9) ovog člana podzakonskim aktom detaljnije propisuje ministar, na prijedlog direktora.

Posebni uslovi za zapošljavanje policijskih službenika

Član 75

Pored opštih uslova ministar na prijedlog direktora određuje posebne uslove, koji se utvrđuju pravilnikom.

Komisija za izbor

Član 76

(1) Ministar formira Komisiju za izbor, vodeći računa o nacionalnoj zastupljenosti.

(2) Komisiju za izbor čine:

1) tri policijska službenika sa činom samostalnog inspektora i više, koje predlaže direktor, i

2) dva državna službenika zaposlena u Ministarstvu koji imaju najmanje poziciju višeg stručnog saradnika, koje predlaže ministar.

(3) Komisijom za izbor predsjedava policijski službenik sa najvišim činom.

(4) Komisija za izbor odluke donosi većinom glasova svih članova.

Postupak izbora

Član 77

Rad Komisije za izbor, oglašavanje slobodnih radnih mjesta, način i raspored testiranja kandidata, pravila postupka izbora, pravo na žalbu i postupak po žalbi, prijem u radni odnos, policijsku obuku iz člana 71. stav 5. ovog zakona, kao i druga relevantna pitanja koja se odnose na zapošljavanje policijskog službenika, uređuju se propisom koji donosi ministar.

Zakletva

Član 78

(1) Policijski službenici po prijemu u radni odnos polažu zakletvu, koja glasi:

“Zaklinjem se da ću dužnost policijskog službenika vršiti savjesno i odgovorno, da ću se pridržavati Ustava i zakona i da ću štititi ustavno uređenje Republike Srpske i Bosne i Hercegovine, prava, slobode i bezbjednost, da ću poslove i zadatke policijskog službenika izvršavati i u slučajevima kada izvršavanje tih poslova i zadataka dovodi u opasnost i moj život.”.

(2) Način polaganja zakletve na prijedlog direktora utvrđuje ministar posebnim aktom.

VIII – RASPOREĐIVANjE ZAPOSLENIH

Raspoređivanje zaposlenih

Član 79

(1) Ministar odlučuje o raspoređivanju:

1) rukovodilaca osnovnih organizacionih jedinica Ministarstva,

2) policijskih službenika osnovnih organizacionih jedinica Ministarstva kojima ne rukovodi direktor,

3) pripadnika Uprave za borbu protiv terorizma i ekstremizma, Specijalne antiterorističke jedinice i Centra za obuku,

4) državnih službenika i

5) namještenika.

(2) Direktor odlučuje o raspoređivanju policijskih službenika kojima rukovodi, izuzev rukovodilaca osnovnih organizacionih jedinica iz stava 1. tačka 1) i pripadnika organizacionih jedinica iz stava 1. tačka 3) ovog člana.

Raspoređivanje policijskih službenika

Član 80

Raspoređivanje policijskog službenika vrši se na osnovu internog oglasa ili bez internog oglasa.

Uslovi za interno objavljivanje upražnjenog radnog mjesta

Član 81

Ministarstvo vrši interno objavljivanje kada postoji upražnjeno radno mjesto ili više radnih mjesta u sljedećim slučajevima:

1) usljed realizacije opštih smjernica kadrovske politike Ministarstva i

2) kada u organizacionim jedinicama Ministarstva ima policijskih službenika koji su proglašeni viškom.

Sadržaj internog oglasa i prijave

Član 82

(1) Interno objavljivanje vrši se tako što Ministarstvo, na oglasnoj tabli ili na drugi način, objavljuje tekst internog oglasa.

(2) Tekst internog oglasa iz stava 1. ovog člana sadrži:

1) naziv upražnjenog radnog mjesta,

2) broj policijskih službenika koji se interno raspoređuje,

3) posebne uslove za oglašena radna mjesta,

4) vrstu testa, ukoliko je za radno mjesto obavezno testiranje, i

5) spisak potrebnih dokumenata kojima se dokazuje ispunjenost posebnih uslova za oglašeno radno mjesto, kao i rok i mjesto njihovog podnošenja, uz obaveznu naznaku da je riječ o internom oglasu.

(3) Prijavu na oglas, kao i dokaze o ispunjavanju uslova navedenih u oglasu, policijski službenik dostavlja lično Komisiji za izbor policijskog službenika (u daljem tekstu: Komisija) u Ministarstvo u sjedištu ili posredstvom organizacionih jedinica Ministarstva.

(4) Prijava iz stava 3. ovog člana sadrži:

1) lične podatke o policijskom službeniku,

2) poziciju i čin na koji se policijski službenik prijavljuje,

3) stručno obrazovanje i

4) druge podatke u skladu sa oglasom.

Komisija

Član 83

(1) Postupak izbora policijskih službenika sprovodi Komisija koju imenuje ministar, vodeći računa o nacionalnoj zastupljenosti.

(2) Komisija se sastoji od pet članova, od kojih su tri policijska službenika sa činom samostalnog inspektora ili višim činom, koje predlaže direktor, i dva državna službenika zaposlena u Ministarstvu, koji imaju najmanje poziciju višeg stručnog saradnika, koje predlaže ministar.

(3) Komisijom predsjedava policijski službenik sa najvišim činom.

(4) U procesu izbora policijskih službenika Komisija može angažovati i druga stručna lica potrebnih profila.

(5) Komisija zaključkom odbacuje prijave policijskih službenika koji ne ispunjavaju uslove oglasa i propisanog čina.

(6) Izbor policijskih službenika obavlja se posredstvom intervjua i/ili testiranja, nakon čega svaki član Komisije ocjenjuje policijskog službenika određenim brojem bodova.

(7) Nakon okončanog ocjenjivanja, predsjedavajući Komisije odlukom utvrđuje rang-listu policijskih službenika i objavljuje je na oglasnoj tabli, najkasnije u roku od tri dana od dana donošenja odluke.

(8) Komisija radi na osnovu Poslovnika o radu Komisije.

Žalba i rješenje o rasporedu

Član 84

(1) Na rang-listu Komisije policijski službenici imaju pravo žalbe Policijskom odboru u roku od 15 dana od dana objavljivanja.

(2) Odluka Komisije na koju nije izjavljena žalba konačna je protekom roka iz stava 1. ovog člana.

(3) Komisija utvrđuje i objavljuje na oglasnoj tabli policijskog organa konačnu listu izabranih policijskih službenika.

(4) Na osnovu konačne liste Komisije, ministar ili direktor donosi rješenje o rasporedu policijskog službenika u skladu sa članom 79. ovog zakona, vodeći računa o rang-listi policijskih službenika.

Raspored bez internog oglasa

Član 85

(1) Policijski službenik može bez internog oglasa biti raspoređen na drugo radno mjesto za koje ispunjava uslove u organizacionu jedinicu Ministarstva udaljenu do 60 kilometara od mjesta rada.

(2) Policijski službenik može bez internog oglasa biti raspoređen na drugo radno mjesto preko 60 kilometara od mjesta rada ako organizaciona jedinica u koju se raspoređuje teritorijalno pokriva prebivalište policijskog službenika.

(3) Policijski službenik može na lični zahtjev, bez internog oglasa, biti raspoređen na radno mjesto udaljeno i preko 60 kilometara od mjesta rada.

(4) Na rješenje o rasporedu bez internog oglasa policijski službenik može podnijeti žalbu Policijskom odboru u roku od 15 dana po prijemu rješenja, a žalba ne odgađa izvršenje rješenja.

Naredba o internom rasporedu

Član 86

(1) Naredbu o internom rasporedu donosi ministar ili direktor kada postoji potreba službe.

(2) Raspored policijskog službenika u skladu sa stavom 1. ovog člana ne može trajati duže od godinu dana i ne može se ponoviti.

(3) Na naredbu o internom rasporedu policijski službenik može podnijeti žalbu Policijskom odboru u roku od 15 dana po prijemu naredbe, a žalba ne odgađa izvršenje naredbe.

(4) Policijski službenik dužan je da postupi u skladu sa naredbom.

Eksterni raspored

Član 87

(1) Policijski službenik može biti raspoređen u drugi organ, ustanovu za policijsku obuku ili drugu instituciju u Bosni i Hercegovini (u daljem tekstu: eksterni raspored) na period od najduže četiri godine, a eksterni raspored može se obnoviti samo još jednom.

(2) Eksterni raspored može se izvršiti samo uz saglasnost policijskog službenika.

(3) Tokom trajanja eksternog rasporeda policijski službenik zadržava čin, a njegova prava iz radnog odnosa miruju.

(4) Pravilnik o eksternom rasporedu donosi ministar na prijedlog direktora.

Upućivanje u inostranstvo

Član 88

(1) Kada interes Ministarstva to zahtijeva, policijski službenik se može uputiti na rad izvan područja Bosne i Hercegovine u okviru svojih redovnih poslova i zadataka ili u okviru saradnje sa inostranim nadležnim organima ili međunarodnim organizacijama.

(2) Upućivanje u inostranstvo moguće je samo uz saglasnost policijskog službenika.

(3) Upućivanje iz stava 1. ovog člana vrši se u skladu sa propisima koje donosi organ nadležan za regulisanje takvih pitanja u skladu sa Ustavom Republike Srpske i Bosne i Hercegovine, a način upućivanja određuje se u skladu sa sporazumom između Ministarstva i nadležnog organa.

IX – ČINOVI, OCJENA RADA I UNAPREĐENjE POLICIJSKIH SLUŽBENIKA

1. Činovi

Činovi

Član 89

(1) Policijski službenici imaju jedan od sljedećih činova:

1) mlađi policajac,

2) policajac,

3) viši policajac,

4) samostalni policajac,

5) glavni policajac,

6) mlađi inspektor,

7) inspektor,

8) viši inspektor,

9) samostalni inspektor,

10) glavni inspektor,

11) generalni inspektor policije i

12) glavni generalni inspektor policije.

(2) Postupak utvrđivanja i vraćanja činova policijskim službenicima, kao i izgled činova, uređuje se propisom koji donosi Vlada.

(3) Radna mjesta policijskih službenika i pripadajući čin koji se dodjeljuje u skladu sa podzakonskim aktom iz stava 2. ovog člana propisuju se pravilnikom.

Početni i najviši činovi

Član 90

(1) Policijskom službeniku koji obavlja poslove i zadatke za čije obavljanje je predviđen IV stepen stručne spreme utvrđuje se početni čin mlađeg policajca.

(2) Policijskom službeniku koji obavlja poslove i zadatke za čije obavljanje je predviđen najmanje VI stepen stručne spreme utvrđuje se početni čin mlađeg inspektora.

(3) Početni čin mlađeg policajca ili mlađeg inspektora utvrđuje se nakon prijema u radni odnos.

(4) Policijskom službeniku koji obavlja poslove i zadatke za čije obavljanje je predviđen IV stepen stručne spreme može se utvrditi čin do glavnog policajca.

(5) Policijskom službeniku koji obavlja poslove i zadatke za čije obavljanje je predviđen VI stepen stručne spreme može se utvrditi čin do višeg inspektora.

Uslovi za sticanje narednog višeg čina

Član 91

(1) Policijskom službeniku se utvrđuje naredni viši čin kada se ispune sljedeći uslovi:

1) da je raspoređen na radno mjesto za koje je predviđen naredni viši čin,

2) da je proveo zakonom propisano vrijeme u utvrđenom činu,

3) da je bio ocijenjen ocjenom dobar ili višom ocjenom za svoj rad u posljednje tri godine,

4) da se protiv policijskog službenika ne vodi krivični postupak ili disciplinski postupak za težu povredu dužnosti,

5) da nije osuđivan za krivično djelo po krivičnom zakonodavstvu Republike Srpske i Bosne i Hercegovine, odnosno da se ne vodi u kaznenoj evidenciji i

6) da mu za posljednje tri godine od dana podnošenja zahtjeva za utvrđivanje čina nije izrečena konačna disciplinska mjera zbog teže povrede dužnosti, odnosno da mu za posljednju godinu dana nisu izrečene dvije i više konačnih disciplinskih mjera zbog lakših povreda radnih dužnosti.

(2) Policijski službenik kojem se utvrđuje čin samostalnog inspektora i glavnog inspektora, osim uslova iz stava 1. ovog člana, obavezan je da položi interni ispit za unapređenje u Ministarstvu u skladu sa ovim zakonom i propisom iz člana 89. stav 2. ovog zakona.

Vrijeme provedeno u prethodnom činu

Član 92

(1) Najkraće vrijeme provedeno u utvrđenom činu koje je potrebno da bi policijski službenik ispunio kriterijume za utvrđivanje narednog čina iz člana 91. stav 1. tačka 2) ovog zakona jeste:

1) za unapređenje iz čina mlađeg policajca u čin policajca – četiri godine,

2) za unapređenje iz čina policajca u čin višeg policajca – četiri godine,

3) za unapređenje iz čina višeg policajca u čin samostalnog policajca – šest godina,

4) za unapređenje iz čina samostalnog policajca u čin glavnog policajca – šest godina,

5) za unapređenje iz čina mlađeg inspektora u čin inspektora – četiri godine,

6) za unapređenje iz čina inspektora u čin višeg inspektora – četiri godine,

7) za unapređenje iz čina višeg inspektora u čin samostalnog inspektora – šest godina,

8) za unapređenje iz čina samostalnog inspektora u čin glavnog inspektora – šest godina.

(2) Pri računanju vremena iz stava 1. ovog člana priznaje se samo stvarno vrijeme provedeno na dužnosti u Ministarstvu.

(3) Izuzetno od stava 2. ovog člana, kao stvarno vrijeme provedeno na dužnosti priznaće se i vrijeme koje je policijski službenik proveo u eksternom premještaju u skladu sa članom 87. ovog zakona ili u inostranstvu u skladu sa članom 88. ovog zakona, te vrijeme koje je policijski službenik proveo u drugom policijskom organu u Bosni i Hercegovini, ukoliko je policijski službenik zasnovao radni odnos u Ministarstvu u skladu sa članom 72. ovog zakona.

(4) Vrijeme koje je policijski službenik proveo na radnom mjestu za koje je predviđen niži čin u skladu sa članom 86. ovog zakona smatra se vremenom koje je proveo u svom činu.

Postupak utvrđivanja čina

Član 93

(1) Postupak utvrđivanja čina pokreće se podnošenjem zahtjeva od policijskog službenika.

(2) Prijedlog za utvrđivanje čina policijskih službenika daje Komisija za činove u skladu sa uslovima propisanim ovim zakonom.

(3) Komisiju imenuje direktor na period od dvije godine, sa mogućnošću drugog uzastopnog imenovanja.

(4) Izbor članova Komisije i način rada Komisije uređuje se propisom iz člana 89. stav 2. ovog zakona.

Odluka o utvrđivanju čina

Član 94

(1) Odluke o utvrđivanju čina donosi ministar.

(2) Protiv odluke iz stava 1. ovog člana policijski službenik može podnijeti žalbu Policijskom odboru u roku od 15 dana od dana prijema odluke.

Čin direktora i zamjenika direktora

Član 95

(1) Čin glavnog generalnog inspektora policije stiče policijski službenik koji je imenovan za direktora, a čin generalnog inspektora policije stiče policijski službenik imenovan za zamjenika direktora.

(2) Direktor i zamjenik direktora vraćaju čin iz stava 1. ovog člana po okončanju mandata, te se vraćaju u čin glavnog inspektora i raspoređuju na radno mjesto koje odgovara navedenom činu.

Čin rukovodilaca osnovnih organizacionih jedinica

Član 96

(1) Čin generalnog inspektora policije stiče policijski službenik koji je raspoređen na poslove i zadatke rukovodioca osnovne organizacione jedinice.

(2) Po okončanju rasporeda policijski službenik iz stava 1. ovog člana vraća se u čin glavnog inspektora.

Počasni čin

Član 97

(1) Utvrđeni čin se ne može oduzeti, osim u slučaju iz čl. 95. i 96. ovog zakona ili nakon prestanka radnog odnosa u skladu sa ovim zakonom.

(2) Izuzetno, policijski službenik može odlukom ministra nakon penzionisanja zadržati čin koji je imao u vrijeme penzionisanja kao počasni čin.

Vanredno unapređenje

Član 98

(1) Policijski službenik koji je postigao izvanredne rezultate i značajno doprinosio povećanju bezbjednosti u Republici Srpskoj i Bosni i Hercegovini i bezbjednosti građana može odlukom o vanrednom unapređenju biti unaprijeđen u sljedeći viši čin.

(2) Pod uslovima iz stava 1. ovog člana policijski službenik može biti unaprijeđen jednom u toku trajanja policijske službe.

(3) Na prijedlog direktora, odluku o vanrednom unapređenju iz stava 1. ovog člana do čina samostalnog inspektora donosi ministar, a u čin glavnog inspektora odluku donosi predsjednik Republike Srpske, na prijedlog ministra.

2. Ocjena rada policijskih službenika

Razlozi za ocjenjivanje

Član 99

(1) Ministarstvo najmanje jednom godišnje vrši ocjenu rada svih policijskih službenika da bi se utvrdilo da li zadovoljavaju profesionalne standarde neophodne u izvršavanju policijskih poslova i zadataka.

(2) Ocjena rada preduzima se radi:

1) podsticanja policijskih službenika da iskažu maksimum svojih sposobnosti,

2) uočavanja nedostataka u radu i

3) priznavanja istaknutog rada, davanja podsticaja za bolji rad, te postavljanja novih radnih ciljeva.

(3) Ne ocjenjuje se policijski službenik koji je u prethodnoj kalendarskoj godini radio manje od šest mjeseci.

(4) Pravilnik o postupku i kriterijumima za ocjenu rada policijskog službenika donosi ministar na prijedlog direktora.

Ocjene

Član 100

(1) Policijski službenik ocjenjuje se sljedećim ocjenama:

1) ne zadovoljava,

2) zadovoljava,

3) dobar,

4) vrlodobar i

5) odličan.

(2) Ocjenu rada policijskog službenika vrši neposredno nadređeni rukovodilac policijskog službenika koji se ocjenjuje.

(3) Ocjene rada odobrava rukovodilac organizacione jedinice nadređenog policijskog službenika koji pokreće postupak ocjenjivanja, a ima najmanje čin inspektora.

(4) Policijski službenik dobija kopiju obrasca ocjene rada, koju potpisuje.

(5) Policijski službenik koji nije saglasan sa ocjenom rada može podnijeti žalbu Policijskom odboru u roku od 15 dana od dana prijema kopije obrasca ocjene rada.

Ponovno ocjenjivanje

Član 101

(1) U slučaju da je policijski službenik dobio ocjenu rada ne zadovoljava, ponovo se ocjenjuje tri mjeseca nakon godišnje ocjene rada.

(2) Ako policijski službenik i u ponovljenom postupku ocjene rada dobije ocjenu ne zadovoljava, policijskom službeniku prestaje radni odnos.

X – RADNI USLOVI POLICIJSKIH SLUŽBENIKA

Primjena drugih propisa

Član 102

Zakoni i opšti akti kojima se uređuju prava i obaveze iz radnih odnosa primjenjuju se na policijske službenike i kadete ukoliko nije drugačije određeno ovim zakonom.

Radno vrijeme

Član 103

(1) Puno radno vrijeme iznosi 40 časova sedmično, uključujući i odmor u toku radnog dana propisan važećim zakonom, s tim da se radno vrijeme raspoređuje na osam časova dnevno, a direktor može odrediti duže radno vrijeme u sljedećim slučajevima:

1) kada je potreban kontinuitet rada i

2) kada se određeni zadaci moraju izvršiti u određenim rokovima ili planiranom periodu.

(2) U slučaju kada je potrebno obaviti hitan posao ili zadatak do određenog roka ili u određenom periodu, izdaje se naredba policijskim službenicima za prekovremeni rad.

(3) Prekovremeni rad iz stava 2. ovog člana može trajati do četiri časa dnevno i ne više od 20 časova sedmično, odnosno 150 časova u toku jedne kalendarske godine.

Posebni uslovi rada

Član 104

(1) Policijski službenik obavezan je da radi u posebnim uslovima kada su takvi uslovi neophodni za izvršenje poslova i zadataka Ministarstva.

(2) Posebnim uslovima smatraju se: po vanrednom rasporedu, rad u dvokratnoj smjeni, rad u smjenama, rad subotom, nedjeljom, praznicima i ostalim neradnim danima, rad noću i rad na pojedinim lokacijama.

(3) Drugi načini rada u posebnim uslovima mogu biti određeni ako to zahtijeva bezbjednosna situacija ili ako je to jedini način da se izvrše određeni poslovi i zadaci koji ne mogu biti odgođeni ili se moraju završiti u određenom roku.

(4) Direktor detaljnije određuje razloge zbog kojih se drugi način rada u posebnim uslovima iz stava 3. ovog člana može odrediti, a može ovlastiti druge policijske službenike koji rade na rukovodnim radnim mjestima da to odrede.

(5) Za poslove i zadatke iz st. 2. i 3. ovog člana policijski službenik ima pravo na novčanu naknadu ili slobodne dane.

Godišnji odmor

Član 105

Policijski službenik ima pravo na plaćeni godišnji odmor, plaćeno odsustvo i neplaćeno odsustvo u skladu sa zakonom i drugim opštim aktima.

Plate, naknade plate i ostale naknade

Član 106

Plate, naknade plate i ostale naknade policijskih službenika uređuju se posebnim zakonom.

Promjena rasporeda godišnjeg odmora

Član 107

(1) Izuzetno, direktor može promijeniti raspored godišnjih odmora zbog izuzetno važnih operativnih razloga.https://www.anwalt-bih.de

(2) U slučaju da promjena o rasporedu godišnjeg odmora ima za rezultat prekid korišćenja godišnjeg odmora policijskog službenika, policijski službenik dobija nadoknadu za putne i druge troškove koji su nastali prekidanjem korišćenja godišnjeg odmora, a na prijedlog direktora ministar određuje vrstu troškova koji se utvrđuju na osnovu dostavljenih dokaza.

(3) Policijski službenik ne gubi dane godišnjeg odmora zbog prekida iz stava 2. ovog člana i takav godišnji odmor može se kasnije koristiti.

Staž osiguranja u uvećanom trajanju

Član 108

(1) Zbog prirode posla i otežanih uslova rada, staž osiguranja policijskom službeniku računa se u uvećanom trajanju, tako da se:

1) za svakih 12 mjeseci efektivno provedenih na radu računa kao 14 mjeseci staža osiguranja i

2) za svakih 12 mjeseci efektivno provedenih na radu računa kao 16 mjeseci staža osiguranja.

(2) Prijedlog za utvrđivanje radnih mjesta na kojima se staž osiguranja računa u skladu sa stavom 1. ovog člana daje Komisija za utvrđivanje radnih mjesta na kojima se staž osiguranja računa sa uvećanim trajanjem na osnovu Analize i mišljenja o ispunjenosti uslova za utvrđivanje radnih mjesta na kojima se staž osiguranja računa sa uvećanim trajanjem, a u skladu sa Zakonom o penzijskom i invalidskom osiguranju.

XI – DISCIPLINSKA I MATERIJALNA ODGOVORNOST DIREKTORA I ZAMJENIKA DIREKTORA

Odgovornost direktora i zamjenika direktora

Član 109

(1) Direktor i zamjenik direktora su disciplinski odgovorni za teže povrede dužnosti.

(2) Direktor i zamjenik direktora su odgovorni za pričinjenu materijalnu štetu.

Nadležnost Nezavisnog odbora u disciplinskom postupku

Član 110

(1) Nadležni organi za sprovođenje disciplinskog postupka za utvrđivanje disciplinske odgovornosti direktora i zamjenika direktora su Nezavisni odbor i Disciplinska komisija za utvrđivanje disciplinske odgovornosti direktora i zamjenika direktora (u daljem tekstu: Disciplinska komisija).

(2) Disciplinska komisija je ad hok organ i uspostavlja se odlukom Vlade, koja imenuje članove Disciplinske komisije u skladu sa članom 112. stav 1. ovog zakona.

