Pravo poreznog obveznika na umanjenje placanja poreza na dobit

Porezni obveznici koji primjenjuju MSFI -16, a koji se nalaze u ulozi zakupoprimca, u poreznom bilansu priznaju rashode koji se odnose na zakup u iznosu koji predstavlja obavezu plaćanja prema zakupodavcu u datom poreznom periodu.

“Da li porezni obveznik ima pravo na umanjenje plaćanja poreza na dobit po osnovu investiranja iz vlastitih sredstava u proizvodnu opremu u skladu sa propisanim uslovima?

Prema odredbama Zakona o porezu na dobit (“Sl. novine FBiH”, br. 15/2016 – dalje: Zakon) i Pravilnika o primjeni Zakona o porezu na dobit (“Sl. novine FBiH”, br. 88/2016, 11/2017 i 96/2017 – dalje: Pravilnik), dajemo sljedeći odgovor u skladu sa članom 10. Zakona o organizaciji organa uprave u Federaciji Bosne i Hercegovine (“Sl. novine FBiH”, br. 35/2005).

Članom 36. stavom 1. Zakona, propisano je da porezni obveznik ima pravo na umanjenje plaćanja poreza na dobit po osnovu investiranja u skladu sa uslovima propisanim u ovom članu.

Članom 36. stav 2. Zakona propisano je da poreznom obvezniku koji izvrši investiranje iz vlastitih sredstava u proizvodnu opremu u vrijednosti preko 50% ostvarene dobiti tekućeg poreznog perioda, umanjuje se obaveza obračunatog porez na dobit za 30% iznosa u godini investiranja. Stavom 3. istog člana definisano je investiranja u proizvodnu opremu kao kupovina stalnih sredstava i to: postrojenja i opreme, uz izuzetak putničkih automobila, koju obveznik kupuje vlastitim sredstvima u svrhu obavljanja proizvodne djelatnosti.

Kako MSFI – 16 još uvijek nije preveden i objavljen u RS, izmjene Zakona nisu obuhvatile izmjene novog MSFI – 16, u pogledu poreznog tretmana rashoda po osnovu lizinga.

Na taj način je nastao problem zbog odredbe postojećeg člana 12a stav 3. Zakona kojim je propisano da je amortizacija porezno priznat rashod samo za sredstva koja su u vlasništvu poreznog obveznika, a izuzetno i ukoliko je porezni obveznik sredstva nabavio putem finansijskog lizinga, amortozacija tih sredstava se priznaje njihovom korisniku.

Članom 88. Pravilnika, propisano je da obvezniku iz člana 3. Zakona će se umanjiti utvrđena porezna obaveza za 30% ukoliko porezni obveznik izvrši kupovinu proizvodne opreme u godini za koju se utvrđuje dobit, prema sljedećim kumulativno ispunjenim uslovima: a) vrijednost proizvodne opreme iznosi više od 50% ostvarene dobiti prije oporezivanja iz poreznog perioda za koji se umanjuje porezna obaveza, b) kupovina opreme se vrši iz vlastitih sredstava i c) proizvodna oprema je kupljena i stavljena u upotrebu u godini za koju se traži umanjenje porezne obaveze.

Članom 88. stavom 2. Pravilnika, propisano je da kupovina iz vlastitih sredstava se utvrđuje na osnovu Izvještaja o novčanim tokovima sačinjenog u skladu sa direktnom ili indirektnom metodom prema računovodstvenim propisima na način da je: NPA (Novčani tok iz poslovnih aktivnosti) = NIA (Novčani tok iz investicionih aktivnosti) + NFA (Novčani tok iz finansijskih aktivnosti). Stavom 3. istog člana propisano je da se proizvodnom opremom smatraju se postrojenje ili oprema koju porezni obveznik direktno koristi u procesu stvaranja nove vrijednosti (proizvoda ili usluge) kao sredstvo rada, s izuzetkom putničkih automobila.

Shodno navedenim odredbama i vašem upitu, mišljenja smo da bageri, mikseri i utovarivači, kamioni koji se koriste kod kamenoloma – proizvodnja kamenog agregata-pijeska, mogu smatrati proizvodnom opremom, prema članu 36. stav 3. Zakona i člana 88. stav 3. Pravilnika jer svojom upotrebom stvaraju novu vrijednosti odnosno proizvod.

Naime, u odnosu na MRS 17 – Lizing, prema novom MSFI – 16, zakupoprimac u svojim knjigama priznaje svaki zakup (osim kratkoročnog zakupa i za iše klasifikacije na operativni i finansijski zakup, već se svaki zakup, osim gore navedenih, priznaje kao imovina u bilansu stanja, koja se amortizuje u očekivanom periodu upotrebe iste. Takode, u skladu sa MSFI -16, u bilansu uspjeha priznaju se i rashodi kamata po osnovu obaveze za lizing.

S obzirom na to da se imovina uzeta pod zakup amortizuje (osim u gore navedenim slučajevima), a sam zakup se prema MSFI – 16 kod zakupoprimca ne klasifikuje na finansijski i operativni, rashodi amortizacije se ne mogu priznati u poreznom bilansu u skladu sa aktuelnim članom 12a stav 3. Zakona. Na ovaj način postoji pravna praznina prilikom priznavanja rashoda amortizacije imovine koja je uzeta pod zakup, u poreznom bilansu, kod onih poreznih obveznika koji (u RS-u dobrovoljno) primjenjuju MSFI -16.

Shodno navedenom, da bi se premostila nastala pravna praznina, Ministarstvo finansija RS je dana 4.9.2019. godine dalo Mišljenje broj: 06.05/020-1828/19, u kojem je navelo da je potrebno primijeniti analogiju kod poreznog tretmana priznavanja rashoda po osnovu lizinga, u skladu sa novim MSFI – 16, koja podrazumijeva sljedeće:

– kod zakupodavca lizing se i dalje klasifikuje na finansijski i operativni, dok se kod operativnog lizinga prihod priznaje po pravolinijskoj osnovi tokom trajanja lizinga, osim ako ne postoji neka druga sistemska osnova koja je primjerenija vremenskom rasporedu smanjivanja koristi dobijenih od sredstva koje je predmet lizinga;

– zakupoprimac i dalje ima obavezu da zakupodavcu izvrši ugovoreni iznos plaćanja, kao što ima kod operativnog zakupa u slučaju primjene MRS -17, prema kojem navedena obaveza plaćanja predstavlja rashod koji se priznaje po pravolinijskoj osnovi tokom trajanja lizinga, osim ako neka druga sistemska osnova nije primjerenija za predstavljanje vremenske strukture koristi za korisnika.

Dakle, uzimajući u obzir sve gore navedeeno, Ministarstvo finansija RS zaključuje da porezni obveznici koji primjenjuju MSFI – 16, a koji se nalaze u ulozi zakupoprimca, u poreznom bilansu priznaju rashode koji se odnose na zakup, u iznosu koji predstavlja obavezu plaćanja prema zakupodavcu u datom poreznom periodu.”

(Izvod iz Mišljenja Federalnog ministarstva finansija, br. 05-14-2-730/18-1 od 7.3.2018. godine)