Uslovi za ostvarivanje prava na otpremninu u slučaju proglašenja tehnološkim viškom

Da bi radnik u slučaju redovnog otkaza ugovora o radu ostvario pravo na otpremninu potrebno je da budu kumulativno ispunjena dva uslova, da u vrijeme otkaza ima zaključen ugovor o radu na neodređeno vrijeme i da ima najmanje dvije godine neprekidnog rada kod poslodavca, pri čemu nije od značaja činjenica da li je taj kontinuirani rad u prethodnom periodu obavljan na osnovu ugovora na određeno ili neodređeno vrijeme.

“Poslodavcu je potrebno mišljenje u vezi sa pravom na otpremninu radnika kojima se otkazuje ugovor o radu kao tehnološkom višku, a koji su trenutno u radnom odnosu na neodređeno vrijeme, te imaju više od dvije godine neprekidnog rada kod poslodavca, s tim da je period od dvije godine neprekidnog rada radnik stekao prvo na osnovu ugovora o radu na određeno vrijeme, a potom, bez prekida nastavio rad kod poslodavca po osnovu ugovora o radu na neodređeno vrijeme (npr. rad po osnovu ugovora o radu na određeno vrijeme trajao dvije godine, te nakon isteka istog zaključen ugovor o radu na neodređeno vrijeme na osnovu kojeg radnik, u vrijeme odlučivanja o pravu na otpremninu, ima pet mjeseci rada).

Odredbom člana 96. stav 1. tačka a) Zakona o radu (“Sl. novine FBiH”, br. 26/2016 i 89/2018 – dalje: Zakon) propisano je da poslodavac može otkazati radniku ugovor o radu, uz propisani otkazni rok, ako je takav otkaz opravdan iz ekonomskih, tehničkih ili organizacijskih razloga.

Odredbom člana 111. stav 1. Zakona propisano je da radnik koji je sa poslodavcem zaključio ugovor o radu na neodređeno vrijeme, a kojem poslodavac otkazuje ugovor o radu nakon najmanje dvije godine neprekidnog rada, osim ako se ugovor otkazuje zbog kršenja obaveze iz radnog odnosa ili neispunjavanja obaveza iz ugovora o radu od strane radnika, ima pravo na otpremninu u iznosu koji se određuje u zavisnosti od dužine prethodnog neprekidnog trajanja radnog odnosa sa poslodavcem.

Navedenom zakonskom odredbom utvrđeno je pravo na otpremninu koju radnik ostvaruje u slučaju redovnog otkaza ugovora o radu, odnosno u slučaju otkaza iz ekonomskih, tehničkih ili organizacijskih razloga. Zakonom je propisano da se pravo na otpremninu u navedenom slučaju može ostvariti pod uvjetom da je radnik sa poslodavcem zaključio ugovor o radu na neodređeno vrijeme i da ima najmanje dvije godine neprekidnog rada kod poslodavca.

Shodno navedenom, da bi radnik u slučaju redovnog otkaza ugovora o radu ostvario pravo na otpremninu potrebno je da budu kumulativno ispunjena dva navedena uslova, da ima zaključen ugovor o radu na neodređeno vrijeme i da ima najmanje dvije godine neprekidnog rada. Mišljenja smo da pri tome nije od uticaja činjenica da je radnik neprekidni rad ostvario po osnovu jednog ili više uzastopno zaključenih ugovora o radu na određeno vrijeme, a potom i na osnovu ugovora o radu na neodređeno vrijeme, već je ključna činjenica da radnik u trenutku ostvarivanja prava na otpremninu sa poslodavcem ima zaključen ugovor o radu na neodređeno vrijeme, te da u tom momentu ima najmanje dvije godine neprekidnog rada. U kontekstu navedenog, bitno je da je rad ostvaren po osnovu ugovora o radu na određeno vrijeme, a potom i po osnovu ugovora o radu na neodređeno vrijeme trajao bez prekida, dakle da je ostvaren u kontinuitetu u trajanju od najmanje dvije godine.

Ovo iz razloga što je cilj navedene odredbe zaštita radnika koji u momentu otkazivanja ugovora o radu imaju zaključen ugovor o radu na neodređeno vrijeme, s obzirom na to da isti, za razliku od radnika koji zaključuju ugovor o radu na određeno vrijeme, nemaju izvjestan momenat prestanka radnog odnosa, već do istog dolazi u slučaju otkaza ugovora o radu, dok je radnicima koji imaju zaključen ugovor o radu na određeno vrijeme, prestanak radnog odnosa izvjestan, s obzirom na to da isti, po sili zakona, prestaje istekom vremena na koje je zaključen takav ugovor.”

(Izvod iz Mišljenja Federalnog ministarstva rada i socijalne politike, br. 03-34/11-3322/19 od 19.12.2019. godine)