(3) Članovi Disciplinske komisije moraju ispunjavati uslove predviđene članom 17. st. 2. i 3. ovog zakona.

Žalba na rad direktora i zamjenika direktora

Član 111

(1) Žalbe na rad direktora i zamjenika direktora dostavljaju se Nezavisnom odboru.

(2) Ukoliko Biro za predstavke građana i Jedinica zaprime žalbu na rad direktora i zamjenika direktora, žalba se prosljeđuje Nezavisnom odboru u roku od sedam dana od prijema žalbe.

(3) Nezavisni odbor razmatra svaku zaprimljenu žalbu i razmatra postojanje osnovanosti sumnje da je počinjena teža povreda dužnosti i ukoliko ocijeni da je povreda dužnosti počinjena, u roku od 15 dana od prijema žalbe upućuje zahtjev Vladi da uspostavi Disciplinsku komisiju.

(4) Ukoliko Nezavisni odbor zaprimi žalbu koja sadrži elemente koji mogu uključivati krivičnu odgovornost direktora ili zamjenika direktora, prosljeđuje žalbu nadležnom tužiocu najkasnije u roku od sedam dana od prijema žalbe.

Rad Disciplinske komisije

Član 112

(1) Vlada uspostavlja Disciplinsku komisiju u roku od 15 dana od dana prijema zahtjeva Nezavisnog odbora.

(2) Disciplinska komisija sprovodi disciplinski postupak i donosi rješenje u roku od 15 dana od dana formiranja.

(3) Žalba na rješenje Disciplinske komisije može se izjaviti Vladi u roku od 15 dana od dana prijema rješenja.

(4) Odluka Vlade je konačna, ali protiv takve odluke može se pokrenuti spor pred nadležnim sudom.

Saradnja Ministarstva sa disciplinskim organima

Član 113

Ministarstvo je dužno da sarađuje sa organima disciplinskog postupka, uključujući pristup relevantnim podacima i licima.

Propis o disciplinskoj i materijalnoj odgovornosti direktora i zamjenika direktora

Član 114

Vlada donosi propis o disciplinskoj i materijalnoj odgovornosti direktora i zamjenika direktora, koji detaljno propisuje disciplinske organe i disciplinski postupak.

XII – DISCIPLINSKA ODGOVORNOST POLICIJSKIH SLUŽBENIKA

Odgovornost i prava iz disciplinskog postupka

Član 115

(1) Policijski službenik je disciplinski odgovoran za povrede dužnosti propisane ovim zakonom, kao i podzakonskim aktima kojima se propisuju prava i dužnosti policijskih službenika.

(2) Policijski službenik nije disciplinski odgovoran za povredu dužnosti ako ta povreda ili propust nije predstavljala povredu dužnosti u vrijeme kada je bila učinjena.

(3) Policijskom službeniku se ne izriče mjera teža od one koja je bila propisana u vrijeme kada je povreda učinjena.

(4) Odgovornost za učinjeno krivično djelo i prekršaj ne isključuje disciplinsku odgovornost policijskog službenika ukoliko je činjenje krivičnog djela i prekršaja takođe i povreda dužnosti.

(5) Oslobađanje od krivične i prekršajne odgovornosti ne podrazumijeva istovremeno i oslobađanje od disciplinske odgovornosti.

(6) Disciplinski postupak mora biti pravedan i transparentan, a prije pokretanja i tokom trajanja disciplinskog postupka policijski službenik ima prava koja se detaljnije uređuje podzakonskim aktom, i to:

1) pravo da bude blagovremeno obaviješten o zahtjevu za pokretanje postupka za utvrđivanje disciplinske odgovornosti (u daljem tekstu: zahtjev) za povredu dužnosti i o dokazima, kao i pravo da se izjasni na zahtjev, odnosno na dokaze,

2) pravo na pravedno i javno saslušanje u razumnom roku od organa utvrđenih ovim zakonom. Javnost može biti isključena sa saslušanja za cijeli glavni pretres ili za jedan dio, po službenoj dužnosti ili na zahtjev stranaka koje učestvuju u disciplinskom postupku ako to zahtijevaju interesi bezbjednosti ili ako je to potrebno radi zaštite tajnih i ličnih podataka, očuvanja javnog reda i mira, zaštite morala ili zaštite interesa maloljetnika i svjedoka, odnosno u posebnim okolnostima kada bi javno saslušanje ometalo interese pravičnosti prema mišljenju organa utvrđenih ovim zakonom,

3) pravo na davanje izjave,

4) pravo da se od navoda iz zahtjeva brani sam ili uz stručnu pomoć branioca kojeg izabere, te pravo prisustvovanja svakom saslušanju u disciplinskom postupku,

5) pravo na javno izricanje odluke i

6) pravo na podnošenje žalbe na odluku o disciplinskoj odgovornosti.

Lakše povrede dužnosti

Član 116

Lakše povrede dužnosti su:

1) kašnjenje na posao, neopravdan izostanak sa radnog mjesta u toku radnog vremena ili odlazak sa posla prije kraja radnog vremena,

2) neopravdano odsustvo sa posla jedan dan,

3) neuredan izgled ili neprimjereno oblačenje, ili nepropisno nošenje uniforme, oružja ili opreme,

4) neljubazno i nepristojno ponašanje prema zaposlenima u Ministarstvu ili strankama,

5) nepravilno ili neuredno obavljanje poslova i zadataka, postupanje sa sredstvima za rad, službenim spisima ili podacima,

6) izbjegavanje obaveza u vezi sa profesionalnom obukom i usavršavanjem i

7) druge lakše povrede dužnosti koje su propisane podzakonskim aktima.

Teže povrede dužnosti

Član 117

Teže povrede dužnosti su:

1) neopravdano odsustvo sa poslova i zadataka u trajanju od dva dana ili više uzastopnih dana,

2) neizvršavanje, nesavjesno ili neblagovremeno izvršavanje poslova i zadataka,

3) zloupotreba ili prekoračenje ovlašćenja,

4) odbijanje izvršenja zakonitog naređenja izdatog u svrhu izvršavanja poslova i zadataka,

5) obavljanje dodatne aktivnosti bez odobrenja ministra ili direktora,

6) ponašanje u službi ili izvan službe koje narušava ugled Ministarstva,

7) odavanje podataka neovlašćenim licima do kojih je zaposleni došao obavljanjem poslova i zadataka ili u vezi sa obavljanjem poslova i zadataka,

8) dolazak na posao u alkoholisanom stanju ili pod uticajem psihoaktivnih supstanci, odnosno dovođenje u takvo stanje u toku radnog vremena ili odbijanje testiranja na prisustvo alkohola ili psihoaktivnih supstanci,

9) zloupotreba bolovanja, odbijanje ili neopravdano neodazivanje na zdravstveni pregled ili druga testiranja i

10) davanje netačnih podataka koji utiču na donošenje odluka nadležnih organa ili izazivaju druge štetne posljedice.

Organi disciplinskog postupka

Član 118

(1) Organi disciplinskog postupka su ministar, direktor, rukovodilac osnovne organizacione jedinice, disciplinska komisija, Jedinica i Policijski odbor.

(2) Disciplinska komisija zasjeda u vijeću, koje čine predsjednik i dva člana.

(3) Predsjednika i članove disciplinske komisije određuje rukovodilac organizacione jedinice nadležne za vođenje prvostepenog disciplinskog postupka iz reda raspoređenih u navedenoj organizacionoj jedinici.

(4) Predsjednik i članovi disciplinske komisije moraju biti diplomirani pravnici sa statusom policijskog službenika.

Disciplinske mjere

Član 119

(1) Za lakše povrede dužnosti mogu se izreći sljedeće disciplinske mjere:

1) pismena opomena i

2) novčana kazna u iznosu od 10% osnovne mjesečne plate policijskog službenika, ostvarene u mjesecu koji je prethodio izricanju disciplinske mjere, a najduže tri mjeseca.

(2) Za teže povrede dužnosti mogu se izreći sljedeće disciplinske mjere:

1) novčana kazna u iznosu od 20% do 30% od osnovne mjesečne plate policijskog službenika, ostvarene u mjesecu koji je prethodio izricanju disciplinske mjere, a najduže šest mjeseci, i

2) prestanak radnog odnosa.

Ovlašćenja za izricanje disciplinskih mjera

Član 120

(1) Disciplinske mjere za lakše povrede dužnosti izriče ministar, direktor, rukovodilac osnovne organizacione jedinice i Policijski odbor kada odlučuje po žalbi.

(2) Disciplinske mjere za teže povrede dužnosti izriče disciplinska komisija i Policijski odbor odlučujući po žalbi.

(3) Odluka o disciplinskoj odgovornosti dostavlja se policijskom službeniku.

Pravni lijekovi

Član 121

(1) Protiv odluke o disciplinskoj odgovornosti policijski službenik i Jedinica mogu podnijeti žalbu Policijskom odboru u roku od 15 dana od dana prijema odluke.

(2) Policijski odbor o žalbi odlučuje u roku od 60 dana od dana prijema žalbe.

(3) Odluka Policijskog odbora je konačna sa danom dostavljanja policijskom službeniku.

(4) Na odluku Policijskog odbora policijski službenik može podnijeti tužbu nadležnom sudu u roku od 30 dana od dana konačnosti.

Suspenzija

Član 122

(1) Policijski službenik se obavezno suspenduje iz Ministarstva ako mu je određen pritvor počev od prvog dana pritvora.

(2) Policijski službenik se može suspendovati iz Ministarstva ako je protiv njega podignuta ili potvrđena optužnica za krivično djelo ili pokrenut disciplinski postupak zbog teže povrede dužnosti i ako bi njegovo prisustvo na radu štetilo interesima i ugledu Ministarstva.

(3) Policijski službenik se izuzetno može suspendovati iz Ministarstva prije pokretanja unutrašnjeg, disciplinskog ili krivičnog postupka ukoliko bi njegovo prisustvo u Ministarstvu štetilo ugledu i interesima službe.

(4) Suspenzija iz st. 1, 2. i 3. ovog člana može trajati do okončanja unutrašnjeg, disciplinskog, odnosno krivičnog postupka.

(5) Rukovodilac osnovne organizacione jedinice donosi odluku o suspenziji, kao i odluku o prestanku razloga za suspenziju u skladu sa st. 1, 2. i 3. ovog člana.

(6) Tokom suspenzije iz Ministarstva službeno oružje, značka i službena legitimacija policijskog službenika oduzimaju se i zabranjuje se nošenje službene uniforme.

(7) Policijski službenik može uložiti žalbu na odluku o suspenziji Policijskom odboru u roku od 15 dana od dana prijema odluke, a žalba ne odgađa izvršenje odluke o suspenziji.

Prava tokom suspenzije

Član 123

(1) Tokom suspenzije iz Ministarstva policijski službenik ima pravo na naknadu u visini od 55% plate koju bi ostvario da je bio na radu.

(2) Ako se utvrdi da nije odgovoran za težu povredu dužnosti niti za izvršenje krivičnog djela, policijski službenik ima pravo na punu naknadu svoje plate i druga prava po osnovu rada.

Rokovi za pokretanje i vođenje disciplinskog postupka

Član 124

(1) Pokretanje disciplinskog postupka zbog lakše povrede dužnosti zastarijeva u roku od tri mjeseca od dana saznanja za izvršenu povredu, a najkasnije u roku od šest mjeseci od izvršenja povrede.

(2) Ako u roku od šest mjeseci od dana pokretanja postupka zbog lakše povrede dužnosti ne bude donesena konačna odluka, postupak će se obustaviti zbog zastare vođenja postupka.

(3) Pokretanje disciplinskog postupka zbog teže povrede dužnosti zastarijeva u roku od godinu dana od saznanja za počinjenu povredu, a najkasnije u roku od dvije godine od dana izvršenja povrede.

(4) Vođenje disciplinskog postupka zbog teže povrede dužnosti zastarijeva u roku od dvije godine od dana pokretanja disciplinskog postupka, a u slučajevima koji imaju obilježja korupcije, zastara vođenja postupka nastupa u roku od četiri godine od dana pokretanja disciplinskog postupka.

(5) Zastara vođenja disciplinskog postupka prekida se svakom procesnom radnjom nadležnog disciplinskog organa.

(6) Svakim prekidom zastarjelost počinje ponovo teći, ali bez obzira na prekide, zastarjelost u svakom slučaju nastaje kada protekne dva puta onoliko vremena koliko je prema zakonu propisana zastara vođenja disciplinskog postupka.

Izvršenje disciplinske mjere

Član 125

(1) Disciplinska mjera izvršava se nakon što odluka o izricanju disciplinske mjere postane konačna.

(2) Postupak izvršenja izrečene disciplinske mjere ne može se pokrenuti nakon isteka 60 dana od dana konačnosti rješenja kojim je disciplinska mjera izrečena.

Brisanje mjere iz evidencije

Član 126

(1) Ako policijski službenik u roku od godinu dana od dana konačnosti rješenja kojim mu je izrečena disciplinska mjera za lakšu povredu dužnosti ne učini novu povredu, izrečena mjera briše se iz evidencije.

(2) Ako policijski službenik u roku od tri godine od dana konačnosti rješenja kojim mu je izrečena disciplinska mjera za težu povredu dužnosti ne učini novu povredu, izrečena mjera briše se iz evidencije.

Evidencija o izrečenim mjerama

Član 127

(1) Ministarstvo vodi evidenciju o izrečenim disciplinskim mjerama.

(2) Odluke koje se odnose na disciplinski postupak ulažu se u lični dosije policijskog službenika.

Propis o disciplinskog postupku

Član 128

Pravilnikom koji donosi ministar, na prijedlog direktora, uređuju se disciplinski postupak, organ za vođenje disciplinskog postupka, način rada, glasanja i donošenja odluka, disciplinske mjere za lakše i teže povrede dužnosti, način stepenovanja teže povrede dužnosti, pokretanje unutrašnjeg postupka, te pokretanje disciplinskog postupka, kao i trajanje unutrašnjeg i disciplinskog postupka.

HIII – MATERIJALNA ODGOVORNOST POLICIJSKIH SLUŽBENIKA

Naknada štete

Član 129

(1) Policijski službenik obavezan je da Ministarstvu nadoknadi materijalnu štetu na imovini Ministarstva koju je prouzrokovao namjerno ili iz grube nepažnje tokom obavljanja poslova i zadataka.

(2) Policijski službenik obavezan je da Ministarstvu nadoknadi štetu koju je namjerno ili iz grube nepažnje prouzrokovao tokom obavljanja poslova i zadataka, a koju Ministarstvo mora nadoknaditi oštećenim građanima i pravnim licima.

(3) Svaki policijski službenik Ministarstva obavezan je da, odmah po saznanju, podnese izvještaj o pričinjenoj šteti.

(4) Pravilnik o naknadi materijalne štete donosi ministar.

Komisija

Član 130

(1) Komisija koju imenuje ministar utvrđuje štetu, iznos i okolnosti pod kojima je šteta prouzrokovana.

(2) Na osnovu izvještaja Komisije iz stava 1. ovog člana, ministar donosi odluku o naknadi štete, iznosu, roku i načinu isplate naknade, a u skladu sa iznosom naknade i na osnovu zahtjeva policijskog službenika, ministar može dozvoliti isplatu u ratama.

(3) Ako je šteta pričinjena na imovini, na zahtjev policijskog službenika, ministar može odobriti da šteta bude nadoknađena uspostavljanjem pređašnjeg stanja na trošak policijskog službenika u određenom roku.

Odgovornost i pravo Republike Srpske

Član 131

(1) U skladu sa zakonom, Republika Srpska je odgovorna za štetu pričinjenu fizičkim i pravnim licima kao rezultat postupanja policijskih službenika u izvršenju ili u vezi sa izvršenjem zadataka Ministarstva.

(2) Republika Srpska ima pravo da zahtijeva od policijskog službenika za kojeg se utvrdi da je odgovoran za štetu iz stava 1. ovog člana da nadoknadi iznos isplaćen trećim licima, ako je prouzrokovana šteta posljedica njegove grube nepažnje ili namjere ili neovlašćenih radnji ili postupaka.

XIV – PRESTANAK RADNOG ODNOSA POLICIJSKIH SLUŽBENIKA

Osnovi za prestanak radnog odnosa

Član 132

(1) Radni odnos policijskog službenika prestaje u sljedećim slučajevima:

1) voljom policijskog službenika,

2) kada policijski službenik navrši 40 godina penzijskog staža, bez obzira na godine života ili 65 godina života i najmanje 15 godina staža osiguranja,

3) kada je policijskom službeniku utvrđen gubitak radne sposobnosti, u skladu sa propisima koji uređuju oblast penzijskog i invalidskog osiguranja,

4) kada dva puta uzastopno dobije ocjenu ne zadovoljava prema članu 100. ovog zakona,

5) ako se policijski službenik u roku od pet radnih dana od dana isteka neplaćenog odsustva ne vrati na rad,

6) gubitkom državljanstva Republike Srpske, odnosno Bosne i Hercegovine,

7) ako je policijski službenik proglašen viškom u skladu sa čl. 133. i 134. ovog zakona,

8) ako je policijskom službeniku pravosnažnom presudom izrečena bezuslovna kazna zatvora,

9) kada je policijskom službeniku izrečena konačna disciplinska mjera prestanka radnog odnosa zbog teže povrede dužnosti,

10) ako je policijski službenik prilikom zasnivanja radnog odnosa dao netačne i nepotpune podatke koji su od značaja za zasnivanje radnog odnosa u Ministarstvu,

11) u slučaju smrti policijskog službenika i

12) kada se prijavi kao kandidat za izbornu javnu funkciju ili kada je imenovan na položaj u bilo kojem organu vlasti u Republici i Bosni i Hercegovini.

(2) Na zahtjev policijskog službenika, u postupku prestanka radnog odnosa, radi ostvarivanja prava na starosnu penziju, Ministarstvo će policijskom službeniku računati poseban staž u dvostrukom trajanju.

(3) Izuzetno od stava 1. tačka 8) ovog člana, policijskom službeniku po sili zakona neće prestati radni odnos iako mu je pravosnažnom presudom izrečena kazna zatvora za krivično djelo koje se goni po službenoj dužnosti ako je krivično djelo učinio iz nehata, u prekoračenju nužne odbrane ili u krajnjoj nuždi, i to ako je krivično djelo učinjeno prilikom primjene policijskih ovlašćenja ili ako mu je pravosnažnom presudom izrečena kazna zatvora za krivično djelo iz oblasti bezbjednosti saobraćaja, u trajanju do šest mjeseci.

Višak policijskih službenika

Član 133

(1) Višak policijskih službenika može se pojaviti isključivo u slučaju reorganizacije ili smanjenja obima rada Ministarstva.

(2) Direktor može proglasiti policijskog službenika viškom samo u slučaju kada navedeni policijski službenik ne može biti interno raspoređen u skladu sa čl. 81. i 85. ovog zakona.

Pravo policijskih službenika koji su proglašeni viškom

Član 134

(1) Policijski službenik koji je proglašen viškom i za čijim radom prestaje potreba ima pravo na:

1) korišćenje neiskorišćenog godišnjeg odmora u skladu sa ovim zakonom i Posebnim kolektivnim ugovorom za zaposlene u oblasti unutrašnjih poslova,

2) otkazni rok u periodu koji je propisan u skladu sa zakonom i Posebnim kolektivnim ugovorom za zaposlene u oblasti unutrašnjih poslova i

3) otpremninu, u zavisnosti od godina penzijskog staža, koju zajednički utvrđuju ministar i granski sindikat.

(2) Podzakonski akt kojim se utvrđuje postupak u slučaju viška policijskih službenika donosi ministar, na prijedlog direktora, uz saglasnost granskog sindikata.

Obaveze policijskih službenika kojima je prestao radni odnos

Član 135

(1) Policijski službenik kojem je prestao radni odnos obavezan je da u roku od sedam dana od dana prijema konačnog rješenja o prestanku radnog odnosa razduži sva sredstva, uređaje i opremu koju je zadužio u toku trajanja radnog odnosa.

(2) Na dan prestanka radnog odnosa policijski službenik vraća službeno oružje, službenu legitimaciju i policijsku značku.

(3) Nakon prestanka radnog odnosa policijski službenik ne može nositi službenu uniformu.

Poklon oružja za ličnu bezbjednost i legitimacija penzionisanog pripadnika Ministarstva

Član 136

(1) Policijskom službeniku kojem je radni odnos prestao zbog ostvarivanja prava na penziju Ministarstvo može dodijeliti na poklon oružje za ličnu bezbjednost i legitimaciju penzionisanog pripadnika Ministarstva.

(2) Izgled, oblik i sadržaj legitimacije penzionisanog pripadnika Ministarstva utvrđuje ministar podzakonskim aktom.

Ostvarivanje prava na penziju

Član 136a

Policijskom službeniku lični koeficijent za ostvarivanje prava na penziju utvrđuje se na osnovu pet godišnjih plata koje su za policijskog službenika najpovoljnije.

HV – POLICIJSKI ODBOR

Imenovanje i nadležnost Policijskog odbora

Član 137

(1) Policijski odbor imenuje Vlada.

(2) Policijski odbor nadležan je za preispitivanje svih žalbi koje ovaj zakon predviđa, kao i bilo koje druge odluke i radnje preduzete ili nepreduzete od Ministarstva, a koje se odnose na status policijskih službenika u skladu sa ovim zakonom i podzakonskim aktima, a na zahtjev:

1) policijskog službenika koji smatra da je oštećen osporavanom odlukom, preduzimanjem ili nepreduzimanjem radnji i

2) organizacione jedinice Ministarstva u kojoj je policijski službenik zaposlen.

(3) Policijski odbor nadležan je za izricanje disciplinske mjere – povreda dužnosti, odlučujući po žalbi.

(4) Policijski odbor:

1) saslušava policijskog službenika ili predstavnike organizacione jedinice koja je podnijela zahtjev, ako je to potrebno,

2) poziva svjedoke i vještake kada je to neophodno,

3) traži i prikuplja od nadležnih tijela sve relevantne podatke i

4) usvaja poslovnik o radu.

(5) Odluke Policijskog odbora su konačne danom dostavljanja, s tim da mogu biti predmet sudskog preispitivanja u skladu sa važećim zakonima i dostavljaju se podnosiocu žalbe u roku od 15 dana od dana donošenja.

(6) Policijski odbor donosi odluku u roku od 60 dana od dana prijema zahtjeva za preispitivanje iz stava 2. ovog člana, osim ako ovim zakonom nije drugačije propisano.

(7) Žalba podnesena Policijskom odboru odgađa izvršenje odluke ukoliko nije drugačije propisano ovim zakonom.

Sastav Policijskog odbora

Član 138

(1) Policijski odbor čini pet policijskih službenika, diplomiranih pravnika sa činom samostalnog inspektora ili glavnog inspektora.

(2) Direktor predlaže ministru deset policijskih službenika za kandidate za Policijski odbor, od kojih ministar predlaže Vladi kandidate za imenovanje predsjednika i četiri člana Policijskog odbora na mandat od četiri godine, sa mogućnošću drugog uzastopnog mandata, vodeći računa o nacionalnoj zastupljenosti.

(3) Član Policijskog odbora mora biti nezavisan u svom radu i nepristrasan.

(4) Član Policijskog odbora može biti razriješen dužnosti prije isteka mandata samo po odluci Vlade zbog izuzetnih okolnosti.

(5) Nakon isteka mandata ili razrješenja dužnosti, članovi Policijskog odbora raspoređuju se na radno mjesto u skladu sa stručnom spremom i činom.

XVI – OBRADA LIČNIH PODATAKA, ZAŠTITA TAJNIH PODATAKA I RAZMJENA PODATAKA

Obrada i zaštita

Član 139

(1) U cilju obavljanja poslova iz čl. 5. i 6. ovog zakona, Ministarstvo prikuplja, obrađuje i koristi podatke, uključujući i lične podatke, vodi evidencije i obezbjeđuje njihovu zaštitu, u skladu sa važećim propisima.

(2) Zaposleni u Ministarstvu dužni su da čuvaju podatke koje su saznali u obavljanju poslova i zadataka ili u vezi sa obavljanjem poslova i zadataka.

(3) Obaveza čuvanja podataka traje i nakon prestanka radnog odnosa u Ministarstvu.

(4) Ministar može lica iz st. 2. i 3. ovog člana osloboditi obaveze čuvanja podataka u svrhu vođenja sudskog ili upravnog postupka, ako je riječ o podacima bez kojih u tom postupku nije moguće utvrditi činjenično stanje i donijeti odluku.

Prikupljanje, obrada i razmjena podataka

Član 140

(1) Ministarstvo vodi evidencije o zbirkama ličnih podataka i prijavljuje ih Agenciji za zaštitu ličnih podataka BiH radi objedinjavanja u Glavnom registru.

(2) Ministarstvo prikuplja lične podatke u skladu sa zakonskim i drugim propisima o zaštiti ličnih podataka, neposredno od lica na koje se ti podaci odnose, od drugih fizičkih i pravnih lica, iz javnih evidencija, registara i drugih izvora.

(3) Ministarstvo je ovlašćeno da u izuzetnim situacijama koje su propisane zakonom prikuplja i obrađuje lične podatke iz posebne kategorije.

(4) Ministarstvo obrađuje samo autentične i tačne lične podatke koje po potrebi ažurira, a netačne i nepotpune podatke briše ili ispravlja.

(5) Ministarstvo ne može vršiti obradu ličnih podataka posredstvom obrađivača.

(6) Na obradu ličnih podataka prema odredbama ovog zakona ne primjenjuje se Zakon o slobodi pristupa informacijama.

(7) Na osnovu zahtjeva pravnog i fizičkog lica, koji je osnovan, Ministarstvo dostavlja lične podatke o evidencijama za koje je nadležno, o čemu donosi posebno rješenje.

(8) Prilikom dostave podataka iz stava 7. ovog člana, Ministarstvo čuva podatke o podnosiocu zahtjeva i dostavljenim podacima u skladu sa podzakonskim aktom kojim se propisuje način vođenja i rokovi čuvanja evidencija koje vodi Ministarstvo.

(9) Ministarstvo može vršiti elektronsku razmjenu podataka iz evidencija za koje je nadležno, o čemu Vlada na prijedlog ministra donosi podzakonski akt kojim se, između ostalog, definišu tehnički načini razmjene podataka, načini zaštite podataka, pristupne tačke Ministarstva za razmjenu podataka i druga pitanja u vezi sa sadržajem podataka koji su predmet razmjene.

Vođenje evidencija

Član 141

(1) U cilju obavljanja poslova iz čl. 5. i 6. ovog zakona, Ministarstvo vodi evidencije o:

1) događajima,

2) uviđajima i drugim kriminalističko-tehničkim radnjama,

3) saobraćajnim nezgodama,

4) privremeno oduzetim predmetima,

5) izvršenim pretresima,

6) izvršenim krivičnim djelima i podnesenim izvještajima,

7) izdatim prekršajnim nalozima i podnesenim zahtjevima za pokretanje prekršajnog postupka,

8) licima kojima je provjeravan identitet,

9) licima kojima je utvrđivan identitet,

10) licima i predmetima za kojima se traga,

11) licima koja su lišena slobode po bilo kojem osnovu,

12) upotrebi sile,

13) predstavkama građana,

14) otiscima prstiju i dlanova u automatskom sistemu za identifikaciju,

15) psihofiziološkim ispitivanjima,

16) operativnim vezama,

17) kaznenoj evidenciji,

18) bezbjednosno interesantnim licima,

19) provjeri ličnih podataka,

20) video-nadzoru i

21) tajnim podacima.

(2) Osim evidencija iz stava 1. ovog člana, Ministarstvo radi efikasnog obavljanja poslova vodi i druge evidencije koje sadrže lične podatke.

(3) Sadržaj, način vođenja i rokovi čuvanja evidencija iz st. 1. i 2. ovog člana utvrđuju se pravilnikom koji donosi ministar.

(4) Pristup evidencijama i zaštita podataka može se vršiti u skladu sa važećim propisima o elektronskom potpisu.

(5) Ministarstvo može uspostaviti infrastrukturu za digitalno potpisivanje i izdavanje kvalifikovanih digitalnih certifikata, te vršiti personalizaciju dokumenata, uključujući i policijsku legitimaciju iz člana 24. ovog zakona i identifikacioni dokument iz člana 69. ovog zakona u skladu sa važećim propisima.

(6) Ministar donosi pravilnik kojim se uređuje uspostavljanje sistema zaštite za evidencije iz člana 8. stav 3. tačka 6), evidencija iz stava 1. ovog člana i člana 141a. ovog zakona, kao i zaštite infrastrukture iz stava 5. ovog člana.

Evidencije o građanskim stanjima i identifikacionim dokumentima

Član 141a

(1) Ministarstvo je nadležno za vođenje evidencija JMB, prebivališta i boravišta, ličnih karata, vozačkih dozvola, putnih isprava, registrovanih vozila i dokumenata za registraciju vozila i registra novčanih kazni u skladu sa propisima koji uređuju vođenje navedenih evidencija.

(2) Ministarstvo može uspostaviti evidenciju iz stava 1. ovog člana u skladu sa propisima koji uređuju određenu oblast, o čemu se donosi posebna odluka nakon sticanja tehničkih uslova.

(3) Nakon sticanja tehničkih uslova iz stava 2. ovog člana, građani mogu elektronskim putem, korišćenjem infrastrukture iz člana 141. stav 5. ovog zakona ili druge infrastrukture u skladu sa važećim propisima, podnijeti zahtjev za obavljanje poslova iz člana 6. tačka 1) ovog zakona.

(4) Ministar donosi pravilnik kojim se propisuje podnošenje zahtjeva elektronskim putem korišćenjem infrastrukture u skladu sa stavom 3. ovog člana.

Brisanje podataka iz evidencija

Član 142

Ukoliko nije drugačije propisano, podaci iz evidencija koje vodi Ministarstvo brišu se bez odgađanja:

1) kada prestanu razlozi, odnosno uslovi radi kojih je lični podatak unesen u odgovarajuću evidenciju,

2) kada proteknu rokovi propisani pravilnikom iz člana 141. stav 3. ovog zakona i

3) kada njihovo prikupljanje i obrada nisu bili dopušteni.

Obrada, čuvanje i zaštita tajnih podataka

Član 143

(1) Ministarstvo primjenjuje zajedničke osnove jedinstvenog sistema obrađivanja tajnih podataka, njihovog čuvanja i zaštite od neovlašćenog otkrivanja, uništavanja i zloupotrebe i propisuje pravo pristupa i korišćenja tajnih podataka u skladu sa Zakonom o zaštiti tajnih podataka.

(2) Tajni podaci čuvaju se u skladu sa važećim propisima, a u cilju obezbjeđenja pristupa samo onim licima kojima je odobren pristup tajnim podacima odgovarajućeg nivoa i kojima su ti podaci potrebni pri obavljanju njihovih radnih zadataka.

(3) Tajni podaci mogu se razmjenjivati i ustupati samo pod uslovima propisanim Zakonom o zaštiti tajnih podataka.

(4) Propis kojim se uređuje postupak određivanja tajnosti podataka, način i oblik označavanja tajnih podataka, fizičke, tehničke, organizacione mjere i postupci za čuvanje i rukovanje tajnim podacima koje koristi Ministarstvo donosi ministar, na prijedlog direktora.

XVII – SARADNjA I MEĐUSOBNI ODNOSI MINISTARSTVA SA ORGANIMA BOSNE I HERCEGOVINE, ENTITETSKIM ORGANIMA, ORGANIMA BRČKO DISTRIKTA BIH I DRUGIM ORGANIMA I ORGANIZACIJAMA

Odnosi Ministarstva sa drugim organima i organizacijama

Član 144

Međusobni odnosi Ministarstva sa organima Bosne i Hercegovine, entitetskim organima, organima Brčko Distrikta BiH, drugim organima i organizacijama, kao i međunarodnim agencijama za sprovođenje zakona, zasnivaju se na uzajamnoj saradnji, kontaktima, sporazumima, protokolima, dogovorima, razmjeni informacija od zajedničkog interesa, u skladu sa ovim zakonom, Zakonom o zaštiti ličnih podataka BiH, Zakonom o Agenciji za identifikaciona dokumenta, evidenciju i razmjenu podataka BiH i Zakonom o pravnoj pomoći i službenoj saradnji u krivičnim stvarima između Federacije Bosne i Hercegovine, Republike Srpske i Brčko Distrikta BiH.

Odnosi Ministarstva sa institucijama Republike Srpske, BiH, Federacije BiH, Brčko Distrikta BiH i drugim pravnim i fizičkih licima

Član 145

Odnosi prema predsjedniku Republike Srpske, Narodnoj skupštini Republike Srpske, Vladi, Ministarstvu bezbjednosti BiH, Ministarstvu unutrašnjih poslova Federacije Bosne i Hercegovine, kantonalnim ministarstvima unutrašnjih poslova, policiji Brčko Distrikta BiH, drugim organizacijama, organima Bosne i Hercegovine i entitetskim organima, organima Brčko Distrikta BiH, organima gradova i opština, privrednim društvima i drugim pravnim i fizičkim licima ostvaruju se u skladu sa Ustavom Republike Srpske, Ustavom Bosne i Hercegovine, ovim zakonom i drugim zakonima kojima se uređuje nadležnost Ministarstva.

Saradnja

Član 146

(1) Ministarstvo neposredno ostvaruje međunarodnu saradnju.

(2) Ministarstvo neposredno sarađuje sa organima Bosne i Hercegovine nadležnim za poslove bezbjednosti, Ministarstvom unutrašnjih poslova Federacije Bosne i Hercegovine, policijom Brčko Distrikta BiH i vrši međusobnu razmjenu podataka, obavještenja i informacija iz svoje nadležnosti.

(3) Ministarstvo uspostavlja sistem prikupljanja podataka u vezi sa kriminalom i policijskim mjerama preduzetim na njegovom sprečavanju.

(4) Ministarstvo koordinira sistem prikupljanja podataka sa organima iz stava 2. ovog člana, a u cilju prikupljanja i poređenja statističkih podataka.

Saradnja sa drugim policijskim organima u BiH

Član 147

(1) U slučaju da Ministarstvo, vršeći zadatke iz svoje nadležnosti, dobije saznanja da se krivična djela iz nadležnosti drugih policijskih organa u BiH pripremaju ili su izvršena, preduzima neophodne mjere i aktivnosti na sprečavanju činjenja krivičnih djela ili pronalaženju i hvatanju učinilaca.

(2) Nakon preduzimanja mjera i aktivnosti iz stava 1. ovog člana, Ministarstvo će odmah obavijestiti nadležni policijski organ.

Saradnja sa jedinicama lokalne samouprave, drugim ustanovama i organizacijama

Član 148

(1) Ministarstvo sarađuje sa jedinicama lokalne samouprave na preduzimanju mjera u cilju ostvarivanja bezbjednosti građana i imovine.

(2) Ministarstvo sarađuje i sa drugim organima, ustanovama, organizacijama, nevladinim organizacijama, udruženjima građana na principima partnerstva u cilju lične i imovinske bezbjednosti građana.

XVIII – POLICIJSKA I STRUČNA OBUKA

Policijska i stručna obuka

Član 149

(1) Ministarstvo organizuje i vrši policijsku i stručnu obuku zaposlenih, obuku ponavljanja znanja, kao i druge obuke za potrebe fizičkih i pravnih lica.

(2) Poslove iz stava 1. ovog člana organizuje i vrši Uprava za policijsku obuku i Centar za obuku.

(3) Sadržaj i način vršenja stručne obuke propisuje ministar podzakonskim aktom.

Jedinica za policijsku obuku – Policijska akademija

Član 150

Statutom Jedinice za policijsku obuku – Policijske akademije detaljnije se uređuju obavljanje djelatnosti policijske obuke i obuke ponavljanja znanja, status polaznika, rukovođenje i upravljanje.

Postupak prijavljivanja, selekcije i izbor kandidata za kadete

Član 150a

(1) Postupak prijavljivanja, selekcije i izbor kandidata koji učestvuju u javnom konkursu za kadete policijske obuke u Jedinici za policijsku obuku – Policijskoj akademiji, detaljnije se uređuje pravilnikom koji donosi ministar.

(2) Postupak prijavljivanja, selekcije i izbor kandidata koji učestvuju u javnom konkursu za kadete policijske obuke u Jedinici za policijsku obuku – Policijskoj akademiji za pripadnike Specijalne antiterorističke jedinice, detaljnije se uređuje pravilnikom koji donosi ministar.

Međusobne obaveze kadeta i Ministarstva

Član 151

(1) U smislu ovog zakona, kadeti su lica koja pohađaju policijsku obuku za čin mlađeg policajca.

(2) Međusobne obaveze kadeta i Ministarstva uređuju se posebnim ugovorom.

(3) Ministar, na prijedlog direktora, donosi pravilnik kojim se uređuju postupak policijske obuke i obaveza kadeta u toku obuke.

(4) Po uspješnom završetku policijske obuke kadet se prima u radni odnos na radno mjesto koje odgovara činu mlađeg policajca.

(5) Kadet odgovara disciplinski i materijalno za povredu discipline, kao i za štetu nanesenu Ministarstvu namjerno ili iz grube nepažnje, u skladu sa podzakonskim aktom koji donosi ministar.

(6) Kadeti i polaznici policijske obuke ocjenjuju se u skladu sa podzakonskim aktom koji donosi ministar.

Obaveze kadeta u slučaju napuštanja obuke

Član 152

Kadet koji je u skladu sa ovim zakonom upisan na policijsku obuku, a samovoljno napusti obuku ili je izbačen sa obuke svojom krivicom, nadoknađuje Ministarstvu troškove obuke.

Stručno osposobljavanje i usavršavanje

Član 153

(1) Policijski službenik dužan je da se stručno osposobljava i usavršava.

(2) Policijski službenik učestvuje u obrazovnim aktivnostima, na kursevima i seminarima.

(3) Sadržaj i način stručnog usavršavanja za policijske službenike pravilnikom propisuje ministar, na prijedlog direktora.

Visoko obrazovanje

Član 154

(1) Visoko obrazovanje za potrebe Ministarstva sprovodi se u skladu sa posebnim propisima.

(2) Ministarstvo i Univerzitet u Banjoj Luci zaključiće ugovor kojim će regulisati međusobna pitanja, kao i potrebe za budućim školovanjem visokoobrazovanog kadra za potrebe Ministarstva (uslovi upisa, način školovanja i drugo).

XIX – KONTROLA I JAVNOST RADA

Kontrola nad radom Ministarstva

Član 155

Kontrolu nad radom Ministarstva ostvaruju predsjednik Republike Srpske, Narodna skupština Republike Srpske, odnosno Odbor za bezbjednost Narodne skupštine Republike Srpske, Vlada, Ustavni sud, redovni sudovi i građani.

Odnosi sa predsjednikom Republike Srpske

Član 156

(1) Odluke i smjernice predsjednika Republike Srpske iz oblasti bezbjednosti sprovodi Ministarstvo, u skladu za zakonom.

(2) Ministarstvo je dužno da obavještava predsjednika Republike Srpske o svim pitanjima od značaja za donošenje odluka iz stava 1. ovog člana.

Odnosi sa Narodnom skupštinom Republike Srpske

Član 157

(1) Ministarstvo je dužno, najmanje jednom godišnje, podnijeti izvještaj o radu Narodnoj skupštini Republike Srpske.

(2) Radi ostvarivanja saradnje sa Odborom za bezbjednost, Ministarstvo je dužno da Odboru za bezbjednost osigura kontrolu i praćenje rada Ministarstva i da redovno dostavlja izvještaj o svom radu, kao i druge izvještaje po zahtjevu ovog odbora.

Odnosi sa Vladom

Član 158

Vlada usmjerava i usklađuje rad i vrši nadzor nad radom Ministarstva, razmatra program rada i izvještaj o radu Ministarstva.

Informisanje predsjednika Republike Srpske, Narodne skupštine Republike Srpske i Vlade

Član 159

O radu i stanju u oblasti unutrašnjih poslova ministar je dužan da informiše predsjednika Republike Srpske, Narodnu skupštinu Republike Srpske i Vladu.

Ocjena ustavnosti i zakonitosti i kontrola zakonitosti

Član 160

Ocjenu ustavnosti i zakonitosti propisa i drugih opštih akata Ministarstva vrši Ustavni sud Republike Srpske, a sudsku kontrolu zakonitosti pojedinačnih akata Ministarstva vrše nadležni sudovi Republike Srpske.

Informisanje javnosti

Član 161

(1) Radi ostvarivanja principa javnosti rada i u interesu bezbjednosti, Ministarstvo obavještava fizička i pravna lica i republičke organe uprave o saznanjima od interesa za njihovu zaštitu i bezbjednost uopšte.

(2) Republički organi uprave, privredna društva i druga pravna lica dužni su da pružaju pomoć Ministarstvu u sprečavanju i otkrivanju krivičnih djela koja se gone po službenoj dužnosti, u skladu sa odredbama Zakona o krivičnom postupku.

(3) U izvršavanju poslova iz svog djelokruga Ministarstvo se oslanja na pomoć građana, u skladu sa odredbama Zakona o krivičnom postupku.

(4) Ministarstvo je otvoreno za javnost i medije, osim ako bi objavljivanje određenih podataka štetilo rezultatima policijskih operacija i bezbjednosti građana ili bilo u suprotnosti sa zakonom.

Biro za predstavke građana

Član 162

(1) Biro za predstavke građana (u daljem tekstu: Biro), kao unutrašnja organizaciona jedinica u sjedištu Ministarstva, prati rad disciplinskih organa u cilju obezbjeđenja zakonitosti i pravičnosti postupanja radi toka unutrašnjeg postupka iniciranog na osnovu predstavke, te nadgledanja izvršenja disciplinskih mjera.

(2) Biro donosi poslovnik kojim se uređuje način rada.

Obaveze Biroa

Član 163

Fizička i pravna lica mogu da podnose predstavke Birou u vezi sa radom Ministarstva, a Biro je obavezan o ishodu postupka obavijestiti podnosioca.

Sastav i izbor članova Biroa

Član 164

(1) Biro čine šef Biroa i dva člana Biroa.

(2) Izbor šefa i članova Biroa vrši Odbor za bezbjednost Narodne skupštine Republike Srpske (u daljem tekstu: Odbor), a ministar ih imenuje na njihove dužnosti.

(3) Ministarstvo dostavlja Odboru listu kandidata koji ispunjavaju opšte i posebne uslove i prijedlog kandidata za šefa i članove Biroa.

(4) Među članovima Biroa je jedan član iz Ministarstva, najmanje jedno lice ženskog pola i jedan pripadnik nesrpske nacionalnosti.

(5) Šef Biroa i članovi Biroa imenuju se na mandat od četiri godine i ne mogu se imenovati na više od dva mandata.

(6) Inicijativu za postupak imenovanja članova i šefa Biroa pokreće nadležna organizaciona jedinica, najmanje šest mjeseci prije isteka mandata svakog od članova i šefa Biroa.

(7) Za vrijeme mandata šefu i članovima Biroa pripadaju plata i druge naknade po osnovu rada u skladu sa propisima kojima se uređuju plate zaposlenih u Ministarstvu.

(8) Šefu i članovima Biroa, osim člana iz Ministarstva, istekom mandata, ponovljenog mandata ili zbog prestanka radnog odnosa, osim u slučaju prestanka radnog odnosa po osnovu penzionisanja, prestaju sva prava koja su ostvarivali po osnovu rada.

(9) Prava po osnovu rada prestaju danom konačnosti rješenja o prestanku mandata.

Posebni uslovi za izbor šefa i članova Biroa

Član 165

(1) Lista kandidata izrađuje se shodno standardima i kriterijumima iz člana 7. Zakona o ministarskim, vladinim i drugim imenovanjima Republike Srpske (“Službeni glasnik Republike Srpske”, broj 41/03).

(2) Posebni uslovi za izbor kandidata za šefa i članove Biroa su:

1) šef Biroa mora imati završen pravni fakultet, najmanje tri godine radnog iskustva u struci i položen stručni ispit za rad u organima uprave Republike Srpske,

2) članovi Biroa moraju imati visoku stručnu spremu, najmanje tri godine radnog iskustva u toj spremi i položen stručni ispit za rad u organima uprave Republike Srpske,

3) šef Biroa i član Biroa, izuzev predstavnika Ministarstva, ne mogu biti policijski službenici iz drugih policijskih struktura u BiH,

4) šef i članovi Biroa ne mogu biti članovi političke stranke i

5) šef i članovi Biroa ne mogu biti lica koja su krivično kažnjavana niti lica protiv kojih se vodi krivični postupak.

Prestanak mandata

Član 166

(1) Izuzetno od člana 164. stav 8. ovog zakona, mandat šefu Biroa i članovima Biroa prestaje iz sljedećih razloga:

1) na lični zahtjev,

2) ispunjavanjem uslova za ostvarivanje prava na penziju,

3) razrješenjem i

4) u slučaju smrti.

(2) Ministar može razriješiti šefa ili člana Biroa samo na osnovu pismene preporuke Odbora.

(3) Odluku iz st. 1. i 2. ovog člana donosi ministar.

XX – PRELAZNE I ZAVRŠNE ODREDBE

Primjena člana 108.

Član 167

Odredbe člana 108. ovog zakona primjenjivaće se nakon izvršene Analize i mišljenja o ispunjenosti uslova za utvrđivanje radnih mjesta na kojima se staž osiguranja računa sa uvećanim trajanjem, a najkasnije godinu dana od stupanja na snagu ovog zakona.

Nastavak mandata članova Policijskog odbora i članova Biroa

Član 168

Članovi Policijskog odbora i članovi Biroa, koji su na dan stupanja na snagu ovog zakona imenovani u skladu sa prethodno važećim propisima, nastavljaju svoj rad do isteka mandata na koje su imenovani.

Usklađivanje činova

Član 169

Policijskim službenicima koji obavljaju poslove i zadatke za čije obavljanje je predviđen IV stepen stručne spreme i koji na dan stupanja na snagu ovog zakona imaju utvrđen čin u skladu sa prethodno važećim propisima dodijeliće se čin u skladu sa čl. 89. i 92. ovog zakona u roku od šest mjeseci od dana stupanja na snagu ovog zakona.

Donošenje podzakonskih akata iz nadležnosti Vlade

Član 170

U roku od šest mjeseci od dana stupanja na snagu ovog zakona Vlada će donijeti propise o:

1) određivanju ličnosti i objekata koji se posebno obezbjeđuju (član 5. stav 2),

2) obliku službene policijske legitimacije i policijske značke (član 24. stav 7),

3) činovima policijskih službenika (član 89. stav 2),

4) disciplinskoj i materijalnoj odgovornosti direktora i zamjenika direktora (član 114) i,

5) definisanju tehničkih načina razmjene podataka, načinu zaštite podataka, pristupne tačke Ministarstva za razmjenu podataka i drugim pitanjima u vezi sa sadržajem podataka koji su predmet razmjene (član 140. stav 9).

Donošenje podzakonskih akata iz nadležnosti ministra

Član 171

U roku od šest mjeseci od stupanja na snagu ovog zakona ministar će donijeti propise o:

1) uniformi policijskih službenika (član 25. stav 3),

2) policijskoj opremi (član 25. stav 4),

3) načinu držanja i nošenja oružja i municije (član 26),

4) upotrebi sile (član 29. stav 2),

5) dodatnom angažovanju policijskih službenika Ministarstva (član 59. stav 1. tačka 2),

6) identifikacionom dokumentu državnih službenika i namještenika (član 69. stav 2),

7) načinu utvrđivanja podobnosti za obavljanje policijskih poslova (član 74. stav 3),

8) postupku zapošljavanja (član 77),

9) načinu polaganja zakletve (član 78. stav 2),

10) eksternom premještaju (član 87. stav 4),

11) ocjeni rada (član 99. stav 3),

12) disciplinskom postupku (član 128),

13) naknadi materijalne štete (član 129. stav 4),

14) postupku u slučaju viška policijskih službenika (član 134. stav 2),

15) legitimaciji penzionisanog pripadnika Ministarstva (član 136. stav 2),

16) sadržaju, načinu vođenja i rokovima čuvanja evidencija koje vodi Ministarstvo (član 141. stav 3),

17) određivanju tajnosti podataka i postupcima za čuvanje i rukovanje tajnim podacima koje koristi Ministarstvo (član 143. stav 4),

18) sadržaju i načinu vršenja stručne obuke (član 149. stav 3),

19) postupku osnovne obuke i obaveza kadeta tokom osnovne obuke (član 151. stav 3),

20) stručnom usavršavanju policijskih službenika (član 153. stav 3),

21) stručnom ispitu za rad u Ministarstvu (član 68. stav 3),

22) zdravstvenim uslovima policijskih službenika i kandidata za prijem na rad i policijsku obuku u Ministarstvu (član 74. stav 3),

23) disciplinskoj i materijalnoj odgovornosti kadeta (član 151. stav 5),

24) ocjenjivanju kadeta i polaznika policijske obuke (član 151. stav 6),

25) uspostavljanju sistema zaštite evidencije i zaštite infrastrukture (član 141. stav 6),

26) podnošenju zahtjeva elektronskim putem korišćenjem infrastrukture (član 141a. stav 4),

27) postupku selekcije i izboru kandidata za kadete policijske obuke u Jedinici za policijsku obuku – Policijskoj akademiji (član 150a. stav 1) i

28) postupku selekcije i izboru kandidata za kadete policijske obuke u Jedinici za policijsku obuku – Policijskoj akademiji za pripadnike Specijalne antiterorističke jedinice (član 150a. stav 2).

Donošenje podzakonskog akta iz nadležnosti direktora

Član 172

U roku od šest mjeseci od stupanja na snagu ovog zakona direktor će donijeti propis o načinu vršenja psihofizioloških ispitivanja (član 29. stav 3).

Decertifikovani policijski službenici

Član 173

(1) Ako ovim zakonom nije drugačije propisano i u skladu sa međunarodnim obavezama Bosne i Hercegovine, nijedno lice, ni pod kojim okolnostima, ne može biti u radnom odnosu po osnovu ovog zakona ako su mu Međunarodne policijske snage Ujedinjenih nacija (u daljem tekstu: UN/IPTF) odbile certifikaciju ili mu je UN/IPTF ukinuo ovlašćenje za vršenje policijskih ovlašćenja.

(2) Ako ovim zakonom nije drugačije propisano, u skladu sa međunarodnim obavezama Bosne i Hercegovine i pored osnova koji su propisani ovim zakonom u pogledu prekida radnog odnosa policijskog službenika, radni odnos policijskog službenika prekida se i ne produžuje se ni u kojem obliku, niti na bilo koji način i ni pod kojim okolnostima ako je policijskom službeniku UN/IPTF odbio certifikaciju, odnosno ako mu je UN/IPTF ukinuo ovlašćenje za vršenje policijskih ovlašćenja.

(3) Odredbe st. 1. i 2. ovog člana ne primjenjuju se na lica kojima je UN/IPTF odbio certifikaciju, a koja će u skladu sa odredbama ovog zakona biti zaposlena u Ministarstvu nakon stupanja na snagu ovog zakona.

(4) Lica iz stava 3. ovog člana izuzimaju se od primjene člana 74. stav 1. tačka 2) ovog zakona.

(5) Da bi se smatralo licem kojem je UN/IPTF odbio certifikaciju u smislu odredbe stava 3. ovog člana, lice je u vrijeme podnošenja prijave za prijem u radni odnos dužno da priloži dokaz o tome da mu je UN/IPTF odbio certifikaciju.

(6) Dokaz iz stava 5. ovog člana smatra se traženom dokumentacijom koja se podnosi pri sprovođenju postupka izbora, a dokaz se podnosi u pisanoj formi, sa primjerkom odgovarajućeg dokumenta UN/IPTF-a, kojim se potvrđuje odbijanje certifikacije.

Rješavanje predmeta primljenih u rad

Član 174

Stupanjem na snagu ovog zakona svi disciplinski predmeti koji su bili u postupku rješavanja pred disciplinskim organom nadležnim za rješavanje prema ranije važećim zakonima i propisima rješavaju se u skladu sa tim propisima.

Prestanak važenja podzakonskih akata

Član 175

Podzakonski akti doneseni na osnovu Zakona o unutrašnjim poslovima (“Službeni glasnik Republike Srpske”, br. 4/12 i 33/14) i Zakona o policijskim službenicima (“Službeni glasnik Republike Srpske”, broj 20/14) primjenjivaće se do donošenja podzakonskih akata na osnovu ovog zakona ukoliko nisu u suprotnosti sa ovim zakonom.

Prestanak važenja zakona

Član 176

Stupanjem na snagu ovog zakona prestaju da važi Zakon o unutrašnjim poslovima (“Službeni glasnik Republike Srpske”, br. 4/12 i 33/14) i Zakon o policijskim službenicima (“Službeni glasnik Republike Srpske”, broj 20/14).

Stupanje na snagu Zakona

Član 177

Ovaj zakon stupa na snagu osmog dana od dana objavljivanja u “Službenom glasniku Republike Srpske”.

Zakon o penzijskom i invalidskom osiguranju Republike Srpske

ePravo.ba

31. Januara 2020.

ZAKON O PENZIJSKOM I INVALIDSKOM OSIGURANJU REPUBLIKE SRPSKE

(“Sl. glasnik

REPUBLIKE SRPSKE

“, br. 134/2011, 82/2013, 96/2013 – odluka US i 103/2015)

I – OSNOVNE ODREDBE

Član 1

Ovim zakonom uređuje se obavezno penzijsko i invalidsko osiguranje na osnovu međugeneracijske solidarnosti (u daljem tekstu: obavezno osiguranje) i dobrovoljno penzijsko i invalidsko osiguranje za lica koja nisu obavezno osigurana po ovom zakonu (u daljem tekstu: dobrovoljno osiguranje), kao i prava i obaveze na osnovu tih osiguranja.

Član 2

Obaveznim i dobrovoljnim osiguranjem, na načelima uzajamnosti i solidarnosti, osiguranicima se obezbjeđuju prava u slučaju starosti i invalidnosti, a u slučaju smrti osiguranika, odnosno korisnika penzije pravo se obezbjeđuje članovima njihovih porodica.

Član 3

(1) Prava iz penzijskog i invalidskog osiguranja ostvaruju se i koriste samo pod uslovima propisanim zakonom.

(2) Obim prava zavisi od dužine penzijskog staža osiguranika i visine plata i osnovica osiguranja na koje je plaćen doprinos za penzijsko i invalidsko osiguranje.

Član 4

(1) Prava iz penzijskog i invalidskog osiguranja su lična prava i ne mogu se prenositi na druga lica, niti se mogu nasljeđivati.

(2) Prava iz penzijskog i invalidskog osiguranja ne zastarijevaju.

Član 5

(1) Korišćenje prava iz penzijskog i invalidskog osiguranja može se ograničiti samo u slučajevima i pod uslovima utvrđenim ovim zakonom.

(2) Stečena prava iz penzijskog i invalidskog osiguranja mogu prestati samo u slučajevima utvrđenim ovim zakonom.

Član 6

Dospjela a neisplaćena novčana primanja na osnovu prava iz penzijskog i invalidskog osiguranja mogu zastarjeti u slučajevima i pod uslovima utvrđenim ovim zakonom.

Član 7

(1) Dospjela novčana primanja na osnovu prava iz penzijskog i invalidskog osiguranja koja nisu isplaćena do smrti korisnika prava mogu se nasljeđivati.

(2) Dospjela novčana primanja iza korisnika prava koji nema nasljednika pripadaju Fondu za penzijsko i invalidsko osiguranje Republike Srpske (u daljem tekstu: Fond).

Član 8

Novčana primanja na osnovu prava iz penzijskog i invalidskog osiguranja mogu biti predmet izvršenja i obezbjeđenja, u skladu sa zakonom.

II – OSIGURANICI

Član 9

Osiguranik je, u skladu sa ovim zakonom, lice osigurano na obavezno penzijsko i invalidsko osiguranje (u daljem tekstu: osiguranik u obaveznom osiguranju) i lice osigurano na dobrovoljno penzijsko i invalidsko osiguranje (u daljem tekstu: osiguranik u dobrovoljnom osiguranju).

1. Osiguranik u obaveznom osiguranju

Član 10

(1) Osiguranik u obaveznom osiguranju je:

a) lice zaposleno na osnovu ugovora o radu ili drugog akta poslodavca (u daljem tekstu: osiguranik radnik),

b) lice koje obavlja samostalnu djelatnost (u daljem tekstu: osiguranik samostalnih djelatnosti),

v) lice koje obavlja svešteničku dužnost ili vjersku službu (u daljem tekstu: osiguranik vjerski službenik) i

g) lice koje obavlja poljoprivrednu djelatnost i koje je upisano u Registar poljoprivrednih gazdinstava kao nosilac poljoprivrednog gazdinstva (u daljem tekstu: osiguranik poljoprivrednik).

(2) Ako lice istovremeno ispunjava uslove za osiguranje po više osnova iz stava 1. ovog člana, osnov osiguranja određuje se na taj način što postojanje osnova osiguranja po prethodnoj tački isključuje osnov osiguranja iz nared ne tačke.

Član 11

Osiguranik radnik je:

a) lice zaposleno u privrednom društvu, republičkom organu, organu jedinice lokalne samouprave, javnoj ustanovi ili drugoj organizaciji u Republici Srpskoj (u daljem tekstu: Republika),

b) lice zaposleno u zajedničkim organima Bosne i Hercegovine (u daljem tekstu: BiH) i Brčko Distriktu Bosne i Hercegovine (u daljem tekstu: Brčko Distrikt), sa prebivalištem u Republici,

v) lice zaposleno u Brčko Distriktu, ako je prijavljeno u Jedinstveni sistem registracije, kontrole i naplate doprinosa (u daljem tekstu: Jedinstveni sistem),

g) lice zaposleno kod osiguranika iz člana 12. tačka a) ovog zakona ili kod nosioca poljoprivrednog gazdinstva,

d) lice izabrano ili imenovano na javnu funkciju ako za obavljanje te funkcije ostvaruje platu ili naknadu,

đ) zaposleno lice upućeno na rad u inostranstvo, pod uslovom da nije obavezno osigurano po propisima države u koju je upućeno na rad, ako međunarodnim ugovorom nije drugačije određeno,

e) državljanin Republike koji je na teritoriji Republike zaposlen kod međunarodnih organizacija, diplomatskih ili konzularnih predstavništava, stranih pravnih ili fizičkih lica, ako međunarodnim ugovorom nije drugačije određeno,

ž) strani državljanin i lice bez državljanstva koji su na teritoriji Republike zaposleni kod stranih pravnih ili fizičkih lica, ako međunarodnim ugovorom nije drugačije određeno, kao i kod međunarodnih organizacija, diplomatskih ili konzularnih predstavništava, ako je takvo osiguranje predviđeno međunarodnim ugovorom,

z) lice koje u skladu sa zakonom obavlja privremene i povremene poslove u skladu sa propisima o radu i

i) lice do navršenih 26 godina života koje, u skladu sa zakonom, obavlja poslove preko omladinske zadruge, odnosno bez obzira na godine života ako nije na redovnom školovanju.

Član 12

Osiguranik samostalnih djelatnosti je:

a) lice koje u skladu sa zakonom obavlja zanatskopreduzetničku djelatnost, odnosno obavlja privrednu djelatnost proizvodnjom, prometom i pružanjem usluga na tržištu, radi sticanja dobiti,

b) lice koje u skladu sa posebnim propisima, samostalno u vidu zanimanja, obavlja profesionalnu djelatnost,

v) član privrednog društva ili druge organizacije koji za svoj rad prima ugovorenu naknadu (u daljem tekstu: ugovorena naknada),

g) član organa upravljanja ili organa nadzora koji za svoj rad prima ugovorenu naknadu,

d) lice koje obavlja poslove na osnovu ugovora o djelu, autorskog ili drugog ugovora i za izvršen posao ostvaruje ugovorenu naknadu.

Član 13

Osiguranik vjerski službenik je lice koje na osnovu rješenja nadležnog vjerskog organa ili vjerske zajednice obavlja svešteničku dužnost ili vjersku službu.

Član 14

(1) Osiguranik poljoprivrednik je lice koje obavlja poljoprivrednu proizvodnju i koje je upisano u Registar poljoprivrednih gazdinstava kao nosilac poljoprivrednog gazdinstva, pod uslovom da na dan prijave na osiguranje nije stariji od 50 godina života, da ima opštu zdravstvenu sposobnost i da nije obavezno osiguran po drugom osnovu.

(2) Izuzetno od stava 1. ovog člana, osiguranik poljoprivrednik je i lice starije od 50 godina života, pod uslovom da je na dan prijave na osiguranje navršio ili da do 65 godina života može navršiti najmanje 15 godina staža osiguranja.

Član 15

Osiguranikom u obaveznom osiguranju smatra se i lice koje je korisnik novčane naknade na osnovu nezaposlenosti za vrijeme korišćenja naknade za koju je plaćen doprinos za penzijsko i invalidsko osiguranje (u daljem tekstu: doprinos).

Član 16

Status osiguranika u obaveznom osiguranju stiče se podnošenjem prijave u Jedinstveni sistem koju je podnio uplatilaca doprinosa, a prestaje podnošenjem odjave.

2. Osiguranik u obaveznom osiguranju u određenim okolnostima

Član 17

Lice je obavezno osigurano za slučaj invalidnosti zbog povrede na radu i profesionalne bolesti dok se nalazi u sljedećim okolnostima:

a) za vrijeme učešća u akciji spasavanja ili odbrane od elementarnih nepogoda (požar, poplava, zemljotres i druge nepogode prouzrokovane višom silom) na teritoriji Republike ili u akciji preduzetoj radi spasavanja života građana ili otklanjanja materijalne štete na imovini,

b) za vrijeme pružanja pomoći republičkim organima po njihovom zahtjevu

v) učenik ili student za vrijeme praktične nastave, odnosno za vrijeme stručne prakse kod poslodavca,

g) za vrijeme obavljanja obaveznog rada prilikom izdržavanja kazne zatvora, maloljetničkog zatvora i za vrijeme izvršenja vaspitne mjere u vaspitnoj ustanovi, ustanovi za prevaspitavanje ili u posebnoj vaspitnoj ustanovi,

d) za vrijeme prekvalifikacija ili dokvalifikacije, u skladu sa zakonom,

đ) za vrijeme rada kod poslodavca bez zasnivanja radnog odnosa (volonterski rad), u skladu sa zakonom,

e) za vrijeme obavljanja privremenih i povremenih poslova preko omladinskih zadruga do navršenih 26 godina života ako se nalazi na redovnom školovanju,

ž) za vrijeme vršenja određenih javnih funkcija ili građanskih dužnosti po pozivu republičkih organa i organa jedinice lokalne samouprave i

z) lice sa teškoćama u razvoju za vrijeme stručnog osposobljavanja, nakon završenog osnovnog obrazovanja.

Član 18

Radi sticanja statusa osiguranika za lice iz člana 17. ovog zakona uplatilac doprinosa obavezan je da u Jedinstveni sistem dostavi prijavu lica koje se nalazi u tim okolnostima u skladu sa zakonom koji reguliše oblast poreskog postupka.

3. Osiguranik u dobrovoljnom osiguranju

Član 19

Lice koje nije osiguranik u obaveznom osiguranju može se osigurati na dobrovoljno osiguranje pod uslovima, u obimu i na način predviđen ovim zakonom, ako ima prebivalište na teritoriji Republike ili teritoriji Brčko Distrikta, opštu zdravstvenu sposobnost, ako je starije od 15 godina i mlađe od godina života iz člana 41. ovog zakona.

Član 20

Korisnik penzije, kao i lice koje se nalazi na redovnom školovanju, ne može biti osiguranik u dobrovoljnom osiguranju.

Član 21

(1) Dobrovoljno osiguranje se obezbjeđuje počev od dana podnošenja zahtjeva za utvrđivanje statusa osiguranika u dobrovoljnom osiguranju.

(2) Dobrovoljno osiguranje prestaje na zahtjev osiguranika.

(3) Dobrovoljno osiguranje prestaje i u slučaju da osiguranik ne uplati doprinos za tri mjeseca uzastopno, i to od prvog dana u mjesecu za koji nije uplaćen doprinos.

(4) Status osiguranika u dobrovoljnom osiguranju utvrđuje Fond rješenjem.

III – PENZIJSKI STAŽ

Član 22

Penzijski staž na osnovu kojeg se ostvaruju prava iz penzijskog i invalidskog osiguranja obuhvata staž osiguranja i poseban staž.

1. Staž osiguranja

Član 23

Pod stažom osiguranja podrazumijeva se staž osiguranja sa efektivnim trajanjem i staž osiguranja sa uvećanim trajanjem.

Član 24

U staž osiguranja sa efektivnim trajanjem računa se vrijeme koje je osiguranik, poslije 15. godine života, proveo u obaveznom i dobrovoljnom osiguranju, za koje je uplaćen doprinos.

Član 25

(1) Osiguraniku u obaveznom osiguranju u staž osiguranja sa efektivnim trajanjem računa se vrijeme provedeno na radu sa punim radnim vremenom, u skladu sa propisima o radu.

(2) Kao vrijeme provedeno na radu sa punim radnim vremenom podrazumijeva se i vrijeme koje je osiguranik proveo na radu sa skraćenim radnim vremenom, ako je radno vrijeme, u skladu sa propisima o radu, izjednačeno sa punim radnim vremenom.

Član 26

(1) Vrijeme koje je osiguranik u obaveznom osiguranju proveo na radu sa nepunim radnim vremenom, u skladu sa propisima o radu, računa se u staž osiguranja sa efektivnim trajanjem srazmjerno radnom vremenu provedenom na radu u odnosu na puno radno vrijeme.

(2) Vrijeme provedeno na radu na sezonskim poslovima u skladu sa propisima o radu, sa radnim vremenom dužim od punog radnog vremena, računa se u staž osiguranja sa efektivnim trajanjem tako što se preračunava na puno radno вријeме.

Član 27

(1) Osiguraniku iz člana 12. t. v), g) i d) ovog zakona staž osiguranja računa se prema ostvarenoj ugovorenoj naknadi za koju je uplaćen doprinos.

(2) Osiguraniku iz stava 1. ovog člana staž osiguranja sa efektivnim trajanjem izražen u mjesecima utvrđuje se tako što se iznos ugovorene naknade sa porezima i doprinosima, tj. bruto iznos ugovorene naknade isplaćene u toku godine podijeli sa prosječnom mjesečnom bruto platom u Republici ostvarenom u prethodnoj godini.

Član 28

U staž osiguranja sa efektivnim trajanjem računa se vrijeme za koje je nezaposlenom licu u skladu sa propisima o zapošljavanju uplaćen doprinos.

Član 29

Staž osiguranja sa efektivnim trajanjem ostvaren po svim osnovima utvrđenim ovim zakonom može iznositi najviše 12 mjeseci u jednoj kalendarskoj godini.

Član 30

(1) U staž osiguranja sa uvećanim trajanjem računa se vrijeme u kojem je osiguranik radio na naročito teškom, opasnom i po zdravlje štetnom radnom mjestu odnosno poslu, kao i na radnom mjestu odnosno poslu na kojem osiguranik poslije navršenja određenih godina života ne može uspješno da obavlja svoju profesionalnu djelatnost i za koje je, pored doprinosa za staž osiguranja sa efektivnim trajanjem, plaćen doprinos srazmjerno stepenu uvećanja staža.

(2) Stepen uvećanja staža osiguranja iz stava 1. ovog člana zavisi od težine, opasnosti i štetnosti rada, odnosno od prirode posla, a može iznositi najviše 50%.

Član 31

(1) Kao radno mjesto, odnosno posao na kojem je rad naročito težak, opasan i štetan po zdravlje (radno mjesto sa naročito povećanim rizikom) može se utvrditi radno mjesto, odnosno posao na kojem postoje sljedeći uslovi:

a) da u vezi s obavljanjem posla postoje štetni uticaji na zdravstveno stanje i radnu sposobnost osiguranika, i pored toga što su primijenjene sve opšte i posebne mjere zaštite i zdravlja na radu utvrđene propisima, kao i druge preventivne mjere koje mogu uticati na otklanjanje i smanjivanje štetnih uticaja i

b) da se posao obavlja u uslovima štetnih uticaj a u neprekidnom toku procesa rada.

(2) Kao radno mjesto, odnosno posao na kojem osiguranik poslije navršenih određenih godina života ne može uspješno da obavlja svoju profesionalnu djelatnost može se utvrditi radno mjesto, odnosno posao u onim zanimanjima u kojima, zbog prirode i težine posla, fiziološke funkcije organizma opadaju u toj mjeri da onemogućavaju dalje uspješno obavljanje te profesionalne djelatnosti.

Član 32

(1) U staž osiguranja sa uvećanim trajanjem računa se vrijeme koje je osiguranik radio kao:

a) lice sa najmanje 70% tjelesnog oštećenja,

b) vojni invalidi od I do VI grupe,

v) civilni invalidi rata od I do VI grupe.

(2) Osiguraniku iz stava 1. ovog člana staž osiguranja sa uvećanim trajanjem računa se ako je, pored doprinosa za staž osiguranja sa efektivnim trajanjem, plaćen i doprinos srazmjerno stepenu uvećanja staža.

(3) Osiguraniku iz stava 1. ovog člana svakih 12 mjeseci rada računa se kao 15 mjeseci staža osiguranja.

(4) Staž osiguranja sa uvećanim trajanjem u skladu sa stavom 2. ovog člana može se računati najranije od dana kada osiguranik dostavi poslodavcu dokument kojim dokazuje činjenicu iz stava 1. ovog člana.

(5) Pravilnik o listi tjelesnih oštećenja utvrđuje ministar rada i boračkoinvalidske zaštite (u daljem tekstu: ministar) uz prethodno mišljenje ministra nadležnog za zdravstvenu zaštitu.

Član 33

(1) Osiguraniku iz čl. 30. i 32. ovog zakona staž osiguranja računa se sa uvećanim trajanjem samo za vrijeme koje je radio puno radno vrijeme, tj. koje je efektivno proveo na radu.

(2) Kao puno radno vrijeme računa se i skraćeno radno vrijeme iz člana 25. stav 2. ovog zakona.

(3) Kao vrijeme efektivno provedeno na radu smatra se i vrijeme koje je osiguranik proveo na godišnjem odmoru i plaćenom odsustvu u skladu sa zakonom.

Član 34

(1) Radna mjesta na kojima se staž osiguranja računa sa uvećanim trajanjem i stepen uvećanja staža po tom osnovu rješenjem utvrđuje ministar.

(2) Zahtjev za utvrđivanje radnih mjesta na kojima se staž osiguranja računa sa uvećanim trajanjem može da podnese poslodavac, inspektor rada, sindikat i zainteresovani radnik.

(3) Rješenje iz stava 1. ovog člana ministar donosi na prijedlog Komisije za utvrđivanje radnih mjesta na kojima se staž osiguranja računa sa uvećanim trajanjem.

(4) Prijedlog za utvrđivanje radnih mjesta na kojima se staž osiguranja računa sa uvećanim trajanjem Komisija daje na osnovu Analize i mišljenja o ispunjenosti uslova za utvrđivanje radnih mjesta na kojima se staž osiguranja računa sa uvećanim trajanjem.

(5) Komisiju iz stava 3. ovog člana imenuje ministar na period od četiri godine, a čine je predstavnik Ministarstva, predstavnik Fonda i doktor specijalista medicine rada.

(6) Članovi komisije iz stava 5. ovog člana za svoj rad u Komisiji imaju pravo na naknadu, a visina naknade određuje se rješenjem o imenovanju.

(7) Analizu i mišljenje o ispunjenosti uslova za utvrđivanje radnih mjesta na kojima se staž osiguranja računa sa uvećanim trajanjem daje ovlašćena organizacija u smislu propisa iz oblasti zaštite na radu, koja mora ispunjavati uslove u pogledu kadra i tehničke opremljenosti.

(8) Postupak utvrđivanja i postupak revizije radnih mjesta na kojima se staž osiguranja računa sa uvećanim trajanjem, vrste rizika kod kojih se može uvećavati staž, neophodnu dokumentaciju za donošenje rješenja iz stava 1. ovog člana i uslove koje moraju ispunjavati ovlašćene organizacije iz stava 7. ovog člana ministar uređuje pravilnikom.

Član 35

(1) Evidenciju o radnim mjestima na kojima se staž osiguranja računa sa uvećanim trajanjem, kao i evidenciju o osiguranicima kojima se staž osiguranja računa sa uvećanim trajanjem vode poslodavac i Fond.

(2) U cilju uspostavljanja i ažuriranja evidencija iz stava 1. ovog člana poslodavac je obavezan da ovlašćenom licu Fonda omogući uvid u dokumentaciju neophodnu za te evidencije.

(3) Poslodavac je obavezan da ažurirane podatke koji se odnose na evidencije iz stava 1. ovog člana na odgovarajući način usaglasi sa podacima iz Jedinstvenog sistema.

Član 36

(1) Radna mjesta na kojima se staž osiguranja računa sa uvećanim trajanjem, kao i stepen uvećanja staža osiguranja podliježu reviziji.

(2) Pod revizijom radnih mjesta na kojima se staž osiguranja računa sa uvećanim trajanjem i revizijom stepena uvećanja staža osiguranja smatra se ponovna ocjena postojanja uslova iz člana 31. ovog zakona.

(3) Revizija radnih mjesta na kojima se staž osiguranja računa sa uvećanim trajanjem i revizija stepena uvećanja staža vrši se na način i u postupku po koj ima se vrši njihovo utvrđivanje.

(4) Radna mjesta na kojima se staž osiguranja računa sa uvećanim trajanjem, kao i stepen uvećanja staža osiguranja podliježu reviziji najkasnije u roku od pet godina od dana utvrđivanja.

(5) Ukoliko ovlašćeni podnosilac zahtjeva iz člana 34. stav 2. ovog zakona ne pokrene postupak revizije u roku iz stava 4. ovog člana, računanje staža osiguranja sa uvećanim trajanjem prestaje istekom tog roka.

2. Poseban staž

Član 37

(1) Poseban staž u dvostrukom trajanju računa se:

a) borcu, pripadniku oružanih snaga Socijalističke Federativne Republike Jugoslavije ili vojnih formacija pod komandom tih snaga, za vrijeme oružanih sukoba na teritoriji te države od 17. avgusta 1990. do 19. maja 1992. godine, i

b) borcu, pripadniku Vojske Republike Srpske i pripadniku Ministarstva unutrašnjih poslova, za vrijeme oružanih sukoba na teritoriji bivše BiH od 19. maja 1992. godine do demobilizacije.

(2) Licima iz stava 1. ovog člana u poseban staž u dvostrukom trajanju računa se i vrijeme provedeno u zarobljeništvu, kao i vrijeme provedeno na liječenju i medicinskoj rehabilitaciji, zbog posljedica bolesti ili povreda zadobijenih u oružanim sukobima i zarobljeništvu.

(3) Poseban staž, u skladu sa st. 1. i 2. ovog člana, utvrđuje Fond rješenjem, na osnovu pravosnažnog rješenja o kategorizaciji borca.

(4) Poseban staž, u skladu sa stavom 1. tačka b) i stavom 2. ovog člana, računa se zaključno sa danom demobilizacije, odnosno sa danom oslobađanja iz zarobljeništva ili završetka liječenja i medicinske rehabilitacije, a najdalje do 19. juna 1996. godine.

Član 38

Period koji je rješenjem iz stava 3. člana 37. ovog zakona utvrđen u poseban staž u dvostrukom trajanju ne računa se u staž osiguranja bez obzira na to da li je unesen u matičnu evidenciju Fonda.

Član 39

Lice iz člana 37. ovog zakona ne može se odreći posebnog staža koji je utvrđen rješenjem Fonda.

IV – PRAVA IZ PENZIJSKOG I INVALIDSKOG OSIGURANjA

Član 40

Prava iz penzijskog i invalidskog osiguranja u skladu sa ovim zakonom su:

a) za slučaj starosti – starosna penzija,

b) za slučaj invalidnosti – raspoređivanje na drugo radno mjesto, prekvalifikacija ili dokvalifikacija, novčane naknade u vezi sa smanjenom radnom sposobnošću, invalidska penzija, i

v) za slučaj smrti osiguranika, odnosno korisnika starosne ili invalidske penzije – porodična penzija.

1. Starosna penzija

Član 41

Pravo na starosnu penziju ima osiguranik kada navrši 65 godina života i najmanje 15 godina staža osiguranja.

Član 42

(1) Osiguranik koji nema navršenih 65 godina života ima pravo na starosnu penziju kada navrši 60 godina života i 40 godina penzijskog staža.

(2) Osiguranik žena koja nema navršenih 65 godina života ima pravo na starosnu penziju kada navrši 58 godina života i 35 godina staža osiguranja.

(3) Izuzetno od stava 1. ovog člana, pravo na starosnu penziju ima policijski službenik, službenik Sudske policije Republike Srpske i pripadnik službe obezbjeđenja – policajac kazneno-popravne ustanove u Republici Srpskoj kada navrši 40 godina penzijskog staža, bez obzira na godine života.

Član 43

(1) Osiguraniku koji ima navršen staž osiguranja sa uvećanim trajanjem starosna granica za ostvarivanje prava na starosnu penziju iz člana 41. ovog zakona snižava se za ukupno uvećanje staža.

(2) Uvećanje staža je razlika između ukupno utvrđenog staža osiguranja sa uvećanim trajanjem i staža osiguranja u efektivnom trajanju za isti period.

(3) Starosna granica iz stava 1. ovog člana može se snižavati najviše do 55 godina života.

Član 44

Visina starosne penzije određuje se tako što se lični bodovi osiguranika pomnože sa vrijednošću opšteg boda na dan ostvarivanja prava.

Član 45

(1) Lični bodovi osiguranika utvrđuju se množenjem ličnog koeficijenta osiguranika i njegovog penzijskog staža.

(2) Za određivanje ličnih bodova osiguranika penzijski staž može iznositi najviše 40 godina.

(3) Radi određivanja ličnih bodova osiguranika, penzijski staž se iskazuj e brojčano, a utvrđuj e se tako da se svaka godina računa kao 1, svaki mjesec kao 0,083333, a svaki dan kao 0,002777.

(4) Kao jedan mjesec, u skladu sa stavom 4. ovog člana, računa se 30 dana.

Član 46

(1) Lični koeficijent osiguranika utvrđuje se tako što se zbir godišnjih ličnih koeficijenata podijeli sa periodom za koji su obračunati.

(2) Period za koji su obračunati godišnji lični koeficij enti utvrđuj e se u skladu sa članom 45. stav 4. ovog zakona.

(3) Osiguraniku koji nije navršio staž osiguranja poslije 1. januara 1970. godine ili nema podataka o platama i osnovicama osiguranja za staž osiguranja navršen poslije tog datuma lični koeficijent iznosi 1.

Član 47

(1) Godišnji lični koeficijent utvrđuje se tako što se ukupan iznos plata, odnosno osnovica osiguranja osiguranika, počev od 1. januara 1970. godine do godine koja prethodi godini ostvarivanja prava, izuzimajući 1992. i 1993. godinu, za svaku kalendarsku godinu podijeli sa prosječnom godišnjom platom u SRBiH, odnosno Republici za istu kalendarsku godinu.

(2) Pod ukupnim iznosom plata, odnosno osnovica osiguranja podrazumijeva se ukupan godišnji iznos plata, osnovica osiguranja, novčanih i nenovčanih prihoda i naknada koje je osiguranik ostvario, na koje je obračunat i uplaćen doprinos.

(3) Ako su plate, odnosno osnovice osiguranja unesene u matičnu evidenciju Fonda u neto iznosu, onda se dijele sa prosječnom godišnjom neto platom u SRBiH, odnosno Republici, a ako su unesene u bruto iznosu, onda se dijele sa prosječnom godišnjom bruto platom.

(4) Godišnji lični koeficijent može iznositi najviše četiri.

(5) Podatak o pro sječnoj godišnjoj plati u Republici objavljuje Republički zavod za statistiku Republike Srpske (u daljem tekstu: Republički zavod za statistiku).

(6) Osiguraniku za koga nema podataka o platama, odnosno osnovicama osiguranja za pojedine godine, kao godišnji lični koeficijent za te godine uzima se godišnji lični koeficijent iz godine koja prethodi toj godini, a ako nema nijedne godine koja prethodi toj godini, onda se uzima godišnji lični koeficijent iz godine koja slijedi.

Član 48

Vrijednost opšteg boda na dan stupanja na snagu ovog zakona iznosi 9,241875 KM.

2. Prava na osnovu invalidnosti

Član 49

(1) Invalidnost kod osiguranika u obaveznom osiguranju postoj i kada se utvrdi da je, zbog trajnih promjena u zdravstvenom stanju koje se ne mogu otkloniti liječenjem ili medicinskom rehabilitacijom, nastalo smanjenje ili gubitak sposobnosti za rad na radnom mjestu odnosno poslu koji je obavljao na dan ocjene radne sposobnosti ili koji je obavljao prije prestanka osiguranja.

(2) Smanjena radna sposobnost postoji kada osiguranik u obaveznom osiguranju, zbog trajnih promjena u zdravstvenom stanju, sa radnim naporom koji ne ugrožava njegovo zdravstveno stanje, ne može da radi na radnom mjestu odnosno poslu iz stava 1. ovog člana, ali može sa punim radnim vremenom, sa ili bez prekvalifikacije ili dokvalifikacije, da radi na drugom radnom mjestu odnosno poslu koji odgovara njegovoj stručnoj spremi, odnosno radnoj sposobnosti stečenoj radom.

(3) Gubitak radne sposobnosti postoji kada se utvrdi da osiguranik u obaveznom osiguranju trajno nije sposoban za rad na radnom mjestu odnosno poslu koji je obavljao na dan ocjene radne sposobnosti ili koje je obavljao prije prestanka osiguranja, kao ni za drugo radno mjesto, odnosno posao koji odgovara njegovoj stručnoj spremi, odnosno radnoj sposobnosti stečenoj radom niti se prekvalifikacijom ili dokvalifikacijom može osposobiti za druge poslove koji odgovaraju njegovoj stručnoj spremi, odnosno radnoj sposobnosti stečenoj radom.

(4) Invalidnost u skladu sa stavom 1. ovog člana može prouzrokovati povreda na radu, profesionalna bolest, povreda van rada i bolest.

(5) Invalidnost kod osiguranika poljoprivrednika postoji kada se utvrdi da je, zbog trajnih promjena u zdravstvenom stanju koje se ne mogu otkloniti liječenjem ili medicinskom rehabilitacijom, povredom van rada ili bolešću, nastala potpuna nesposobnost za obavljanje poljoprivredne djelatnosti, odnosno poslova koje redovno obavlja u svom poljoprivrednom gazdinstvu.

(6) Invalidnost kod osiguranika u dobrovoljnom osiguranju postoji kada se utvrdi da je, zbog trajnih promjena u zdravstvenom stanju koje se ne mogu otkloniti liječenjem ili medicinskom rehabilitacijom, nastala potpuna nesposobnost za privređivanje.

(7) Potpuna nesposobnost za privređivanje postoji kada lice zbog vrste i težine fizičkog ili mentalnog oštećenja ili vrste i težine psihičke bolesti nije sposobno za obavljanje najjednostavnijih poslova.

Član 50

Povredom na radu smatra se:

a) povreda osiguranika prouzrokovana neposrednim i kratkotrajnim mehaničkim, fizičkim ili hemijskim djelovanjem, naglim promjenama položaja tijela, iznenadnim opterećenjem tijela ili drugim promjenama fiziološkog stanja organizma, ako je takva povreda uzročno vezana za obavljanje posla koji je osnov osiguranja,

b) povreda koju osiguranik pretrpi na redovnom putu od stana do mjesta rada i obratno, na putu preduzetom radi stupanja na posao koji mu je obezbijeđen, odnosno radi obavljanja djelatnosti na osnovu koje je osiguran, i

v) bolest osiguranika koja je nastala neposredno ili isključivo kao posljedica nekog nesretnog slučaja ili više sile za vrijeme obavljanja posla koji je osnov osiguranja.

Član 51

Povredom na radu smatra se i bolest osiguranika u određenim okolnostima iz člana 17. ovog zakona, koja nastane direktno i isključivo kao posljedica obavljanja poslova u tim okolnostima.

Član 52

Sa povredom na radu izjednačena je povreda lica iz člana 37. ovog zakona zadobijena za vrijeme vršenja vojne dužnosti u okolnostima oružanih sukoba, kao i bolest tog lica koja je uzročno-posljedično vezana za te okolnosti.

Član 53

(1) Profesionalne bolesti u smislu ovog zakona su određene bolesti nastale u toku osiguranja, prouzrokovane dužim neposrednim uticajem procesa rada i uslova rada na radnim mjestima, odnosno poslovima koje je osiguranik obavljao.

(2) Pravilnik o listi profesionalnih bolesti, radna mjesta i poslove na kojima se te bolesti pojavljuju i uslove pod kojima se smatraju profesionalnim utvrđuje ministar, uz prethodno mišljenje ministra nadležnog za zdravstvenu zaštitu.

Član 54

(1) Osiguranik kod kojeg je utvrđena smanjena radna sposobnost ima pravo na:

a) raspoređivanje na drugo radno mjesto,

b) prekvalifikaciju ili dokvalifikaciju

v) novčanu naknadu u vezi sa smanjenom radnom sposobno šću.

(2) Prava iz stava 1. ovog člana osiguraniku obezbjeđuje poslodavac.

Član 55

(1) Osiguranik sa smanjenom radnom sposobnošću ima pravo na raspoređivanje na drugo radno mjesto koje odgovara njegovoj stručnoj spremi i smanjenoj radnoj sposobnosti.

(2) Pravo na raspoređivanje na drugo radno mjesto obezbjeđuje se i osiguraniku nakon završene prekvalifikacije ili dokvalifikacije.

(3) Raspoređivanje osiguranika sa smanjenom radnom sposobnošću na radno mjesto za koje se traži stručna sprema nižeg stepena od stručne spreme osiguranika može se izvršiti samo uz saglasnost osiguranika.

(4) Pravo na raspoređivanje na drugo radno mjesto ima i osiguranik kod koga je utvrđeno da postoji opasnost od nastanka invalidnosti.

(5) Opasnost od nastanka invalidnosti postoji kada pri obavljanju određenih poslova, bez obzira na sprovođenje opštih i posebnih mjera zaštite i zaštite zdravlja na radu utvrđenih propisima, uslovi i zahtjevi rada utiču na zdravstveno stanje i radnu sposobnost osiguranika u obaveznom osiguranju u tolikoj mjeri da je, radi sprečavanja nastanka invalidnosti, neophodan raspored na druge poslove.

Član 56

(1) Osiguranik sa smanjenom radnom sposobnošću ima pravo na prekvalifikaciju ili dokvalifikaciju ukoliko se, s obzirom na njegovu stručnu spremu i smanjenu radnu sposobnost, može osposobiti zarad na drugom radnom mjestu sa punim radnim vremenom.

(2) Prekvalifikacija ili dokvalifikacija se obezbjeđuje osiguraniku do navršenih 58 godina života.

Član 57

Osiguranik kome se na osnovu smanjene radne sposobnosti obezbjeđuje pravo na raspoređivanje na drugo radno mjesto, odnosno pravo na prekvalifikaciju ili dokvalifikaciju ima pravo na:

a) naknadu plate od dana nastanka invalidnosti do dana rasporeda na drugo radno mjesto, odnosno do upućivanja na prekvalifikaciju ili dokvalifikaciju kao i od dana završene prekvalifikacije ili dokvalifikacije do rasporeda na drugo radno mjesto (u daljem tekstu: naknada zbog čekanja),

b) naknadu plate za vrijeme prekvalifikacije ili dokvalifikacije (u daljem tekstu: naknada za vrijeme prekvalifikacije ili dokvalifikacije) i

v) naknadu plate zbog manje plate na drugom radnom mjestu (u daljem tekstu: naknada zbog manje plate).

Član 58

(1) Osnovica za određivanje naknade plate (u daljem tekstu: osnovica naknada) iz člana 57. ovog zakona je prosječna neto plata koju je osiguranik ostvario u godini koja prethodi godini nastanka invalidnosti, valorizacijom dovedena na nivo plata za mjesec za koji se isplaćuje naknada.

(2) Valorizacija u skladu sa stavom 1. ovog člana vrši se tako što se prosječna neto plata koju je osiguranik ostvario u godini koja prethodi godini nastanka invalidnosti usklađuje sa kretanjem prosječne neto plate svih zaposlenih kod poslodavca i dovodi na nivo plata za mjesec za koji se isplaćuje naknada.

Član 59

(1) Naknada zbog čekanja pripada od dana nastanka invalidnosti do dana rasporeda na drugo radno mjesto, odnosno do dana upućivanja na prekvalifikaciju ili dokvalifikaciju kao i od dana završene prekvalifikacije ili dokvalifikacije do dana rasporeda na drugo radno mjesto i isplaćuje se u visini osnovice naknade.

(2) Naknada za vrijeme prekvalifikacije ili dokvalifikacije pripada za vrijeme trajanja prekvalifikacije ili dokvalifikacije i isplaćuje se u visini osnovice naknade.

(3) Naknada zbog manje plate pripada od dana rasporeda na drugo radno mjesto i isplaćuje se u visini razlike između osnovice naknade i neto plate osiguranika na drugom radnom mjestu

Član 60

(1) Pravo na invalidsku penziju ima osiguranik kod koga je gubitak sposobnosti za rad prouzrokovan povredom van rada ili bolešću, nastao prije ispunjenja uslova za starosnu penziju u pogledu godina života iz člana 41. ovog zakona, pod uslovom da do nastanka invalidnosti ima pet godina staža osiguranja ili deset godina penzijskog staža.

(2) Pravo na invalidsku penziju ima osiguranik kome je poslije 58. godine života utvrđena smanjena radna sposobnost sa pravom na prekvalifikaciju ili dokvalifikaciju pod uslovom da do nastanka invalidnosti ima pet godina staža osiguranja ili deset godina penzijskog staža.

(3) Osiguranik kod koga je gubitak sposobnosti za rad prouzrokovan povredom na radu ili profesionalnom bolešću ima pravo na invalidsku penziju bez obzira na dužinu penzijskog staža.

(4) Osiguranik iz stava 1. ovog člana do navršenih 35 godina života ima pravo na invalidsku penziju pod uslovom da do nastanka invalidnosti ima dvije godine staža osiguranja.

Član 61

Invalidska penzija se određuje na isti način kao i starosna penzija.

Član 62

Osiguraniku koji ima manje od 15 godina staža osiguranja invalidska penzija se određuje za staž osiguranja od 15 godina.

Član 63

Osiguraniku kod koga je invalidnost prouzrokovana povredom na radu ili profesionalnom bolešću invalidska penzija se određuje za staž osiguranja od 40 godina.

Član 64

Lični koeficijent osiguranika kod koga je uzrok invalidnosti povreda zadobijena za vrijeme vršenja vojne dužnosti u okolnostima oružanih sukoba, kao i bolest tog lica koja je uzročno-posljedično vezana za te okolnosti, ne može biti manji od 1,3.

Član 65

(1) Osiguraniku koji ispunjava uslov za invalidsku penziju u pogledu penzijskog staža i kod koga je invalidnost prouzrokovana djelimično povredom na radu ili profesionalnom bolešću, a djelimično povredom van rada ili bolešću određuje se jedna invalidska penzija koja se sastoji od dijela određenog na osnovu povrede na radu ili profesionalne bolesti i dijela na osnovu povrede van rada ili bolesti, prema njihovom uticaju na ukupnu invalidnost.

(2) Penzija određena na način iz stava 1. ovog člana ne može iznositi više od penzije koja bi pripadala osiguraniku za 40 godina penzijskog staža.

Član 66

Osiguraniku koji do nastanka invalidnosti ima plate, odnosno osnovice osiguranja samo u kalendarskoj godini u kojoj je invalidnost nastala, lični koeficijent utvrđuje se tako što se ukupan iznos plata, odnosno osnovica osiguranja ostvarenih za pune mjesece u toj godini podijeli sa ukupnim iznosom prosječnih plata u Republici u istom periodu.

Član 67

Osiguraniku koji do nastanka invalidnosti nije ostvario platu ni zajedan mjesec lični koeficijent utvrđuje se tako što se mjesečna plata koja bi mu pripadala za radno mjesto na kome je radio na dan nastanka invalidnosti podijeli sa prosječnom platom u Republici za taj mjesec.

Član 68

Licu koje ostvaruje pravo na invalidsku penziju kao osiguranik iz člana 17. ovog zakona godišnji lični koeficijent ne može biti manji od jedan.

3. Porodična penzija

Član 69

Pravo na porodičnu penziju imaju članovi porodice umrlog osiguranika koji je na dan smrti ispunjavao uslove za invalidsku penziju i članovi porodice umrlog korisnika starosne ili invalidske penzije.

Član 70

Članovima porodice umrlog osiguranika, odnosno korisnika penzije smatraju se:

a) bračni supružnik (udovica, odnosno udovac),

b) razvedeni bračni supružnik ili vanbračni supružnik, ako mu je pravosnažnom presudom suda dosuđeno pravo na izdržavanje,

v) dijete, rođeno u braku ili van braka, usvojeno ili pastorak,

g) dijete bez oba roditelja ili dijete kome su oba roditelja potpuno i trajno nesposobni za privređivanje, koje je osiguranik ili korisnik penzije izdržavao do svoje smrti, i

d) roditelj (otac i majka, očuh i maćeha, usvojilac) koje je osiguranik ili korisnik penzije izdržavao do svoje smrti.

Član 71

(1) Udovica ima pravo na porodičnu penziju:

a) ako je na dan smrti supruga navršila 50 godina života,

b) ako je na dan smrti supruga bila potpuno nesposobna za privređivanje, odnosno ako je takva nesposobnost nastala u roku jedne godine od dana smrti supruga,

v) ako je poslije smrti supruga ostalo jedno ili više djece koja imaju pravo na porodičnu penziju a ona obavlja roditeljske dužnosti prema toj djeci.

(2) Udovica koja u toku korišćenja prava na porodičnu penziju ostvarenu u skladu sa stavom 1. t. b) i v) ovog člana navrši 50 godina života zadržava pravo na porodičnu penziju.

(3) Udovica kojoj pravo na porodičnu penziju ostvarenu u skladu sa stavom 1. tačka v) ovog člana prestane prije navršenih 50 ali poslije navršenih 45 godina života može ponovo ostvariti pravo na porodičnu penziju kad navrši 50 godina života.

(4) Udovica koja nije ostvarila pravo na porodičnu penziju u skladu sa stavom 1. tačka v) ovog člana, iako je ispunjavala uslove, može ostvariti pravo na porodičnu penziju i nakon prestanka prava na porodičnu penziju djece, pod uslovima utvrđenim ovim zakonom.

(5) Udovica koja u toku korišćenja prava na porodičnu penziju, ostvarenu u skladu sa stavom 1. tačka v) ovog člana, postane potpuno nesposobna za privređivanje zadržava pravo na porodičnu penziju dok postoji takva nesposob nost.

(6) Udovica koj a u toku korišćenja prava u skladu sa stavom 5. ovog člana navrši 50 godina života zadržava pravo na porodičnu penziju.

(7) Udovica koja do smrti supruga nije navršila 50 ali je imala navršenih 45 godina života ima pravo na porodičnu penziju kad navrši 50 godina života.

(8) Udovica koj a je do smrti supruga ili do prestanka prava na porodičnu penziju navršila 45 godina života ima pravo na porodičnu penziju prije navršenih 50 godina života, ako postane potpuno nesposobna za privređivanje.

(9) Udovica ima pravo na porodičnu penziju i kad je dijete osiguranika, odnosno korisnika penzije rođeno nakon njegove smrti.

Član 72

(1) Udovac ima pravo na porodičnu penziju:

a) ako je na dan smrti supruge navršio 60 godina života,

b) ako je na dan smrti supruge bio potpuno nesposoban za privređivanje, odnosno ako je takva nesposobnost nastala u roku jedne godine od dana smrti supruge,

v) ako je poslije smrti supruge ostalo jedno ili više djece koja imaju pravo na porodičnu penziju a on obavlja roditeljske dužnosti prema toj djeci.

(2) Udovac koji u toku korišćenja prava na porodičnu penziju, ostvarenu u skladu sa stavom 1. t. b) i v) ovog člana, navrši 60 godina života zadržava pravo na porodičnu penziju.

(3) Udovac kome pravo na porodičnu penziju ostvarenu prema odredbama stava 1. tačka v) ovog člana prestane prije navršenih 60 ali poslije navršenih 55 godina života može ponovo ostvariti pravo kad navrši 60 godina života.

(4) Udovac koji nije ostvario pravo na porodičnu penziju u skladu sa stavom 1. tačka v) ovog člana, iako je ispunjavao uslove, može ostvariti pravo na porodičnu penziju i nakon prestanka prava na porodičnu penziju djece, pod uslovima utvrđenim ovim zakonom.

(5) Udovac koji u toku korišćenja prava na porodičnu penziju ostvarenu u skladu sa stavom 1. tačka v) ovog člana postane potpuno nesposoban za privređivanje zadržava pravo na porodičnu penziju dok postoji takva nesposobnost.

(6) Udovac koji u toku korišćenja prava u skladu sa stavom 5. ovog člana navrši 60 godina života zadržava pravo na porodičnu penziju.

(7) Udovac koji do smrti supruge nije navršio 60 ali je imao navršenih 55 godina života ima pravo na porodičnu penziju kad navrši 60 godina života.

(8) Udovac koji je do smrti supruge ili do prestanka prava na porodičnu penziju navršio 55 godina života ima pravo na porodičnu penziju prije navršenih 60 godina života ako postane potpuno nesposoban za privređivanje.

Član 73

Pravo na porodičnu penziju pod uslovima iz čl. 71. i 72. ovog zakona ima i supružnik iz razvedenog braka ili vanbračne zajednice, ako mu je pravosnažnom sudskom presudom dosuđeno pravo na izdržavanje.

Član 74

(1) Dijete ima pravo na porodičnu penziju do navršenih 15 godina života.

(2) Poslije navršenih 15 godina života dijete ima pravo na porodičnu penziju do završetka redovnog školovanja, ali najkasnije do navršenih 26 godina života.

(3) Redovnim školovanjem, u smislu ovog zakona, ne smatra se školovanje u školi istog ili nižeg stepena obrazovanja od škole koju je dijete završilo.

(4) Dijete kod koga nastupi nesposobnost za samostalan život i rad prije 15. godine života ima pravo na porodičnu penziju dok ta nesposobnost traje.

(5) Dijete kod koga nesposobnost za privređivanje nastupi poslije 15. godine života, a prije smrti osiguranika, odnosno korisnika penzije ima pravo na porodičnu penziju ako ga je osiguranik, odnosno korisnik penzije izdržavao do svoje smrti.

(6) Dijete kod koga u toku korišćenja prava na porodičnu penziju nastupi nesposobnost za samostalan život i rad ili nesposobnost za privređivanje zadržava pravo na penziju dok ta nesposobnost traje.

(7) Nesposobnost za samostalan život i rad postoji kada se lice zbog vrste i težine fizičkog ili mentalnog oštećenja ili vrste i težine psihičke bolesti ne može osposobiti za obavljanje najjednostavnijih poslova.

Član 75

Roditelj ima pravo na porodičnu penziju ako ga je osiguranik, odnosno korisnik penzije izdržavao do svoje smrti i ako je na taj dan navršio 60 (muškarac), odnosno 50 (žena) godina života.

Član 76

(1) Osiguranik, odnosno korisnik penzije izdržavao je člana porodice ako prosječni mjesečni prihod člana porodičnog domaćinstva podnosioca zahtjeva za ostvarivanje prava na porodičnu penziju u godini u kojoj je nastupila smrt osiguranika, odnosno korisnika penzije, ne prelazi iznos najniže penzije iz člana 85. stav 2. ovog zakona u Republici u prethodnoj godini.

(2) Porodičnim domaćinstvom u skladu sa stavom 1. ovog člana smatraju se supružnici i njihova djeca (rođena u braku i van braka, usvojena i pastorci).

Član 77

Izuzetno od člana 76. stav 1. ovog zakona, roditelj lica iz člana 37. stav 1. ovog zakona koje je poginulo u vršenju vojne dužnosti u periodu od 17. avgusta 1990. do 19. juna 1996. godine ima pravo na porodičnu penziju bez obzira na godine života i na visinu prosječnog mjesečnog prihoda po članu porodičnog domaćinstva.

Član 78

(1) Sa pogibijom u vršenju vojne dužnosti u periodu od 17. avgusta 1990. do 19. juna 1996. godine izjednačena je smrt koja je nastupila kao posljedica ranjavanja u vršenju tih dužnosti, kao i smrt zbog bolesti koja je uzročno-posljedično vezana za vršenje vojne dužnosti.

(2) Činjenicu da je smrt nastupila kao posljedica ranjavanja ili da je nastupila zbog bolesti koj a je uzročno-posljedično vezana za vršenje vojne dužnosti utvrđuje organ vještačenja Fonda.

Član 79

(1) Porodična penzija poslije smrti osiguranika se određuje od invalidske penzije koja bi mu pripadala na dan smrti, a u procentu koji se utvrđuje prema broj u članova porodice koji imaju pravo na penziju.

(2) Porodična penzija poslije smrti korisnika starosne ili invalidske penzije određuje se od penzije koja je pripadala korisniku na dan smrti, a u procentu koji se utvrđuje prema broju članova porodice koji imaju pravo na penziju.

(3) Kod određivanja porodične penzije članovima porodi ce poginulog bor ca ili poginulog uče sni ka NOR-a lični koeficijent ne može biti manji od 1,3.

Član 80

U zavisnosti od broja članova porodice koji ostvaruju pravo, porodična penzija iznosi:

a) za jednog člana 70% od penzije od koje se određuje,

b) za dva člana 80% od penzije od koje se određuje,

v) za tri člana 90% od penzije od koje se određuje i

g) za četiri i više članova 100% od penzije od koje se određuje.

Član 81

Ako pravo na porodičnu penziju imaju supružnik umrlog osiguranika, odnosno korisnika penzije i razvedeni supružnik kome je dosuđeno pravo na izdržavanje, porodična penzija određuje se u visini koja pripada za jednog člana porodice i dijeli se na jednake dijelove.

4. Usklađivanje

Član 82

(1) Vrijednost opšteg boda iz člana 48. ovog zakona usklađuje se od 1. januara svake godine, počev od 2013. godine, prema procentu promjene prosječne neto plate u Republici u prethodnoj godini.

(2) Ukoliko je procenat promjene prosječne neto plate u Republici u prethodnoj godini negativan, vrijednost opšteg boda se ne usklađuje.

Član 83

(1) Penzije ostvarene do 31. decembra prethodne godine usklađuju se od 1. januara svake godine, počevši od 2013. godine, prema procentu koji predstavlja polovinu zbira procenta promjene prosječne neto plate i procenta promjene potrošačkih cijena na godišnjem nivou u Republici u prethodnoj godini.

(2) Ukoliko je procenat koji predstavlja polovinu zbira procenta promjene prosječne neto plate i procenta promjene potrošačkih cijena na godišnjem nivou u Republici u prethodnoj godini negativan, penzije se ne usklađuju.

Član 84

Usklađenu vrijednost opšteg boda za tekuću godinu i procenat usklađivanja penzija za tekuću godinu objavljuje Fond na osnovu podataka Republičkog zavoda za statistiku objavljenih u “Službenom glasniku Republike Srpske”.

Član 84a

(1) Ukoliko postoje mogućnosti, Vlada Republike Srpske (u daljem tekstu: Vlada) može odlučiti da izvrši vanredno usklađivanje opšteg boda i penzija.

(2) Odluku iz stava 1. ovog člana Vlada donosi do kraja mjeseca od kojeg se vrši vanredno usklađivanje.

(3) Usklađenu vrijednost opšteg boda iz stava 1. ovog člana objavljuje Fond u “Službenom glasniku Republike Srpske”.

5. Najniža penzija

Član 85

(1) Korisniku kome je penzija određena u manjem iznosu od najnižeg iznosa penzije utvrđenog ovim članom isplaćuje se najniža penzija.

(2) Najniža penzija ne može biti niža od 50% od prosječne penzije na teret Republike isplaćene za decembar prethodne godine.

(3) Najniža starosna i invalidska penzija na teret Republike zavisi od dužine penzijskog staža i određuje se u procentu od prosječne penzije na teret Republike isplaćene za decembar prethodne godine:

a) za 15 godina penzijskog staža i više a manje od 20 godina ne može biti niža od 60%,

b) za 20 godina penzijskog staža i više a manje od 30 godina ne može biti niža od 70%,

v) za 30 godina penzijskog staža i više a manje od 40 godina ne može biti niža od 80% i

g) za 40 godina penzijskog staža i više ne može biti niža od prosječne penzije na teret Republike isplaćene za decembar prethodne godine.

(4) Vlada donosi akt o određivanju iznosa najniže penzije.

Član 85a

(1) Ukoliko izvrši vanredno usklađivanje opšteg boda i penzija, iznose najniže penzije iz člana 85. st. 2. i 3. ovog zakona Vlada određuje od prosječne penzije na teret Republike obračunate za mjesec od kojeg se primjenjuje vanredno usklađivanje, uračunavanjem procenta vanrednog usklađivanja, kao i iznosa najniže penzije isplaćene u mjesecu koji prethodi vanrednom usklađivanju.

(2) Isplata najniže penzije u skladu sa stavom 1. ovog člana počinje od mjeseca od kojeg se primjenjuje vanredno usklađivanje.

Član 86

Odredbe člana 85. ovog zakona ne odnose se na srazmjerne penzije ostvarene primjenom međunarodnih ugovora o socijalnom osiguranju i Sporazuma o međusobnim pravima i obavezama u sprovođenju penzijskog i invalidskog osiguranja u BiH.

6. Zajedničke odredbe

Član 87

(1) Pravo na penziju obezbjeđuje se nakon prestanka osiguranja.

(2) Na osiguranike iz čl. 12, 13. i 14. ovog zakona u postupku ostvarivanja prava na starosnu penziju ne primjenjuje se stav 1. ovog člana.

Član 88

Promjene u zdravstvenom stanju korisnika starosne ili invalidske penzije koji stekne status osiguranika, nakon ostvarivanja prava na penziju bez obzira na uzrok, ne mogu biti razlog za ponovno određivanje penzije.

Član 89

Prava na osnovu smanjene radne sposobnosti ne obezbjeđuju se osiguraniku koji ispuni jedan od uslova za ostvarivanje prava na starosnu penziju ili koji ispuni uslove za ostvarivanje prava na invalidsku penziju.

Član 90

Pravo na prekvalifikaciju ili dokvalifikaciju ne obezbjeđuje se osiguraniku koji bez opravdanog razloga ne počne sa prekvalifikacijom ili dokvalifikacijom u određenom roku ili koji neopravdano prekine započetu prekvalifikaciju ili dokvalifikaciju.

Član 91

Osiguraniku iz člana 12. t. v), g) i d) ovog zakona ne obezbjeđuju se prava na osnovu povrede na radu ili profesionalne bolesti u vezi sa poslovima za koje ostvaruje ugovorenu naknadu.

Član 92

Osiguraniku u dobrovoljnom osiguranju ne obezbjeđuju se prava na osnovu povrede na radu ili profesionalne bolesti.

Član 93

(brisano)

Član 94

Pravo na porodičnu penziju ne obezbjeđuje se članu porodice koji je pravosnažnom presudom osuđen za krivično djelo čija je posljedica smrt osiguranika, odnosno korisnika penzije.

Član 95

Ukoliko korisnik starosne ili invalidske penzije zaključi brak sa navršenih 65 godina života, pravo na porodičnu penziju obezbjeđuje se bračnom supružniku pod uslovom da je brak trajao najmanje dvije godine ili da imaju zajedničko dijete.

Član 96

Prava iz penzijskog i invalidskog osiguranja obezbjeđuju se i licu koje nema status osiguranika po ovom zakonu, ali je taj status imalo po ranijim propisima, ukoliko ispunjava uslove za ostvarivanje prava propisana ovim zakonom.

V – ORGANIZACIJA FONDA

Član 97

(1) Fond je organizacija koja vrši javna ovlašćenja radi ostvarivanja prava iz penzijskog i invalidskog osiguranja.

(2) Na organizaciju i rad Fonda primjenjuje se zakon koji uređuje sistem javnih službi.

(3) Osnivač Fonda je Vlada.

Član 98

Fond obavlja sljedeće poslove:

a) obezbjeđuje zakonito, racionalno i efikasno ostvarivanje prava iz penzijskog i invalidskog osiguranja,

b) pruža stručnu pomoć osiguranicima prilikom ostvarivanja prava,

v) obezbjeđuje sprovođenje međunarodnih ugovora o socijalnom osiguranju,

g) vrši ocjenu radne sposobnosti radi ostvarivanja prava iz penzijskog i invalidskog osiguranja,

d) vodi odgovarajuće evidencije u skladu sa ovim zakonom i

đ) obavlja i druge poslove u vezi sa sprovođenjem i ostvarivanjem prava iz penzijskog i invalidskog osiguranja.

Član 99

(1) Radi obavljanja upravnih, administrativnih, finansijskih i drugih stručnih poslova Fond organizuje jedinstvenu stručnu službu, na način da obezbijedi nesmetano, racionalno i uspješno obavljanje djelatnosti Fonda.

(2) Organizacija stručne službe Fonda uređuje se Statutom Fonda i aktom o unutrašnjoj organizaciji i sistematizaciji radnih mjesta. https://www.anwalt-bih.de

Član 100

Organi Fonda su Upravni odbor i direktor.

Član 101

(1) Upravni odbor Fonda (u daljem tekstu: Upravni odbor) je organ upravljanja.

(2) Upravni odbor ima devet članova, koje imenuje i razrješava Vlada.

(3) Članove Upravnog odbora imenuje Vlada:

a) šest članova na prijedlog Ministarstva rada i boračkoinvalidske zaštite (u daljem tekstu: Ministarstvo) nakon sprovedenog postupka javne konkurencije,

b) jednog člana na prijedlog reprezentativnog većinskog sindikata u Republici,

v) jednog člana na prijedlog reprezentativnog većinskog udruženja poslodavaca u Republici i

g) jednog člana na prijedlog Udruženja penzionera Republike Srpske.

(4) Uslovi koje mora da ispunjava lice koje se imenuje u Upravni odbor, kao i uslovi pod kojima može biti razriješeno prije isteka mandata, propisuju se Statutom Fonda.

(5) Mandat članova Upravnog odbora traje četiri godine, s tim da članovi Upravnog odbora mogu biti birani najviše dva puta uzastopno.

Član 102

(1) Upravni odbor obavlja sljedeće poslove:

a) imenuje predsjednika i zamjenika predsjednika Upravnog odbora,

b) donosi Statut Fonda, uz saglasnost osnivača,

v) usvaja druga opšta akta,

g) razmatra i usvaja godišnji izvještaj o poslovanju, uz saglasnost nadležnog ministarstva,

d) donosi godišnji plan i program rada Fonda, uz saglasnost osnivača,

đ) vrši druge poslove u skladu sa zakonom i Statutom Fonda.

(2) Način rada, kao i druga pitanja koj a se odnose na rad Upravnog odbora, uređuju se Statutom Fonda.

Član 103

(1) Direktor Fonda je organ rukovođenja.

(2) Direktora Fonda imenuje Vlada, nakon sprovedenog postupka javne konkurencije.

(3) Uslovi koje mora da ispunjava lice koje se imenuje za direktora propisuju se Statutom Fonda.

(4) Direktor Fonda imenuje se na period od četiri godine, s tim da može biti razriješen i prije isteka vremena na koje je imenovan.

Član 104

Direktor Fonda obavlja sljedeće poslove:

a) predstavlja i zastupa Fond i odgovoran je za zakonitost rada Fonda,

b) organizuje rad i poslovanje Fonda,

v) rukovodi radom stručne službe Fonda,

g) izvršava odluke Upravnog odbora,

d) donosi akt o unutrašnjoj organizaciji i sistematizaciji radnih mjesta Fonda uz saglasnost nadležnog ministarstva i

đ) vrši druge poslove u skladu sa zakonom i Statutom Fonda.

Član 105

(1) Fond ima imovinu koju čine stvari, prava, akcije, udjeli, novac i ostala sredstva.

(2) Fond ima pravo da osniva druga pravna lica radi ostvarivanja ciljeva i povećanja imovine.

(3) Fond ima pravo da u pravnom prometu sklapa ugovore i obavlja druge pravne poslove u skladu sa zakonom.

(4) Fond u pravnom prometu ima neograničenu pravnu i poslovnu sposobnost.

(5) Za obaveze preuzete u pravnom prometu Fond odgovara cjelokupnom imovinom.

VI – MATIČNA EVIDENCIJA

Član 106

(1) Fond vodi matičnu evidenciju o osiguranicima, uplatiocima doprinosa i korisnicima prava iz penzijskog i invalidskog osiguranja.

(2) Način i postupak vođenja matične evidencije uređuje direktor Fonda.

Član 107

Stručna služba Fonda je obavezna da preduzme sve neophodne mjere i radnje da osiguranik, u godini prije ispunjenja uslova za starosnu penziju u pogledu godina života, kompletira i ažurira podatke matične evidencije na osnovu kojih se rješava o pravima iz penzijskog i invalidskog osiguranja, kao i podatke o penzijskom stažu navršenom u drugim državama.

Član 108

Matična evidencija o osiguranicima sadrži sljedeće podatke:

a) ime i prezime osiguranika,

b) jedinstveni matični broj,

v) lični broj osiguranika,

g) adresa prebivališta,

d) opština prebivališta,

đ) prezime porođenju,

e) državljanstvo,

ž) datum rođenja,

z) pol,

i) stručna sprema,

j) zanimanje,

k) osnov osiguranja,

l) datum početka osiguranja,

lj) datum prestanka osiguranja,

m) dnevno radno vrijeme,

n) staž osiguranja,

nj) staž osiguranja sa uvećanim trajanjem (šifra radnog mjesta na kome se staž osiguranja računa sa uvećanim trajanjem i stepen uvećanja),

o) broj uplatilaca doprinosa kod kojih je prijavljen,

p) plate i osnovice osiguranja koje se uzimaju za utvrđivanje godišnjih ličnih koeficijenata,

r) o osiguranicima koja imaju najmanje 70% tjelesnog oštećenja, vojnim invalidima od I do VI grupe, civilnim invalidima rata od I do VI grupe, i

s) o povredi na radu, profesionalnoj bolesti i bolesti u vezi sa radom.

Član 109

Matična evidencija o uplatiocima doprinosa sadrži sljedeće podatke:

a) jedinstveni identifikacioni broj uplatioca doprinosa,

b) poslovno ime,

v) adresa sjedišta,

g) opština sjedišta,

d) datum početka poslovanja i

đ) datum prestanka poslovanja.

Član 110

Matična evidencija korisnika prava sadrži podatke:

a) o osiguraniku:

1) ime i prezime osiguranika,

2) jedinstveni matični broj,

3) lični broj osiguranika,

4) datum rođenja,

5) pol,

6) stručna sprema,

7) uče šće u rato vi ma,

8) penzijski staž (period, država, vrsta, trajanje, utvrđeni staž u godinama, mjesecima i danima, ukupan penzijski staž);

b) za starosnu i invalidsku penziju:

1) datum podnošenja zahtjeva za penziju

2) vrsta prava,

3) datum ostvarivanja prava na penziju

4) godišnji lični koeficijenti osiguranika,

5) lični koeficijent osiguranika,

6) podatke o platama, odnosno osnovicama osiguranja na osnovu kojih se određuju godišnji lični koeficijenti (godina, sati, plata, odnosno osnovica osiguranja u važećoj valuti),

7) iznos penzije na dan ostvarivanja prava,

8) datum početka isplate penzije,

9) datum promjene u obimu prava,

10) iznos penzije od datuma promjene,

11) datum i razlog prestanka prava;

v) o invalidnosti:

1) datum nastanka invalidnosti,

2) utvrđena invalidnost i uzrok,

3) procenat uticaja na invalidnost povrede na radu ili profesionalne bolesti,

4) dijagnoza bolesti,

5) o povredi na radu, profesionalnoj bolesti i bolesti u vezi sa radom;

g) za porodičnu penziju:

1) datum podnošenja zahtjeva za penziju

2) vrsta penzije od koje je određena porodična penzija,

3) iznos penzije od koje je određena porodična penzija,

4) procenat porodične penzije,

5) iznos porodične penzije na dan ostvarivanja prava,

6) datum smrti lica iza koga se ostvaruje pravo na porodičnu penziju

7) uzrok smrti lica iza koga se ostvaruje pravo na porodičnu penziju

8) datum ostvarivanja prava na porodičnu penziju

9) datum početka isplate porodične penzije,

10) datum promjene u obimu prava,

11) iznos penzije od datuma promjene,

12) korisnici porodične penzije (jedinstveni matični broj, ime i prezime, stepen srodstva, osnov korišćenja, datum i razlog prestanka prava),

13) na koliko se adresa penzija isplaćuje,

14) ime i prezime primaoca,

15) država, opština, poštanski broj, adresa (mjesto, ulica i broj);

d) ostale:

1) datum donošenja rješenja,

2) datum prijave podataka za isplatu.

Član 111

(1) Unošenje podataka u matičnu evidenciju vrši se premajedinstvenom kodeksu šifara, koji donosi direktor Fonda.

(2) U matičnu evidenciju se unose podaci iz Jedinstvenog sistema, kao i podaci utvrđeni u postupku rješavanja o pravima iz penzijskog i invalidskog osiguranja.

(3) Podaci iz matične evidencije koriste se za rješavanje o pravima iz penzijskog i invalidskog osiguranja i smatraju se službenom tajnom.

Član 112

(1) Fond je obavezan da osiguraniku izda uvjerenje o njegovim podacima unesenim u matičnu evidenciju samo na lični zahtjev.

(2) Uvjerenje iz stava 1. ovog člana ima karakter javne isprave.

(3) Osiguranik može zahtijevati da Fond donese rješenje o podacima unesenim u matičnu evidenciju.

(4) Fond je obavezan da, na zahtjev poslodavca, izda uvjerenje o penzijskom stažu za zaposlenog radnika radi regulisanja prava iz radnog odnosa.

Član 113

Podaci uneseni u matičnu evidenciju na način utvrđen ovim zakonom mogu se naknadno mijenjati u sljedećim slučajevima:

a) ako nadležni organ naknadno u propisanom postupku utvrdi promjenu podataka,

b) ako su podaci uneseni u matičnu evidenciju na osnovu lažnih isprava i

v) ako se naknadno utvrdi da su u matičnu evidencij u uneseni neispravni, netačni ili nepotpuni podaci.

Član 114

Svi podaci koji se prikupljaju evidentiraju i obrađuju u Fondu koriste se u skladu sa propisima koji regulišu oblast pristupa informacijama i statistiku.

Član 115

(1) Dokumentacija na osnovu koje su uneseni podaci u matičnu evidenciju čuva se najmanje 20 godina od dana ostvarivanja prava priznatih na osnovu tih podataka, ali ne manje od deset godina od dana prestanka prava.

(2) Dokumentacija na osnovu koje su uneseni podaci u matičnu evidenciju a osiguranik nije ostvario pravo čuva se najmanje 40 godina od posljednjeg unosa podataka u matičnu evidenciju.

(3) Dokumentacija na osnovu koje su uneseni podaci u matičnu evidenciju može se čuvati na sredstvima za elektronsku obradu podataka.

(4) Uništavanje originalne dokumentacije vrši se u skladu sa propisima o arhivskoj građi.

VII – OSTVARIVANjE I KORIŠĆENjE PRAVA

Član 116

(1) Prava iz penzijskog i invalidskog osiguranja, propisana ovim zakonom, ostvaruju se u postupku predviđenom propisima koji regulišu opšti upravni postupak, ako ovim zakonom nije drugačije uređeno.

(2) Ako je za rješavanje zahtjeva za ostvarivanje prava neophodna primjena međunarodnog ugovora o socijalnom osiguranju, zahtjev se smatra urednim kada Fond od inostranih nosilaca osiguranja zaprimi kompletne podatke neophodne za rješavanje.

Član 117

U postupku ostvarivanja prava iz penzijskog i invalidskog osiguranja, kao i u postupku utvrđivanja penzijskog staža, Fond je obavezan da osiguranicima i korisnicima prava pruža stručnu pomoć.

1. Pokretanje postupka

Član 118

(1) Postupak za ostvarivanje prava na starosnu penziju pokreće se na zahtjev osiguranika.

(2) Zahtjev za ostvarivanje prava na starosnu penziju osiguranik iz člana 11. ovog zakona može da podnese nakon prestanka osiguranja.

Član 119

(1) Postupak za ostvarivanje prava na osnovu invalidnosti pokreće se na zahtjev osiguranika.

(2) Ukoliko osiguranik nije u mogućnosti da pokrene zahtjev za ostvarivanje prava na osnovu invalidnosti, zahtjev u njegovo ime pokreće zakonski zastupnik.

Član 120

Postupak za ostvarivanje prava na porodičnu penziju pokreće se na zahtjev člana porodice umrlog osiguranika, odnosno člana porodice umrlog korisnika starosne ili invalidske penzije.

Član 121

Postupak za utvrđivanje penzijskog staža pokreće se na zahtjev osiguranika, odnosno korisnika starosne ili invalidske penzije, kao i na zahtjev člana porodice umrlog osiguranika, odnosno člana porodice umrlog korisnika starosne ili invalidske penzije.

2. Postupak rješavanja i zaštita prava

Član 122

O pravima iz penzijskog i invalidskog osiguranja, izuzev prava na osnovu smanjene radne sposobnosti, kao i o utvrđivanju penzijskog staža rješava Fond.

Član 123

(1) O pravima iz penzijskog i invalidskog osiguranja Fond rješava na osnovu podataka unesenih u matičnu evidenciju.

(2) Činjenice koje se ne mogu utvrditi na osnovu podataka iz matične evidencije, a koje su od značaja za ostvarivanje prava, utvrđuju se u postupku rješavanja o tim pravi ma.

(3) Činjenice iz stava 2. ovog člana ne mogu se utvrđivati samo na osnovu izjava svjedoka.

Član 124

(1) Utvrđivanje invalidnosti osiguranika i nesposobnosti člana porodice, kao uslova za ostvarivanje prava iz penzijskog i invalidskog osiguranja, vrše organi vještačenja Fonda.

(2) Vlada uređuje postupak ocjenjivanja radne sposobnosti, utvrđivanje invalidnosti osiguranika i nesposobnosti člana porodice, obim i sadržaj medicinske dokumentacije potrebne za vještačenje, nalaze, ocjene i mišljenja koje mogu donijeti organi vještačenja, definicije svih nalaza, ocjena i mišljenja, sadržaj obrazaca nalaza, ocjene i mišljenja, kao i postupak revizije i kontrole nalaza, ocjena i mišljenja.

Član 125

U postupku ostvarivanja prava iz penzijskog i invalidskog osiguranja, kao i postupku utvrđivanja penzijskog staža, obezbjeđuje se dvostepenost.

Član 126

(1) O pravima iz penzijskog i invalidskog osiguranja i o utvrđivanju penzijskog staža u prvom stepenu rješava filijala Fonda, kao dio jedinstvene stručne službe Fonda, na čijem području je osiguranik bio osiguran prije podnošenja zahtjeva za ostvarivanje prava ili utvrđivanje penzijskog staža.

(2) Izuzetno od stava 1. ovog člana, ako je od prestanka osiguranja do podnošenja zahtjeva za ostvarivanje prava ili utvrđivanje penzijskog staža prošlo više od 12 mjeseci, u prvom stepenu rješava filijala Fonda na čijem području podnosilac zahtjeva ima prebivalište.

(3) O pravima iz penzijskog i invalidskog osiguranja i o utvrđivanju penzijskog staža u drugom stepenu rješava direktor Fonda.

Član 127

Žalba protiv rješenja prvostepenog organa ne odlaže izvršenje rješenja.

Član 128

(1) Rješenje prvostepenog organa podliježe reviziji koju vrši drugostepeni organ.

(2) U vršenju revizije drugostepeni organ može dati saglasnost na prvostepeno rješenje, izmijeniti ga ili poništiti.

(3) Revizija ne odlaže izvršenje rješenja.

Član 129

Ako protiv prvostepenog rješenja nije izjavljena žalba, a revizij a ne bude izvršena u roku od tri mjeseca od dana isteka roka za žalbu, smatra se da je revizija izvršena i da je data saglasnost na rješenje.

Član 130

Protiv rješenja Fonda donesenog po žalbi i rješenja donesenog u vršenju revizije može se pokrenuti upravni spor kod nadležnog suda.

3. Ostvarivanje prava

Član 131

(1) Pravo na starosnu penziju osiguranik ima od prvog narednog dana nakon prestanka osiguranja, pod uslovom da je zahtjev za ostvarivanje prava podnesen u roku od tri mjeseca od prestanka osiguranja.

(2) Ako je zahtjev za ostvarivanje prava podnesen poslije isteka roka iz stava 1. ovog člana, pravo na starosnu penziju osiguranik ima od dana podnošenja zahtjeva i za tri mjeseca unazad ako su na taj dan ispunjeni uslovi za ostvarivanje prava.

Član 132

(1) Pravo na invalidsku penziju osiguranik ima od dana nastanka invalidnosti.

(2) Kao dan nastanka invalidnosti, kao osnov za invalidsku penziju organ vještačenja Fonda može utvrditi najranije dan podnošenja zahtjeva.

Član 133

(1) Pravo na porodičnu penziju iza umrlog osiguranika član porodice ima od dana kad su ispunjeni uslovi za ostvarivanje prava, pod uslovom da je zahtjev za ostvarivanje prava podnesen u roku od tri mjeseca od dana ispunjenja uslova.

(2) Pravo na porodičnu penziju iza korisnika prava član porodice ima od prvog dana narednog mjeseca od dana ispunjenja uslova za ostvarivanje prava pod uslovom da je zahtjev za ostvarivanje prava podnesen u roku od tri mjeseca od dana ispunjenja uslova.

(3) Ako je zahtjev za ostvarivanje prava podnesen poslij e isteka roka iz st. 1. i 2. ovog člana, pravo na porodičnu penziju član porodice ima od dana podnošenja zahtjeva i za tri mjeseca unazad ako su na taj dan ispunjeni uslovi za ostvarivanje prava.

Član 134

(1) Porodična penzija se određuje kao jedna i kada pravo ostvaruje više članova porodice, pod uslovom da korisnici ne zahtijevaju da se penzija isplaćuje odvojeno.

(2) Ako korisnici zahtijevaju da se penzija isplaćuje odvojeno, dio penzije koji pripada svakom korisniku određuje se tako što se iznos penzije iz stava 1. ovog člana podijeli sa brojem korisnika.

Član 135

(1) Ako neko od članova porodice podnese zahtjev za ostvarivanje prava poslije članova porodice koji su ostvarili pravo, određuje se novi iznos porodične penzije od dana podnošenja zahtjeva.

(2) Ako nekom od članova porodice prestane pravo na porodičnu penziju za preostale korisnike određuje se novi iznos porodične penzije od prvog narednog dana nakon prestanka prava.

(3) Ako ostvaruj e pravo u skladu sa članom 71. stav 9. ovog zakona, udovica ima pravo na porodičnu penziju od dana smrti osiguranika, odnosno korisnika penzije.

Član 136

Lice koje u skladu sa ovim zakonom ispuni uslove za ostvarivanje prava na penziju po više osnova može, po sopstvenom izboru, koristiti samo jedno od tih prava.

4. Isplata penzija

Član 137

(1) Penzija se isplaćuje od dana priznavanja prava.

(2) Penzija se utvrđuje u mjesečnom iznosu i isplaćuje unazad, u tekućem mjesecu za prethodni mjesec.

Član 138

Dospjela primanja iz člana 137. ovog zakona, koja nisu mogla biti isplaćena zbog okolnosti koje je prouzrokovao korisnik prava, mogu se naknadno isplatiti najviše za 12 mjeseci unazad, računajući od dana podnošenja zahtjeva za is platu.

Član 139

(1) Fond je obavezan da penziju isplaćuje korisniku u Republici, odnosno BiH, u mjestu prebivališta.

(2) Isplata penzije u inostranstvo vrši se u skladu sa odredbama međunarodnih sporazuma o socijalnom osiguranju, a u slučaju kad sporazum nije zaključen, isplata se vrši po principu reciprociteta.

Član 140

(1) Korisnik penzije je obavezan da, u roku od 30 dana od nastanka, Fondu prijavi svaku činjenicu koja je od uticaja na korišćenje, odnosno obim prava.

(2) Korisnik penzije kome se isplata vrši van Republike obavezan je da na kraju kalendarske godine Fondu dostavi potvrdu o životu.

(3) Korisniku penzije koji ne postupi u skladu sa st. 1. i 2. ovog člana ili se ne odazove pozivu Fonda za činjenje koje je vezano za korišćenje prava, isplata penzije se obustavlja.

Član 141

Ako neko od korisnika porodične penzije stekne status osiguranika, isplata penzije tom korisniku obustavlja se za period trajanja osiguranja, a preostalim korisnicima određuje se novi iznos penzije.

5. Ponovno određivanje penzije

Član 142

(1) Korisniku starosne ili invalidske penzije kome je pravo priznato prema ovom zakonu, koji stekne status osiguranika u obaveznom osiguranju, na njegov zahtjev će se odrediti novi iznos penzije, pod uslovom da je naknadno navršio najmanje godinu dana staža osiguranja.

(2) Novi iznos penzije u skladu sa stavom 1. ovog člana određuje se tako da se ponovo odredi iznos penzije na dan ostvarivanja prava računajući i naknadno navršeni staž, kao i plate, odnosno osnovice osiguranje, pa se zatim taj iznos usklađuje sa kretanjem penzija od dana ostvarivanja prava do dana određivanja novog iznosa penzije.

(3) Novi iznos penzije u skladu sa stavom 1. ovog člana pripada korisniku od dana podnošenja zahtjeva i ne može biti niži od dostignutog iznosa penzije za mjesec u kojem je zahtjev podnesen.

Član 143

(1) Korisnik penzije može da podnese zahtjev za određivanje novog iznosa penzije i na osnovu činjenica za koje je saznao ili su nastupile nakon donošenja rješenja o priznavanju prava na penziju.

(2) Novi iznos penzije pripada od dana podnošenja zahtjeva.

Član 144

Korisniku penzije koji je podnio zahtjev u skladu sa članom 143. stav 1. ovog zakona novi iznos penzije biće određen na način propisan članom 142. stav 2. ovog zakona ako je pravo ostvario prema ovom zakonu, a ako je pravo ostvario prema propisima koji su važili prije stupanja na snagu ovog zakona, na način propisan članom 176. stav 2. ovog zakona.

6. Prestanak prava

Član 145

(1) Prava iz penzijskog i invalidskog osiguranja prestaju smrću korisnika.

(2) Penzija za mjesec u kome je nastupila smrt korisnika isplaćuje se članovima porodice umrlog korisnika za cijeli mjesec.

Član 146

(1) Prava iz penzijskog i invalidskog osiguranja prestaju kada u toku korišćenja prestanu da postoje uslovi za ostvarivanje tih prava.

(2) Prava u skladu sa stavom 1. ovog člana prestaju od dana prestanka postojanja uslova za ostvarivanje prava.

(3) Ukoliko korisnik porodične penzije kome je pravo prestalo u skladu sa stavom 1. ovog člana ponovo podnese zahtjev za ostvarivanje prava na penziju pravo se priznaje prema uslovima za ostvarivanje prava koji su primjenjivani na dan prvog priznavanja prava i pripada od dana podnošenja zahtjeva, a visina penzije će se odrediti u skladu sa članom 144. ovog zakona.

Član 147

(1) Prava iz penzijskog i invalidskog osiguranja prestaju u slučaju kad se naknadno utvrdi da nisu bili ispunjeni uslovi za ostvarivanje prava.

(2) Postupak za prestanak prava u skladu sa stavom 1. ovog člana pokreće se po službenoj dužnosti, bez obzira na rok koji je protekao od dana donošenja rješenja kojim je priznato pravo.

(3) Prava u skladu sa stavom 1. ovog člana prestaju od dana donošenja rješenja o prestanku prava.

Član 148

(1) Prava iz penzijskog i invalidskog osiguranja prestaju na zahtjev korisnika, od dana podnošenja zahtjeva, pod uslovom da u zahtjevu nije precizno naveden datum prestanka.

(2) Ukoliko korisnik kome je pravo prestalo u skladu sa stavom 1. ovog člana ponovo podnese zahtjev za ostvarivanje prava na penziju pravo se priznaje prema uslovima za ostvarivanje prava koji su primjenjivani na dan prvog priznavanja prava i pripada od dana podnošenja zahtjeva, a visina penzije će se odrediti u skladu sa članom 144. ovog zakona.

Član 149

Licu iz člana 94. ovog zakona ostvareno pravo na porodičnu penziju prestaje danom pravosnažnosti presude kojom je osuđeno za krivično djelo čijaje posljedica smrt osiguranika, odnosno korisnika penzije.

Član 150

(1) Pravo na porodičnu penziju prestaje udovici mlađoj od 50 godina života koj a stupi u brak, izuzev ako je pravo na porodičnu penziju ostvarila zbog potpune nesposobnosti za privređivanje.

(2) Udovica iz stava 1. ovog člana koja na osnovu smrti supruga iz novog braka ne ostvari pravo na porodičnu penziju ima pravo na porodičnu penziju na osnovu supruga iz prvog braka, ako na dan smrti drugog supruga ima djece iz prvog braka koja koriste pravo na porodičnu penziju pod uslovom da prema toj djeci vrši roditeljske dužno sti.

Član 151

(1) Pravo na porodičnu penziju prestaje udovcu mlađem od 60 godina života koji stupi u brak, izuzev ako je pravo na porodičnu penziju ostvario zbog potpune nesposobnosti za privređivanje.

(2) Udovac iz stava 1. ovog člana koj i na osnovu smrti supruge iz novog braka ne ostvari pravo na porodičnu penziju ima pravo na porodičnu penziju po osnovu supruge iz prvog braka, ako na dan smrti druge supruge ima djece iz prvog braka koja koriste pravo na porodičnu penziju pod uslovom da prema toj djeci vrši roditeljske dužnosti.

VIII – FINANSIRANjE

Član 152

(1) Sredstva za ostvarivanje prava iz penzijskog i invalidskog osiguranja i rad Fonda obezbjeđuju se iz budžeta Republike, u skladu sa propisima koji uređuju budžetski sistem i trezorsko poslovanje.

(2) Budžetu Republike pripadaju sredstva po osnovu: doprinosa, dobiti Penzijskog rezervnog fonda Republike Srpske, izdavanja u zakup i prodaje imovine Fonda, usluga stručne službe, subvencija i donacija, naknade štete pričinjene Fondu, kao i ostala sredstva u skladu sa zakonom.

Član 153

Sredstva iz člana 152. ovog zakona mogu se koristiti za:

a) isplatu penzija,

b) troškove za rad organa i stručne službe Fonda,

v) nabavku opreme za rad stručne službe Fonda,

g) izgradnju i održavanje poslovnih objekata Fonda,

d) troškove isplate penzija,

đ) informisanje, saradnju sa medijima i slično,

e) pogrebne troškove za umrlog korisnika penzije i

ž) ostale troškove u skladu sa zakonom.

Član 154

Doprinosi, obveznici doprinosa, uplatioci doprinosa, osnovice i stope doprinosa, način obračuna i rokovi plaćanja, kao i druga pitanja koja se odnose na doprinose uređuju se posebnim zakonom.

Član 155

Stopa doprinosa za osiguranika kome se staž osiguranja računa sa uvećanim trajanjem uvećava se srazmjerno stepenu uvećanja staža.

Član 156

(1) Uplatilac doprinosa je obavezan da uplati doprinos za sve obveznike doprinosa, u skladu sa posebnim zakonom.

(2) Izuzetno od stava 1. ovog člana, poslodavac koji nije uplatio doprinos u skladu sa stavom 1. ovog člana može uplatiti doprinos za radnika za određeni period unazad, ako radnik sa tom uplatom navršava staž osiguranja za ispunjavanje uslova za ostvarivanje prava na penziju.

(3) Uplatu doprinosa u skladu sa stavom 2. ovog člana rješenjem odobrava Fond, a može je izvršiti pravni sljedbenik poslodavca ili sam radnik.

(4) U slučaju iz stava 2. ovog člana, pravo na penziju pripada najranije od dana pojedinačne uplate doprinosa.

Čl. 157 – 159

(brisani)

IX – NAKNADA ŠTETE

Član 160

Naknada štete pričinjene Fondu, kao i povrat novčanih primanja iz penzijskog i invalidskog osiguranja isplaćenih bez pravnog osnova vrši se po propisima koji uređuju obligacione odnose, ako ovim zakonom nije drugačije propisano.

Član 161

Lice kome je na teret Fonda izvršena isplata, na koju nije imao pravo po zakonu, obavezno je da vrati Fondu primljeni iznos ako je:

a) na osnovu neistinitih ili netačnih podataka koje je znalo ili je moralo znati da su neistiniti, odnosno netačni, ili na drugi protivpravan način ostvarilo pravo iz penzijskog i invalidskog osiguranja, ili je ostvarilo pravo u većem obimu nego što mu po zakonu pripada,

b) koristilo pravo zbog toga što nije prijavilo promjene koje utiču na korišćenje, gubitak ili obim prava, a znalo je ili je moralo znati za te promjene i

v) primilo novčani iznos veći od iznosa koji mu pripada po zakonu.

Član 162

(1) U slučaj u iz člana 161. ovog zakona Fond po službenoj dužnosti donosi rješenje o utvrđivanju preplaćenog iznosa novčanog primanja, u kome navodi visinu preplaćenog iznosa, rokove i način vraćanja.

(2) Preplaćeni iznos novčanog primanja iz stava 1. ovog člana Fond utvrđuje na osnovu konačnog rješenja kojim se određuje ispravan iznos penzije, u postupku koji vodi po službenoj dužnosti.

Član 163

Ako je lice iz člana 161. ovog zakona korisnik penzije, Fond rješenjem može odrediti da preplaćeni iznos bude nadoknađen obustavom do trećine mjesečnog iznosa penzije sve dok se na taj način ne izmiri preplaćeni iznos.

Član 164

(1) Fond je obavezan da traži naknadu štete od lica koje je prouzrokovalo invalidnost ili smrt osiguranika.

(2) Ako je lice iz stava 1. ovog člana radnik i ako je štetu prouzrokovalo u vezi sa radom, za štetu odgovara poslodavac kod kojeg se radnik nalazi u radnom odnosu.

(3) Radnik je odgovoran za štetu koju je prouzrokovao namjerno ili iz krajnje nepažnje.

(4) Odgovornost za štetu iz st. 2. i 3. ovog člana je solidarna.

Član 165

Fond je obavezan da traži naknadu štete od poslodavca i u slučaj u ako su invalidnost ili smrt osiguranika nastali zbog toga što nisu bile sprovedene mjere zaštite i zdravlja na radu, u skladu sa propisima o zaštiti na radu.

Član 166

(1) U slučaju kada šteta predstavlja trajno novčano davanje, Fond može tražiti naknadu jednokratnom isplatom u cjelini.

(2) Iznos iz stava 1. ovog člana obračunava se prema visini novčanog davanja i očekivanom prosječnom vremenu korišćenja prava na novčano primanje.

Član 167

Pri utvrđivanju visine štete ne uzimaju se u obzir iznos uplaćenog doprinosa i penzijski staž osiguranika.

Član 168

Rokovi zastarjelosti potraživanja naknade štete u slučajevima iz ovog zakona počinju teći od dana kada je u upravnom postupku postalo konačno rješenje kojim je priznato pravo iz penzijskog i invalidskog osiguranja, odnosno kojim je utvrđena preplata novčanog primanja.

X – NADZOR I KAZNENE ODREDBE

Član 169

(1) Unutrašnji nadzor nad radom Fonda vrše Ministarstvo i upravna inspekcija.

(2) Inspekcijski nadzor nad primjenom ovog zakona i propisa donesenih za njegovo sprovođenje u dijelu koji se tiče vođenja evidencija od strane poslodavca, kao i ostvarivanja prava kod poslodavca vezanih za osiguranika kod kojeg je utvrđena smanjena radna sposobnost, vrši Republička uprava za inspekcijske poslove putem nadležnih republičkih inspektora i inspektora u jedinicama lokalne samouprave.

(3) Inspekcijski nadzor u okvirima iz stava 2. ovog člana u organima republičke uprave i jedinicama lokalne samouprave vrši upravna inspekcija.

(4) U vršenju inspekcijskog nadzora iz st. 2. i 3. ovog člana nadležni inspektor za utvrđene nepravilnosti preduzima mjere prema opštim ovlašćenjima propisanim zakonom kojim se uređuje odgovarajuća oblast inspekcija.

(5) Nadzor nad poštovanjem ovog zakona i propisa donesenih za njegovo sprovođenje u dijelu koji se tiče obaveze uplate doprinosa vrši Poreska uprava.

Član 170

(1) Novčanom kaznom od 2.000 KM do 10.000 KM kazniće se za prekršaj poslodavac ako:

a) postupa suprotno odredbama člana 35. ovog zakona,

b) ne obezbijedi osiguraniku pravo iz člana 54. ovog zakona i

v) postupi suprotno članu 156. stav 1. ovog zakona.

(2) Za prekršaj iz stava 1. ovog člana novčanom kaznom od 500 KM do 2.000 KM kazniće se i odgovorno lice poslodav ca.

Član 171

(1) Novčanom kaznom od 2.000 KM do 10.000 KM kazniće se za prekršaj Fond ako:

a) ne postupi u skladu sa članom 84. i članom 85. stav 4. ovog zakona,

b) ne postupi u skladu sa članom 107. ovog zakona,

v) postupi suprotno članu 112. ovog zakona,

g) postupi suprotno članu 117. ovog zakona,

d) ne postupi u skladu sa članom 139. stav 1. ovog zakona i

đ) ne postupi u skladu sa članom 164. stav 1. i članom 165. ovog zakona.

(2) Za prekršaj iz stava 1. ovog člana novčanom kaznom od 500 KM do 2.000 KM kazniće se i odgovorno lice u Fondu.

XI – PRELAZNE I ZAVRŠNE ODREDBE

Član 172

(1) Korisnicima prava iz penzijskog i invalidskog osiguranja koji su ta prava ostvarili po propisima koji su primjenjivani do početka primjene ovog zakona ta prava se obezbjeđuju i dalje.

(2) Iznos novčanog davanja po osnovu prava iz penzijskog i invalidskog osiguranja iz stava 1. ovog člana za mjesec u kome je Zakon stupio na snagu usklađuje se u skladu sa članom 83. ovog zakona, počevši od 1. januara 2013. godine.

(3) Radi primjene stava 2. ovog člana, Fond će po službenoj dužnosti obavijestiti korisnike prava o iznosu novčanog davanja za mjesec u kome je Zakon stupio na snagu.

(4) Za korisnika penzije koja je određena od penzijskog osnova u skladu sa članom 87. Zakona o penzijskom i invalidskom osiguranju (“Službeni glasnik Republike Srpske”, br. 32/00, 40/00, 37/01, 32/02, 40/02, 47/02, 110/03, 67/05, 20/07, 33/08, 1/09, 71/09, 106/09 i 118/09) Fond će po službenoj dužnosti donijeti rješenje o utvrđivanju novog iznosa penzije određene od penzijskog osnova u skladu sa čl. 77. do 86. tog zakona, od prvog dana narednog mjeseca nakon stupanja Zakona na snagu.

(5) Izuzetno od stava 4. ovog člana, neće se ponovo određivati penzije:

a) korisniku invalidske penzije kod koga je uzrok invalidnosti povreda zadobijena za vrijeme vršenja vojne dužnosti u okolnostima oružanih sukoba, kao i bolest tog lica koja je uzročno-posljedično vezana za te okolnosti,

b) korisniku porodične penzije ostvarene iza invalidske penzije iz tačke a) ovog stava,

v) korisniku starosne ili invalidske penzije učesnika NOR-a,

g) korisniku porodične penzije ostvarene iza penzije iz tačke v) ovog stava i

d) korisniku porodične penzije ostvarene iza poginulog bor ca ili poginulog učesnika NOR-a.

Član 173

Penzijski staž, na osnovu koga se ostvaruj u prava iz penzijskog i invalidskog osiguranja, obuhvata i penzijski staž u skladu sa propisima koji su primjenjivani do stupanja na snagu ovog zakona.

Član 174

Postupak za ostvarivanje prava iz penzijskog i invalidskog osiguranja i za utvrđivanje penzijskog staža, pokrenut do dana stupanja na snagu ovog zakona, okončaće se po propisima koji su bili na snazi u vrijeme pokretanja postupka.

Član 175

(1) Licu kome je, u skladu sa propisima o zapošljavanju, priznato pravo na penzijsko i invalidsko osiguranje do ispunjenja uslova za starosnu penziju pravo na starosnu penziju priznaće se prema uslovima za ostvarivanje prava koji su primjenjivani na dan od kojeg je rješenjem Zavoda za zapošljavanje Republike Srpske priznato pravo.

(2) Visina penzije za lice iz stava 1. ovog člana određuje se po ovom zakonu.

Član 176

(1) Korisniku penzije kome je pravo priznato prije stupanja na snagu ovog zakona i koji je naknadno navršio najmanje godinu dana staža osiguranja novi iznos penzije odrediće se tako da se ponovo odredi iznos penzije za mjesec u kojem je ovaj zakon stupio na snagu uračunavanjem naknadno navršenog staža, kao i plata, odnosno osnovica osiguranja.

(2) Radi primjene stava 1. ovog člana, Upravni odbor Fonda će za svaku godinu nakon stupanja na snagu ovog zakona, utvrditi koeficijent za valorizaciju plata, tako da se prosječna plata iz te godine dovede na nivo prosječne plate iz godine koja prethodi godini na koju su usklađene penzije ostvarene prije stupanja na snagu ovog zakona.

(3) Iznos penzije iz stava 1. ovog člana usklađivanjem će se dovesti do pripadajućeg iznosa na dan određivanja novog iznosa penzije.

(4) Novi iznos penzije u skladu sa stavom 1. ovog člana pripada korisniku od dana podnošenja zahtjeva i ne može biti niži od dostignutog iznosa penzije za mjesec u kojem je zahtjev podnesen.

Član 177

Izuzetno od člana 41. ovog zakona, osiguranik žena sa najmanje 15 godina staža osiguranja ima pravo na starosnu penziju kad navrši u:

a) 2012. godini 60 godina i četiri mjeseca života,

b) 2013. godini 61 godinu ži vota,

v) 2014. godini 61 godinu i osam mjeseci života,

g) 2015. godini 62 godine i četiri mjeseca života,

d) 2016. godini 63 godine života,

đ) 2017. godini 63 godine i osam mjeseci života i

e) 2018. godini 64 godine i četiri mjeseci života.

Član 178

(1) Izuzetno od člana 42. stav 1. ovog zakona, osiguranik sa 40 godina penzijskog staža ima pravo na starosnu penziju kad navrši u:

a) 2012. godini bez obzira na godine života,

b) 2013. godini 56 godina života,

v) 2014. godini 56 godina i četiri mjeseca života,

g) 2015. godini 56 godina i osam mjeseci života,

d) 2016. godini 57 godina života,

đ) 2017. godini 57 godina i četiri mjeseca života,

e) 2018. godini 57 godina i osam mjeseci života,

ž) 2019. godini 58 godina života,

z) 2020. godini 58 godina i četiri mjeseca života,

i) 2021. godini 58 godina i osam mjeseci života,

j) 2022. godini 59 godina života,

k) 2023. godini 59 godina i četiri mjeseca života i

l) 2024. godini 59 godina i osam mjeseci života.

(2) Izuzetno od člana 42. stav 2. ovog zakona, osiguranik žena sa 35 godina staža osiguranja ima pravo na starosnu penziju kad navrši u:

a) 2012. godini bez obzira na godine života,

b) 2013. godini 54 godine života,

v) 2014. godini 54 godine i četiri mjeseca života,

g) 2015. godini 54 godine i osam mjeseci života,

d) 2016. godini 55 godina života,

đ) 2017. godini 55 godina i četiri mjeseca života,

e) 2018. godini 55 godina i osam mjeseci života,

ž) 2019. godini 56 godina života,

z) 2020. godini 56 godina i četiri mjeseca života,

i) 2021. godini 56 godina i osam mjeseci života,

j) 2022. godini 57 godina života,

k) 2023. godini 57 godina i četiri mjeseca života i

l) 2024. godini 57 godina i osam mjeseci života.

Član 179

Fond će svoju organizaciju i opšte akte uskladiti sa odredbama ovog zakona u roku od 90 dana od dana stupanja na snagu ovog zakona.

Član 179a

Fond će svoje opšte akte uskladiti sa odredbama ovog zakona u roku od 60 dana od dana stupanja na snagu ovog zakona.

Član 180

Vlada će, u roku od šest mjeseci od dana stupanja na snagu ovog zakona, donijeti akt kojim se uređuje postupak ocjenjivanja radne sposobnosti, utvrđivanje invalidnosti osiguranika i nesposobnosti člana porodice, obim i sadržaj medicinske dokumentacije potrebne za vještačenje, nalaze, ocjene i mišljenja koje mogu donijeti organi vještačenja, definicije svih nalaza, ocjena i mišljenja, sadržaj obrazaca nalaza, ocjene i mišljenja, kao i postupak revizije i kontrole nalaza, ocjena i mišljenja iz člana 124. stav 2. ovog zakona.

Član 181

(1) Ministar će u roku od šest mjeseci od dana stupanja na snagu ovog zakona donijeti akte kojima se uređuje:

a) lista tjelesnih oštećenja iz člana 32. ovog zakona,

b) postupak utvrđivanja radnih mjesta na kojima se staž osiguranja računa sa uvećanim trajanjem iz člana 34. ovog zakona i

v) lista profesionalnih bolesti i poslova na kojima se te bolesti pojavljuju i uslove pod kojima se smatraju profesionalnim bolestima iz člana 53. stav 2. ovog zakona.

(2) Ministar finansija će u roku od šest mjeseci od dana stupanja na snagu ovog zakona donijeti pravilnik iz člana 158. stav 3. ovog zakona.

Član 182

Do donošenja akata iz čl. 180. i 181. ovog zakona primjenjivaće se akti koji su bili na snazi na dan stupanja na snagu ovog zakona ako nisu u suprotnosti sa ovim zakonom.

Član 183

Izgrađeni objekti i druga nepokretna imovina koja je nadan 31. decembar 1991. godine zatečena na sadašnjoj teritoriji Republike, a kojom je upravljao bivši Društveni fond za penzijsko i invalidsko osiguranje Bosne i Hercegovine, postaje svojina Republike, kojom upravlja Fond.

Član 184

Stupanjem na snagu ovog zakona prestaje da važi Zakon o penzijskom i invalidskom osiguranju (“Službeni glasnik Republike Srpske”, br. 32/00, 40/00, 37/01, 32/02, 40/02, 47/02, 110/03, 67/05, 20/07, 33/08, 1/09, 71/09, 106/09 i 118/09).

Član 185

Ovaj zakon stupa na snagu narednog dana od dana objavljivanja u “Službenom glasniku Republike Srpske”.

Samostalni član Zakona o izmjenama i dopunama
Zakona o penzijskom i invalidskom osiguanju

(“Sl. glasnik RS”, br. 82/2013)

Član 11

Ovaj zakon stupa na snagu narednog dana od dana objavljivanja u “Službenom glasniku Republike Srpske”.

Samostalni član Zakona o izmjenama i dopunama
Zakona o penzijskom i invalidskom osiguranju

(“Sl. glasnik RS”, br. 103/2015)

Član 22

Ovaj zakon objavljuje se u “Službenom glasniku Republike Srpske”, a stupa na snagu 1. januara 2016. godine.

NOVA PRAVILA ZA ODREĐIVANJE ALIMENTACIJE u Hrvatskoj Ustavni sud: ‘Morate utvrditi stvarne prihode, a ne povjerovati da otac ima mjesečnu plaću 503 kune’

ePravo.ba

31. Januara 2020.

NOVA PRAVILA ZA ODREĐIVANJE ALIMENTACIJE u Hrvatskoj Ustavni sud: ‘Morate utvrditi stvarne prihode, a ne povjerovati da otac ima mjesečnu plaću 503 kune’

Kad netko u brakorazvodnoj parnici tvrdi da zarađuje samo 500 kuna mjesečno, a životni stil mu odudara od tih 500 kuna ili, još gore, lako ga je opisati kao iznadprosječan, sud taj iskaz ne smije uzeti zdravo za gotovo nego mora utvrditi realne izvore prihoda.

Ili barem pokušati, ne uzdajući se samo u “priznanje” stranaka u postupku, nego treba koristiti sve dostupne alate: tražiti podatke od Ministarstva financija – Porezne uprave, Ministarstva unutarnjih poslova, Hrvatskog zavoda za mirovinsko osiguranje, Financijske agencije, Porezne uprave i HZZO-a. I na temelju realno utvrđenih činjenica donijeti odluku o iznosu alimentacije: sve ostalo predstavlja povredu načela zaštite najboljeg interesa djeteta.

Tako bi se laički mogla protumačiti odluka i stav Ustavnog suda, donesena krajem prošle godine.

Ustavni je sud usvojio, naime, ustavnu tužbu N. N., majke dviju djevojčica, koja se žalila da je njezin bivši suprug zatajio Općinskom, a potom i Županijskom sudu svoje realne prihode, a sud je ono što je on prijavio arbitrarno prihvatio kao relevantno i temeljem toga dosudio iznos alimentacije. Ustavni sud ukinuo je presudu Županijskoga suda i sve vratio na ponovni postupak.

Zdrav i sposoban

U konkretnom slučaju, bivši partner i otac prijavio je da ima 503 kune mjesečnih prihoda. N. N. se žalila da “nije životno ni uvjerljivo kako visokoobrazovana osoba starosti 45 godina, koja živi u stanu od 125 kvadrata i samo za leasing za O. za koju sukladno vlastitom navodu plaća dvije tisuće kuna mjesečno, živi od 503 kune mjesečno koliko si navodno isplaćuje plaću.

Otac je potpuno zdrava i radno sposobna osoba koja bi trebala pronaći posao i zasigurno ima mogućnost veće zarade od 503,00 kune mjesečno…” N. N. je podigla ustavnu tužbu smatrajući da je sud vodio brigu o interesima oca, a ne djece – to što se stranka u postupku ne može teretiti za kazneno djelo zbog neistinitih navoda ne amnestira sud od obaveze da provjeri kod Porezne uprave realno stanje prihoda oca koji na sudu tvrdi da je siromašan.

Ustavni joj je sud dao za pravo. U obrazloženju Ustavni sud podsjeća kako je ustavna dužnost svih da štite djecu te kako je “sud ovlašten utvrđivati i činjenice koje stranke nisu iznijele, a može odlučiti da se dokazuju i činjenice koje su stranke priznale u postupku”. Upozorio je kako sud mora od “osobe koja je dužna uzdržavati djecu zatražiti prokazni popis imovine”. U konkretnom slučaju N. N. sudovi to nisu učinili, stoga, poentirao je Ustavni sud, drugostupanjska presuda predstavlja povredu načela zaštite najboljeg interesa djeteta koju su dužni štititi svi, pa i sudovi!

Što to znači? Da bi zamagljivanju činjenica oko prihoda, kojem je cilj plaćati što manje za uzdržavanje vlastite djece, sudovi trebali stati na kraj.

N. N. i njezin suprug B. N. rastali su se 2014. godine, iščitava se iz ustavne odluke, u “ratu”, teško narušenih odnosa, s teretom presude Prekršajnog suda zbog obiteljskog nasilja protiv supruga, bez dogovora o susretima djece s ocem i troškova njihova uzdržavanja. Prvostupanjskom presudom odlučeno je da će djevojčice živjeti s majkom i utvrđeni su susreti oca s djecom, oko kojih je bilo mnogo problema zbog čega je obitelj bila pod nadzorom Centra za socijalnu skrb.

U postupku je utvrđeno da djeca iz zdravstvenih razloga imaju i povećane potrebe: sud je procijenio da je za uzdržavanje potrebno 1550 kuna mjesečno za svako dijete. No, taj iznos nisu dosudili ocu – uz obrazloženje da djevojčice primaju dječji doplatak od ukupno 500 kuna. Sud je od iznosa alimentacije koju je otac trebao plaćati odbio iznos tog dječjeg doplatka i pritom još i pogrešno izračunao da otac mora plaćati 1200 umjesto 1300 kuna.

Sporni doplatak

Taj dio presude je Ustavnom sudu i najsporniji: doplatak je privremena mjera koju isplaćuje država radi potpore – u ovom slučaju zdravom, radno sposobnom, visokoobrazovanom ocu, a ne djeci. Majka se s pravom bunila da nije svrha doplatka umanjiti obvezu oca za uzdržavanje. Ustavni sud složio se da “drugačiji pristup predstavlja povredu i materijalnog i moralnog aspekta ustavnopravne dužnosti roditelja da prvenstveno oni uzdržavaju svoju djecu!”

I majka i otac su se žalili na prvostupanjsku presudu, majci je iznos bio prenizak, a ocu previsok. Županijski sud je majčinu žalbu odbio, a očevu dijelom uvažio i smanjio iznos ionako pogrešno izračunate alimentacije s 1200 na 1100 kuna.

Vlasnik tvrtke

Bivši suprug B. N., otac djevojčica, opisan je kao radno sposobna, visokoobrazovana osoba srednje životne dobi, kao vlasnik udjela u tvrtki kojoj je tada prijetio stečaj, tajnik udruge koju je osnovao… Tvrdio je da mu novac za život daju vlastiti roditelji s kojima živi u kući, ali u odvojenom stanu. Nema vrednijih pokretnina, dionica, ušteđevine, ali nema ni kredita. Tvrdio je da plaća 1000 kuna mjesečno alimentacije. Taj iskaz oca majka je demantirala, žaleći se što se sud nije potrudio utvrditi istinu.

Odvjetnice specijalizirane za obiteljsko pravo smatraju kako je ova odluka Ustavnog suda važna ne samo za konkretan slučaj N. N. nego prvenstveno za djecu, ali i za sve buduće rastavljene roditelje jer otvara šansu da bi se mogla radikalno promijeniti sudska praksa. Iako zakon to dopušta, iskustvo odvjetnice Teute Palčić jest da sud u principu po službenoj dužnosti ne traži od institucija dodatne dokaze kako bi utvrdio nečije stvarno financijsko stanje, nego to obično očekuje od stranaka u postupku.

Vjeruje da nova odluka Ustavnog suda može promijeniti praksu, i u dijelu utvrđivanja alimentacije u maksimalnom iznosu, u slučaju nekih dobro plaćenih menadžera s prihodima od više desetaka tisuća kuna kojima se dosuđuje iznos od 2000 kuna. Palčić navodi kako ona sama, kad je stranka upozori na prikrivanje prihoda, traži od suda da pribavi podatke Porezne uprave i da joj sud to nije odbio. No, s ovom odlukom stvari postaju drugačije, kaže Palčić i dodaje kako bi idealno bilo kada bi se podaci o prihodima pripremili već do prvog ročišta. “To bi jako ubrzalo postupke razvoda koji obično zapnu baš na alimentaciji”, objašnjava.

Odvjetnica Sanja Bezbradica Jelavić drži da će ova odluka biti vrijedan doprinos zaštiti dobrobiti djeteta.

– Njome je naglašena važnost da sud može po službenoj dužnosti sam utvrđivati činjenično stanje radi čuvanja interesa i prava djece, a ne samo da se uzda u predlaganje dokaza stranaka u postupku, pogotovo onda kad su nečije mogućnosti veće od onoga što prikazuje na sudu – kaže.

Njezina kolegica anonimno nam kaže da se ovom odlukom “staje na kraj manipuliranju sustavom koji se događa na dnevnoj bazi; da ljudi poslovnom umješnošću i smicalicama izigravaju pravila – a ekstremni slučajevi prepoznaju se tako da ostaju bez prihoda, baš, kakva koincidencija, kad počne razvod, iako su si godinama, dok su bili u braku, isplaćivali milijunske iznose dobiti”.

Mjerodavno pravo za vanugovornu odgovornost za štetu

ePravo.ba

30. Januara 2020.

MJERODAVNO PRAVO ZA VANUGOVORNU ODGOVORNOST ZA ŠTETU

Zakon o rešavanju sukoba zakona sa propisima drugih zemalja

član 28

U situaciji kada je mjesto izvršenja radnje i mjesto nastupanja posljedice identično i kada je ono u Bosni i Hercegovini, redovni sudovi su u obavezi da primijene relevantno domaće pravo, a činjenica da je tužitelj posljedice štete otklonio u SR Njemačkoj ne znači da je posljedica tamo nastupila i da je zbog toga u pitanju pravni odnos sa međunarodnim elementom.

Obrazloženje:

“Odredbom člana 28. stav 1. ZRSZ je propisano da za vanugovornu odgovornost za štetu mjerodavno je pravo mjesta gdje je radnja izvršena ili pravo mjesta gdje je posljedica nastupila, zavisno od toga koje je od ta dva prava povoljnije za oštećenog.

Iz teksta navedene zakonske odredbe proizilazi da je oštećeni za razrješenje pitanja vanugovorne odgovornosti za štetu ovlašten njenu naknadu tražiti primjenom prava po mjestu izvršenja radnje ili po mjestu nastupanja posljedice.

U konkretnom slučaju mjesto izvršenja radnje i mjesto nastupanja posljedice je identično, odnosno u mjestu T., općina S., gdje je izvršena radnja kojom je šteta prouzrokovana, ali je mjesto T., Općina S., i mjesto u kojem je nastupila posljedica. Dakle, i u jednom i u drugom slučaju redovni sudovi su bili u obavezi primijeniti relevantno domaće pravo, odredbe člana 18. stav 1. i 3., člana 185. stav 1. i 4., člana 189. stav 2. i člana 190. ZOO. Činjenica da je tužitelj posljedice štete, nastale u općini S., otklonio u SR Njemačkoj ne znači da je posljedica i nastupila u SR Njemačkoj i da je zbog toga u pitanju pravni odnos sa međunarodnim elementom, odnosno da je posljedica štetnog događaja nastupila kada je izvršena popravka vozila tužitelja, kako pogrešno cijeni drugostepeni sud. Posljedica u obliku nastale štete na vozilu prouzrokovana je u trenutku i na mjestu saobraćajnog udesa, dakle u Bosni i Hercegovini, bez obzira na vrijeme i mjesto popravke vozila.

Ovakav pravni stav izražen je u odlukama Ustavnog suda broj AP-428/04 od 23. 3. 2005. i AP-2626/09 od 26. 1. 2012. godine, te odluci Vrhovnog suda FBiH broj… od 14. 7. 2015. godine.”

(Presuda Vrhovnog suda Federacije BiH, 41 0 P 052737 17 Rev od 25.2.2020. godine)

https://advokat-prnjavorac.com/naknada-stete-u-sudskoj-praksi.html

1...363738...109 Page 37 of 109

Zakon o budžetskom sistemu Republike Srpske

ZAKON O BUDŽETSKOM SISTEMU REPUBLIKE SRPSKE

(“Sl. glasnik RS”, br. 121/2012, 52/2014, 103/2015 i 15/2016)

Zakon o poljoprivrednom zemljištu Republike Srpske

ZAKON O POLJOPRIVREDNOM ZEMLJIŠTU REPUBLIKE SRPSKE

(“Sl. glasnik RS”, br. 93/2006, 86/2007, 14/2010, 5/2012 i 58/2019 i “Sl. glasnik BiH”, br. 16/2020 – odluka US BiH)

Zakon o poljoprivrednim zadrugama Republike Srpske

ZAKON O POLJOPRIVREDNIM ZADRUGAMA REPUBLIKE SRPSKE

(“Sl. glasnik RS”, br. 73/2008, 106/2009 i 78/2011)

Zakon o poljoprivredi Republike Srpske

Zakon o policiji i unutrašnjim poslovima Republike Srpske

ZAKON O POLICIJI I UNUTRAŠNjIM POSLOVIMA Republike Srpske

(“Sl. glasnik Republike Srpske”, br. 57/2016, 110/2016, 58/2019 i 82/2019)

Zakon o penzijskom i invalidskom osiguranju Republike Srpske

ZAKON O PENZIJSKOM I INVALIDSKOM OSIGURANJU REPUBLIKE SRPSKE

(“Sl. glasnik

REPUBLIKE SRPSKE

“, br. 134/2011, 82/2013, 96/2013 – odluka US i 103/2015)

NOVA PRAVILA ZA ODREĐIVANJE ALIMENTACIJE u Hrvatskoj Ustavni sud: ‘Morate utvrditi stvarne prihode, a ne povjerovati da otac ima mjesečnu plaću 503 kune’

NOVA PRAVILA ZA ODREĐIVANJE ALIMENTACIJE u Hrvatskoj Ustavni sud: ‘Morate utvrditi stvarne prihode, a ne povjerovati da otac ima mjesečnu plaću 503 kune’

Zdrav i sposoban

Sporni doplatak

Vlasnik tvrtke

Mjerodavno pravo za vanugovornu odgovornost za štetu

MJERODAVNO PRAVO ZA VANUGOVORNU ODGOVORNOST ZA ŠTETU

Zakon o rešavanju sukoba zakona sa propisima drugih zemalja

EVEN MORE NEWS

Ugovore o prometu nekretnina sada mogu raditi i advokati

Američki san postao noćna mora

Notar u BiH mora isplatiti milion KM za štetu stranci

POPULAR CATEGORY